گفتار درمانی کودک ۴ ساله

تیم نورولند برای معرفی بهتر اختلالات گفتاری مطالب زیادی را تهیه کرده است که نوشتار حاضر "گفتار درمانی کودک ۴ ساله" از جمله این مطالب است، بهتر است برای درک بهتر این اختلالات و راهکار های درمانی آن نخست مقاله "گفتار درمانی کودکان" مطالعه گردد سپس به این صفحه برگردید.

اگر اشکالی در روند به حرف افتادن کودک، و نوع حرف زدن او احساس میکنید، برای شناسایی و درمان مشکل، لازم است ابتدا با تعاریف این حوزه آشنا شوید. ابتدا با دو تعریف اساسی آشنا میشویم: گفتار و زبان.

• گفتار: به معنی استفاده از حروف و آواها در کنارهم برای ایجاد کلمات، و سپس جملات است. گفتار درواقع مربوط به نوع تلفظ و ادای حروف و کلمات میباشد، درصورتیکه زبان به معنای استفاده ی درست و معنادار از این کلمات و جمله ها در کنار هم، برای رساندن منظور موردنظر است.
• زبان: زبان به معنای توانایی برقراری ارتباط از طریق کلمات و جملات میباشد، درحالیکه گفتار مربوط به نوع ادای حروف و تلفظ کلمات است.

با وجود تعاریف بالا لازم است که تفاوت اختلال گفتار با اختلال زبان را بدانیم:

اختلال گفتار: این اختلال به این معناست که کودک در تلفظ حروف و آواها مشکل دارد و آنها را اشتباه یا جابجا تلفظ میکند. کودک مبتلا به اختلال گفتار احتمالا در رساندن منظور خود دچار مشکل نیست، بلکه در ادای کلمات اشتباه میکند یا نمیتواند به درستی آنها را تلفط کند. این کودکان

ممکن است در تلفظ حروف خاصی از جمله: س، ز، ر، ل یا سایر حروف دچار مشکل باشند.

اختلال زبان: کودک مبتلا به اختلال گفتار، نمیتواند کلمات را به درستی کنار هم بچیند و جمله ای معنادار بسازد، و احتمالا در دستور زبان و گرامر دچار اشکالات زیادی است. اگرچه ممکن است در تلفظ حروف مشکلی نداشته باشد، اما در رساندن منظور خود به مخاطب دچار مشکل میشود. کودک

مبتلا به اختلال زبان ممکن است در فهمیدن منظور دیگران نیز به مشکل بربخورد و بطور کلی برقراری ارتباط کلامی موثر برای او مقدور نباشد.

انواع اختلال گفتار

اختلال گفتار مدل های مختلفی دارد که شایع ترین آنها را به عنوان مقدمه معرفی خواهیم کرد.

• لکنت: از شایع ترین و شناخته شده ترین انواع اختلال گفتار محسوب میشود و شامل تکرار واج ها، مکث و یا حتی حرکات غیرارادی یا تیک در زمان صحبت کردن میباشد.
• دیس آرتریا: نوعی اختلال گفتار است که شخص مبتلا بسیار آرام، به کندی، و گاها نامفهوم صحبت میکند و میتواند دلایلی از جمله آسیب به عضلات یا عصب ها داشته باشد.
• اختلال نوک زبانی: در این اختلال، شخص مبتلا در تلفظ واج های س و ز دچار مشکل است.
• آپراکسی: در این نوع اختلال گفتار، عضلات فرد مبتلا به درستی و طبق فرمان او کار نمیکنند، و بنابراین قادر به تلفظ صحیح کلمات نخواهد بود.

انواع اختلال زبان

بطور کلی اختلال زبان به دو نوع بیانی و دریافتی تقسیم میشود

اختلال زبان بیانی: در این اختلال زبانی، کودک مبتلا قادر به بیان صحیح منظور خود نیست، و احتمالا جملات او نامفهوم، و از نظر دستوری دچار اشکال هستند.

اختلال زبان دریافتی: در این اختلال زبان، کودک مبتلا قادر به دریافت مفهوم صحبت های دیگران نمیباشد و در درک و برقرای ارتباط با طرف مقابل دچار مشکل میشود.

گفتار درمانی کودک ۴ ساله

آموزش و اصلاح مشکلات گفتاری توسط متخصصان گفتار و زبان که به آنان آسیب شناسان زبان نیز می گویند، با کمک متد های نوین به صورت مستقیم یا غیر مستقیم صورت می گیرد.

 با افزایش سن کودکان و ورود به ۴ سالگی، مهارت های گفتاری که شامل توانمندی آنان در زمینه شنیداری و درک کردن و حرف زدن می شود نیز رشد می یابد که در ادامه به برخی از آنان اشاره می شود.

مهارت های گفتاری در زمینه شنیداری و درک کردن

ورود به سن ۴ سالگی در زمینه درک کردن و مهارت های شنیداری کودکان، سیر صعودی قابل ملاحظه است به طوری که اغلب گفت و گو هایی که در آن ها مشارکت دارد را می توانند درک نمایند.

از جمله توانایی های کودکان در سن ۴ سالگی، درک درست از کلمات مرتبط با ترتیب است مانند اولین، بعدی، قبلی، آخرین و...

هم چنین در صورتی که دیگران از کلمات مرتبط با زمان استفاده کنند کودک به راحتی از منظور آنان آگاه می شود و می تواند دیروز، امروز و فردا و... امثال این ها از هم تشخیص دهد.

در این سن در صورتی که والدین از جملاتی که به درخواست های دو جمله ای اشاره دارد استفاده کنند، کودک می تواند با توجه به مفهوم آنان عمل می کند مانند لباس ات را بردار و داخل کمد قرار بده.

تفهیم و عمل کردن به دستورات و تمارین که والدین و مربی درخواست دارند از دیگر ویژگی های مختص این سن است مانند: نقاشی یک دایره را در دفتر ات بکش.

مهارت های گفتاری در زمینه حرف زدن

اگرچه کودکان ۴ ساله در زمان تلفظ برخی آوا ها مانند ل، س، ز، د، چ، ش، ممکن است دچار چالش شوند ولی اغلب آنان قادرند بدون رخ دادن اشتباهی به طور متوالی حرف بزنند.

گفته می شود که در این سن درک آنان به جایی رسیده است که حتی می توانند درباره شنیده ها نیز برای دیگران به طور متوالی حرف بزنند. از دیگر مهارت های آنان می توان به صحبت کردن بدون تکرار اصوات و کلمات اشاره کرد.

هم چنین آنان به حدی دچار رشد شده اند که در زمان درخواست برای تشریح یک داستان یا ادامه گفت و گو به شدت قوی عمل می کنند که اطرافیان ممکن است دچار شگفتی شوند.

معمولا کودک سالم قادر است در زمان مکالمه با اطرافیان از جملاتی با بیش از یک کلمه عملکردی مانند گرفتن، بریدن و... استفاده کنند. در صورتی که والدین مشاهده کردند که کودک ۴ ساله آنان در انجام این مهارت ها دچار ضعف است بهتر است پس از مشورت با پزشک متخصص و استفاده از راهکار های درمانی از روش های زیر نیز استفاده کنند:

۱- بهتر است والدین با فراهم کردن فرصت مانند تعریف داستان جالب به تشریح کلمات مانند اولی، آخری، چپ یا راست و ارتباط آنان بپردازند تا کودک بهتر با موقعیت های استفاده از این کلمات آشنا شود.

۲- از دیگر راه حل های کارآمد این بوده که والدین به طور مختصر درباره یک موضوع که متناسب با سن و علاقه کودک است حرف بزنند سپس کودک ادامه آن را با تخیل خود بیان کند.

۳- برای آموزش گروه بندی و توجه به جزئیات آنان، بهتر است والدین ساعاتی را صرف یاد دادن تعریف و گروه بندی مواد مختلف مانند حیوانات، گیاهان، میوه ها و... کنند تا از این طریق علاوه بر آشنایی بیشتر با موارد مختلف تقویت مهارت های گفتاری نیز رخ دهد.

۴- از جمله راه های تشویق کننده کودک به حرف زدن این است که در زمان صحبت کردن والدین، با دقت و علاقه به او توجه کنند تا توضیحات او را بشنوند.

۵- از دیگر روش های تحریک کننده کودک به حضور در گفت و گو های دو نفره این است که با ملایمت از او درخواست شود که ادامه گفت و گو را مدیریت کند.

۶- چنان چه والدین از کلمات جدید و عبارات جالب در حرف زدن خود بیشتر به کار ببرند، کودک نیز آنان را می آموزد و گفتار خود را تقویت می کند.

۷- کودکان ذات بسیار کنجکاوی دارند. در صورت مشاهده کنجکاوی برای دانستن برخی واژه ها بهتر است والدین کودک را تشویق کرده تا سوالات بیشتری مطرح کند و از این طریق گفت و گویی شکل دهند.

۸- بازی کردن به عنوان یکی از‌ علائق تمامی کودکان به شمار می رود. می توان برای جلب توجه کودک از بازی هایی که در آن اشیا متفاوت و مشابه به کار می رود استفاده کرد تا یک گفت و گو شکل گیرد.

۹- انجام گروه بندی وسایل مشابه و صحبت درباره جزئیات آن ها از دیگر روش های موثر بر حرف زدن کودکان است به طور مثال گروه بندی توپ فوتبال و توپ بسکتبال ... سپس صحبت درباره جزییات آنان مانند شکل، اندازه، رنگ و...

۱۰- از دیگر مزایا حضور در بازی تقویت مهارت های گفتاری و اجتماعی کودکان است که باید بیشتر به آن اهمیت داد و از این فرصت نهایت استفاده برد تا گفتار کودک به سمت طبیعی تر شدن برود.

۱۱- استفاده بیشتر از جملات دو مرحله ای که در آن از کودک درخواست هایی مطرح می شود به تقویت درک مفاهیم کمک می کند.

۱۲- برنامه ریزی فعالیت های روزانه توسط کودک و صحبت درباره جزئیات آن ها از دیگر روش های کارآمد در تقویت و بهبود مهارت های گفتاری مطرح شده است.