بازی درمانی برای رفع اختلال خواندن در کودکان

مرکز نورولند
بروزرسانی: دسامبر ۲۰۲۳
مدت مطالعه: ۹ دقیقه

بازی درمانی برای رفع اختلال خواندن در کودکان، شیوه ای کارآمد است. مشکلات کودکان درگیر نارساخوانی، یکسان نیست. نارساخوانی یک ناتوانی یادگیری خاص با منشا عصبی_زیستی است. کودکان درگیر مشکلات مشهودی در زمینه خواندن، نوشتن و فعالیت هایی که مرتبط با رمزگشایی، تفسیر و درک نماد های ارتباطی است، تجربه می کنند. این گروه، درک متفاوتی در زمینه پردازش اطلاعات کلامی دارند بنابراین نیاز به حمایت ویژه اهمیت بسیاری دارد. آموزش هدفمند می بایست متناسب با ویژگی ها و نیازهای این گروه صورت گیرد تا شاهد توسعه توانمندی ها نیز بود.

خصوصیات کودکان درگیر نارساخوانی چگونه است؟

عمده تمرکز این اختلال را می توان در فرایند خواندن و نوشتن دانست. متخصصان بیان می کنند، آنها برای درک قوانین دلخواه که هر حرف را باید با صدایی خاص، شناسایی کنند تلاش مضاعفی دارند که منجر به سرعت کند خواندن می‌شود. بنابراین والدین نباید با سرزنش و تمسخر، شدت این عارضه را دوچندان کنند.

کودکان درگیر اختلال خواندن، هوشی طبیعی دارند و می‌توان با حمایت مناسب، شاهد ارتقای توانمندی و شکوفایی استعدادها نیز بود. نارساخوانی معمولاً دشواری های زیادی را منجر می شود.

این گروه اوقات بسیاری را صرف تکالیف مدرسه میکنند که اغلب ثمری نیز ندارد و نمی توان شاهد موفقیت بود. در کلاس درس، برخی این دانش‌آموزان را با القابی همچون تنبل و دست و پا چلفتی آزار میدهند که می تواند عزت نفس را کاهش دهد. والدین و معلمانِ می‌بایست با آگاهی مسیر تشخیص و استفاده از خدمات درمانی را صورت دهند.

انواع اختلال خواندن

نارساخوانی در تمامی قربانیان به یک شکل تظاهر نمی یابد. فارغ از تقسیم بندی که توسط متخصصان درمانگر صورت گرفته است، باید بدانید سن و شدت عارضه می‌تواند مشکلات مختلفی را تحمیل کند. خانواده‌ها باید آگاهی خود را افزایش دهند تا با درمان زودهنگام شانس بهبودی و برگشت به مسیر طبیعی آموزش را ممکن کنند. در دیگر مقاله سایت، اشاره بیشتری به انواع اختلال خواندن و مشخصات آنها شده است که می توانید اطلاعات خود را افزایش دهید.

اختلال خواندن نوع ۱

ناتوانی در هماهنگی اصوات با واژگان می تواند به عنوان یک چالش جدی قربانیان درگیر این نوع اختلال دیسلکسیا بیان شود. اما خوشبختانه حمایت و آموزش هدفمند میتواند چالش تشخیص کلمات را برطرف کند تا برای این توانمندی عملکرد بهتری را شاهد بود.

اختلال خواندن نوع ۲

اگر می خواهید شناخت بهتری نسبت به این نوع اختلال داشته باشید، باید ضعف در رمزگشایی کلمات را به عنوان یک ویژگی عمومی در نظر بگیرید که به این دلیل که درک درست صوزت نمی گیرد.

زمانی می توان انتظاری بهبودی و پیشرفت را داشت که از خدمات مبتنی بر بهبود حرکات چشم و دست استفاده کرد.

نحوه شناسایی اختلال خواندن

متخصصان درمانگر برای ارزیابی و شناسایی گروه درگیر اختلال خواندن، معیارهای متفاوتی دارند و در جلسات مشاوره علاوه بر بررسی مشکلات تحصیلی و سوابق پزشکی کودک و خانواده، منحنی رشد کودک نیز ارزیابی می شود.

همچنین نیاز است که خانواده ها درباره شرایط زندگی و عوامل پنهان اطلاعاتی را در اختیار بگذارند. پرسشنامه هایی نیز طراحی شده است تا بتوان درک بهتری نسبت به عارضه و مشکلات مختلف کسب نمود. مشکلات شنوایی و مغزی نیز در برخی باعث ایجاد اختلالات یادگیری هستند بنابراین ارزیابی و بررسی نیز اهمیت بسیاری دارد.

تست های روانشناسی به شناسایی مشکلات موثر بر سلامت روان کمک می‌کند. از جمله باید به مشکلات اجتماعی اضطرابی و افسردگی اشاره کرد.

احتمال درمان اختلال خواندن

کودکان درگیر اختلال خواندن نیاز به آموزش ویژه دارند تا تمرکز بر تمایز واج شناختی و گرافیکی حروف نیز صورت گیرد. اگر معلمان بتوانند شرایطی را صورت دهند که کودک را به نحوی آماده کند که نماد نوشته شده را به صدای آن مرتبط کند، مطمئنا شواهد این اختلال کمرنگ تر خواهند بود.

این کودکان نیاز به فعالیتهای سرگرم کننده و متنوعی دارند. به جهت طبیعت بازیگوش کودکان باید فعالیت هایی که مبتنی بر علاقه و انگیزه اند را با آموزش هدفمند ادغام شود. متاسفانه برخی از خانواده ها فعالیت های ثابت و بدون خلاقیت را پیشنهاد می‌دهند که می‌تواند ناامیدی و خستگی را منجر شود.

نباید فراموش کرد که این کودکان در صورت دریافت حمایت ویژه می‌توانند مانند سایرین درست بیاموزند و در آموزش نیز پیشرفت کنند.

علائم هشدار دهنده اختلال خواندن

  • علائم نارسایی کودکان ممکن است در ابتدای دوران تحصیل نیز چشمگیرتر باشد.
  • این گروه حروف را به سختی به خاطر می آورند. اشتباهات زیادی در شناسایی حروفی که از نظر هجا، شباهت دارند، صورت می‌گیرد.
  • حروف و اعداد را به صورت آینه ای غلط مینویسند.
  • حذف، اضافه و جابجایی حروف در زمان بیان کلمات و گاه در زمان نوشتن وجود دارد.
  •  این کودکان ممکن است نسبت به همسالان عملکرد آموزشی استانداری نداشته باشند. همچنین تمایلی به حضور در مدرسه نیز دیده نمی‌شود بنابراین اعتماد به نفس و تمایل به یادگیری تضعیف می شود.
  • تعلل نسبت به کاربرد خدمات درمانی می تواند به گسترش علائم و شکست تحصیلی منجر شود.
  • والدین باید ساعات آموزشی متناسبی را نسبت به توانمندی های فردی تنظیم کنند. داشتن وقفه می تواند از خستگی روحی کودک جلوگیری کند.
  • قبل از انجام بازی و فعالیت نیاز است که وسایل کودک به صورت مرتب بر روی میز قرار گیرند.
  • باید توجه ویژه ای نسبت به وضعیت بدن کودک داشت. تنظیم ارتفاع صندلی، متناسب با ارتفاع میز و قد کودک اهمیت دارد.
  • بهتر است مراقب نور و آرامش فکری کودک نیز باشید. خاموش کردن رادیو و تلویزیون نیز اهمیت بسیاری دارد تا آلودگی صوتی کودک را آزار ندهند.
  • آموزش در ساعات طولانی برای کودک را کاهش دهید که منجر به بهبود وضعیت نمی شود. بهتر است برنامه های آموزشی به صورت فعالیت های ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای تنظیم شوند که توجه و تمرکز دوچندان را منجر خواهد شد.
  • انتخاب کتاب های تمرینی که در آن هجا های خاص به صورت رنگی مشخص شده اند، فرآیند خواندن را آسان تر می کند.

گروه درگیر اختلال خواندن کدام اند؟

اختلال خواندن بر توانمندی دانش آموز تاثیر مخرب دارد. این گروه علیرغم رشد طبیعی، عملکرد آموزشی پایین تری از حد استاندارد دارند. اگرچه این اختلال از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما باید ویژگی های مشترک را در ناتوانی برای تلفظ کلمات و درک کلمات نوشته شده و خواندن سریع متن نیز شاهد بود.

معمولا اغلب گروه درگیر را کودکان تشکیل می دهند که در حال آموزش مهارت خواندن هستند. با این حال برخی از افراد پس از سکته مغزی و یا آسیب به ناحیه از مغز که مرتبط با مهارت خواندن است نیز چنین اختلالی را تجربه می کنند.

عمده علائم اختلال خواندن

اختلال خواندن، مشکلاتی را در مهارتهای مختلف تحمیل می‌کند از جمله باید به موارد زیر اشاره کرد:

رمزگشایی از کلمات

این گروه در تلفظ کلمات نوشتاری، چالش دارند بنابراین برای تطبیق حروف با صدای مناسب، تلاش مضاعفی نیاز است.

سرعت کند خواندن

این گروه برای خواندن سریع و دقیق و با بیان مناسب به ویژه در زمان خواندن با صدای بلند، مشکلاتی را تجربه می کنند.

درک مطلب ضعیف

ضعف دیگر این گروه را باید در درک مطالب اشاره می کرد.

بهترین زمان درمان اختلال خواندن

معمولاً خواندن صحیح برای اغلب دانش آموزان کار ساده‌ای نیست بنابراین اشتباه و تپق زدن، چند غیرطبیعی نیست اما درگیری با اختلال نارساخوانی یا دیسلکسیا، فرایند رمزگشایی معنا و درک اطلاعات کلامی و نوشتاری را با چالش مواجه می کند. متخصصان درمانگر برای این گروه، حمایت آموزشی هدفمند را پیشنهاد می‌دهند که می‌تواند به بهبود شرایط منجر شود.

اگر پدر و مادری با علائم خاصی از رفتار فرزندشان مواجه هستند و مدام از خود می‌پرسند که چرا فرزندم خواندن را یاد نمی گیرد، باید هرچه سریعتر تشخیص و ارزیابی را با کمک متخصصان صورت دهند. معمولاً تیمی از افراد صاحب نظر(روانشناس کودک، روانشناس رشد، روانپزشک، چشم پزشک، متخصص اطفال و شنوایی شناس) نقش دارند.

این واقعیت که کودک درگیر نارساحوانی در خواندن صحیح مشکل دارد، ارتباط مستقیمی با کمبود هوش، تعاملات و سطح ضعیف توجه ندارد. اکثر قریب به اتفاق کودکان چنین مشکلاتی را پشت سر می گذارند تا جایی که به آنها اجازه داده شده تلاش می کنند و می توان با آموزش درست این ضعف را پوشش داد اما اختلال نارساخوانی متفاوت است.

باید متخصصان درمانگر برنامه درمانی که ممکن است شامل فعالیت ها و تکنیک های ساده نیز باشند را پیشنهاد کنند. دارو درمانی نمی تواند چنین اختلالی را از بین ببرد اما دیگر شیوه‌های درمانی مانند بازی درمانی توانسته اند مزایای خوبی را به ارمغان آورد.

برای درمان اختلال خواندن کودکان چه باید کرد؟

پس از شناسایی مشکلات خواندن در کودکان، باید هرچه سریعتر مداخلات درمانی را شروع کرد. در غیر این صورت، افت عملکرد تحصیلی و کاهش روابط بین فردی نیز دور از انتظار نخواهد بود. در اینجا چند نکته  طلایی دیگر نیز اشاره شده است اما میتوانید اطلاعات دقیقتر از درمان اختلال خواندن را در دیگر مقاله سایت مطالعه کنید:

  • انتخاب متخصص درمانگر که تجربه و مهارت لازم را دارد، می تواند برای تجویز و انتخاب خدمات درمانی تأثیرگذار، نتایجی را صورت دهد.
  • رفتار خانواده ها نیز اهمیت بسیاری دارد بنابراین باید با کودک همدل، صبور و خوشرو بود.
  • نباید تمام توجه به ضعف کودک باشد، تمرکز می بایست بر برنامه مدون جهت اصلاح و درمان صورت گیرد.
  • این کودکان نیاز دارند که عمل خواندن را به صورت یک فعالیت سرگرم کننده ببینند تا برنامه آموزشی را پیگیری کنند.
  • معلمان باید آگاهی لازم نسبت به چنین اختلالی را کسب کنند تا با روش‌های آموزشی نوین که مبتنی بر بازی و سرگرمی است، مسیر درمان را با چالش مواجه نکنند.
  • تمامی کودکان از نقاط ضعف و قوت بسیاری برخوردارند بنابراین نباید تمرکز را بر فقط اختلال گذاشت. شناسایی استعدادها نیز به ارتقای عزت نفس کودک و خودمختاری کمک می کند.
  • عدم تمرکز و توجه در برخی از کودکان درگیر اختلال دیسلکسیا نیز دیده می‌شود.
  • شاید والدین را بتوان از نخستین افرادی دانست که می‌تواند برای تشخیص و شناسایی این اختلال کمک کند.
  • شاید درگیری با شدت خفیف، چندان بر جنبه های تحصیلی تاثیرگذار نباشد اما افراد درگیر شدت شدید ممکن است حتی اقدام به ترک تحصیل نیز کنند.

سن تشخیص اختلال خواندن

متخصصان بیان میکنند که کودکان قبل از دبستان، شواهدی از اختلال خواندن نیز نشان می دهند به نحوی که علاقه به نقاشی کشیدن و طراحی ممکن است، نداشته باشند. آنچنان در لباس پوشیدن نیز نمی توانند عملکرد خوبی داشته باشند. بستن بند کفش و بالا کشیدن زیپ از مهارت های ظریف عنوان می‌شود که عملکرد خوب وجود ندارد.

معمولاً این اختلال، رشد گفتار را نیز کندتر می‌کند. در این کودکان حضور درخشانی در بازی های خلاقانه دیده نمی شود. همچنین باید مشکل در اجرای پازل، انجام کارهای هنری، دوچرخه‌سواری و تمرینات بدنی را نیز اشاره کرد.

معلمان نیز بیان می‌کنند این گروه اغلب نمی‌توانند شعرها را به خاطر بسپارند، حتی برای شناسایی کلمات و تقسیم به هجاها و تبدیل اصوات نیز عملکرد درخشانی دیده نمی شود.

بازی درمانی برای رفع اختلال خواندن در کودکان

حال استفاده از شیوه‌های بازی درمانی توانسته برای اختلالات مختلف به ویژه نارساخوانی تاثیر گذار باشد. کودک می تواند بدون دغدغه و فشار، اطلاع از مشکل یافته و ضعف خود را برطرف کند علاوه بر آن که سرگرم نیز می‌شود.

متخصصان درمانگر معتقدند تجزیه و تحلیل رفتار کودک و اتخاذ تصمیمات مختلف می‌تواند راه را برای بهبود شرایط ممکن کند. در گذشته نیز مشکلاتی همچون بیش فعالی، آزار جسمی و جنسی و مشکلات عاطفی از این طریق التیام یافتند.

بهترین فعالیت برای کودکان درگیر اختلال خواندن

بازی درمانی برای رفع اختلال خواندن در کودکان مبتنی بر تمارین ساده است. در ادامه به ند مورد ساده اشاره شده است:

  • میتوان یک متن نوشته شده، داستان، مجله و روزنامه را برای بازی انتخاب کرد و از کودک درخواست شود که دنبال کلمه و حتی حروف خاصی بگردد. به طور مثال می توانید از کودک بخواهید تمام حروف "ط" را شناسایی کند به این ترتیب می‌تواند تمایز بصری بین حروف را درک کند. حتی میتوان از این شیوه برای شناخت دیگر حروف نیز استفاده کرد.
  • والدین می‌توانند از کودک برای شمارش هجا ها و حروف کلمات درخواست کنند به این ترتیب توجه بر روی آواها نیز صورت می گیرد.
  • از دیگر فعالیت‌های تاثیرگذار می توان یافتن کلمات مشابه ای باشد که فقط در یک حرف خاص با یکدیگر متفاوت هستند، مانند کتک و کمک.
  • میتوان از کودک برای جایگزینی برخی از هجاهای کلمه های دیگر نیز درخواست کرد. چنین فعالیتی می تواند به بررسی تفاوت اصوات و درک تبعیض آوایی کمک کند.
مشاوره آنلاین

شما می توانید از طریق فرم زیر مشکل کودک خود را با ما در میان بگذارید. کارشناسان ما در با توجه به زمان مقتضی با شما تماس بگیرند.

افزودن دیدگاه جدید