علائم و نشانه های بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ ساله

در سایت نورولند برخی مقاله ها دارای پیش نیاز هستند، مقاله "علائم بیش فعالی در کودکان" نیز پیش نیاز این مقاله است. در مقاله اصلی ما به تفضیل درباره بیش فعالی صحبت کردیم که پیشنهاد می کنیم آن را مطالعه نمائید (مدت زمان تقریبی مطالعه ۱۷ دقیقه) ولی من نیز در این قسمت بصورت خلاصه همان مقاله را برای شما بازنویسی می کنم.

قبل از اینکه با اختلال بیش فعالی آشنا شویم، لازم هست بدانیم چقدر احتمال دارد یک کودک بیش فعال باشد و اصلا چقدر این مسئله جدی هست.

در ایران آمار دقیق و تحقیقات میدانی جامعی در این حوزه انجام نشده است بخاطر همین ما سعی می کنیم قسمت آماری این مقاله را حول کشور امریکا بسط بدهیم که اطلاعات دقیق تری را جمع آوری کرده اند.

در کشور امریکا از هر ۱۰ کودک ۱ کودک به اختلال بیش فعالی دچار است که بسیار آمار بالایی هست.

پسرها دو برابر دخترها، احتمال ابتلا به اختلال بیش فعالی دارند. در این تحقیقات کودکان بین ۲ تا ۱۷ سال مورد بررسی قرار گرفته اند.

• برای ۶۲ درصد درمان دارویی تجویز شده است
• برای ۴۷ درصد کودکان بیش فعال درمان های رفتاری - کاردرمانی تجویز شده است
• در کل ۷۷ درصد کودکان بیش فعال در آمریکا تحت درمان هستند
• تقریبا ۳۳ درصد کودکان بیش فعال در آمریکا تحت هیچ درمانی قرار نگرفته اند

در تصویر پائین هم می توانید لیست کشورها و کودکان دچار اختلال بیش فعالی را مشاهده نمائید.

البته دقت بفرمایید هرچقدر سیستم تشخیص و شناسایی کودکان بیش فعال دقیق تر باشد، احتمالا آمار نیز در آن کشورها بیشتر خواهد بود. (منبع: مرکز ADHD جهانی)

در قسمت پائین مسیر تشخیص و درمان کودکان بیش فعال از ابتدا تا انتها ترسیم شده است. ما در موسسه نورولند تا انتهای این مسیر همراه خانواده های عزیز هستیم.

وظیفه خانواده، دکتر، مهندس، تکنسین، معمار یا پولدار کردن فرزندانشان نیست، وظیفه خانواده ها هدایت آن ها به مسیری هست که باعث خوشحالی کودک دلبندشان شود که در این باره در مقاله ی دیگری مفصل صحبت کردیم.

خلاصه سازی شده مقاله وظیفه خانواده ها: وظیفه اصلی خانواده ها خوشبختی و خوشحالی کودک دلبندشان است، خوشحالی هر کسی در گرو انجام فعالیتی است که عاشقانه آن را دوست دارد و بدان دلبستگی دارد که حتی از آن طریق کسب درآمد کند (مانند: ورزشکاران، موسیقی دانان، خواننده ها، پزشکان، مهندسین، بازیگران، عکاسان، نقاشان و …) 

اختلال چیست؟

تا بدینجا ما به فراگیری اختلال در دنیا و اهمیت شناخت و درمان آن پرداختیم، اما سوال اینجاست که اختلال ها چه هستند؟

اختلال مانند فیلتری در جلوی درک کودک از محیط قرار می گیرد. درک کم منجر به جمع آوری اطلاعات ناقص می شود، اطلاعات ناقص توسط ذهن پردازش می شود و در نتیجه پاسخ مورد نظر دریافت نمی شود.

برای مثال کودکی که دارای اختلال خواندن هست می تواند عدد ۱۴.۷ را ۱۷.۴ بخواند و براساس این اطلاعات ناقص پردازش خود را انجام دهد. در قسمت پائین می توانید علائم بیش فعالی در کودکان را مشاهده کنید.

علائم بیش فعالی در کودکان چه هست؟

اما در این قسمت ما سعی می کنیم سه نشانه اصلی برای تشخیص بیش فعالی را با جزئیات بررسی کنیم و به خانواده ها اطمینان دهیم بسیاری از تشخیص های بیش فعالی در کودکان بر پایه اطلاعات غلط است که منجر به تحلیل و نتیجه گیری غلط می شود.

پرتحرکی در کودکان

در همین ابتدا باید بگویم که لزوما پرتحرکی نشانه بیش فعالی نیست، شاید آن کودک هوش بدنی جنبشی بالایی داشته باشد. بیش فعالی کودکان بیشتر در سنین بین ۶ تا ۱۴ سال شناسایی می شود زمانی که کودکان بایستی ساعت ها پشت میز و صندلی نشسته و بدن خود را بدون حرکت ساعت ها نگاه دارند، همین عامل هم همیشه مایه سرخوردگی کودکان پر جنب و جوش در سر کلاس درس می شود.

آقای کن رابینسون متخصص خلاقیت که لقب Sir را هم دارد (Sir Ken Robinson) در یکی از ویژه ترین سخنرانی هایش در سایت تد درباره آموزش در مدارس و خلاقیت صحبت می کند این ویدئو بیش از ۷۰ میلیون بار دیده شده است {لینک ویدئوی آقای کن رابینسون در سایت تد}. در این ویدئو ایشان داستانی از خانمی ۸۰ ساله نقل می کنند که در حال حاضر مدیر سالن رقص باله انگلستان است، این خانم به دلیل داشتن هوش بالای بدنی - جنبشی نمی توانست سر کلاس به آرامی بنشیند بخاطر همین همیشه مورد سرزنش معلمان قرار می گرفت تا وقتی با کلاس های ژیمناستیک آشنا می شود و آن مسیر زندگی این کودک را تغییر می دهد و در نهایت بزرگترین مربی رقص باله انگلستان می شود.

حتی محمدعلی کلی زمانی که قهرمان جهان شد عکس روی مجله خودش را برای معلمی ارسال کرده بود که به او گفته بود: تو هیچی نمی شوی چون سر کلاس نمی توانست آرام بنشیند و به درس گوش کند.

این ها مثال هایی از افراد معروف در جهانند که هوش بدنی - جنبشی بالایی دارند و حتی شاید در نگاه اول به کودکان بیش فعال شبیه باشند، پس پرتحرکی به تنهایی نشانه بیش فعالی نیست.

نشانه های بی توجهی

کودکان دارای اختلال بی توجهی همیشه در حال خیال پردازی هستند، نمی توانند در یک محل آرام بنشینند و تمرکز کنند، باید دائما در حرکت باشند. برای مثال کودک دیکته یک کلمه را بلد هست اما بی توجهی و حواس پرتی باعث می شود، کودک نتواند کامل کلمه مربوطه را بنویسد.

فراموشکاری و جا گذاشتن وسائل در مکان های مختلف از ویژه ترین خصوصیت کودکان بیش فعال است. 

رفتارهای تکانه ای

رفتارهای تکانشگری به رفتارهای پر ریسک، بدون آینده نگری، بدون پشتوانه فکری و ... گفته می شود که هم برای خود فرد و هم اطرافیان خطرناک است. چند نمونه از این رفتارها را هم در این قسمت برای شما لیست کرده ام اما پیش نیازهای این مقاله را مطالعه کنید تا اطلاعات کامل تری از رفتارهای تکانه ای کسب کنید.

• ولخرجی بدون آینده نگری
• خوردن یا نوشیدن بیش از حد
• نداشتن صبر و تحمل کافی برای در صف ایستادن، گوش کردن به صحبت معلم یا شخص دیگری
• قطع صحبت دیگران
• زودجوشی و دعوا راه انداختن
• خوردن یا نوشیدن بیش از حد
• آسیب رساندن به خود و دیگران از طریق دعوای فیزیکی
• پیش بینی ناپذیر بودن
• ترک ناگهانی مسئولیت یا شغل واگذار شده

برخی از این نشانه ها در کودکان و برخی دیگر در بزرگسالان قابل مشاهده است، بخاطر همین می توانید آینده یک کودک بیش فعال را نیز از این طریق مشاهده کنید.

عواقب عدم درمان بیش فعالی در کودکان

اول از همه درباره اثرات مخربِ تاخیر در درمان اختلالات گفتار و زبان کودکان صحبت خواهیم کرد. قسمت عمده درک کودکان از دنیا و شکل گیری شخصیت آن ها تا ۷ سالگی اتفاق می افتد. اختلال ها مانند سدی جلو ورودی های محیط قرار می گیرند و دریافت کودک از دنیای اطرافش را به حداقل می رسانند. تصور کنید یک کودک چشم بسته در میان زمین بازی رها شده است و قرار است با کودکان دیگر بازی کند. 

• شناخت او از زمین بازی چه اندازه است؟
• شناخت او از بازی که بچه ها انجام می دهد چه اندازه است؟
• آیا می تواند نقشی در بازی کودکان داشته باشد؟
• آیا عکس العمل های او به موقع هست؟
• تعامل هم سن و سال ها نسبت به او چگونه است؟
• آیا در بازی بعدی احتمال بازی داده شدن او هست؟

همه این سوالات قرار است ما را به نتیجه گیری کلی از تاثیر اختلالات در زندگی کودکان می اندازد. اختلالات مانند سدی جلوی دریافت کودکان از محیط قرار می گیرد. درک کم کودک از محیط، امکان تعامل به موقع با محیط را به کودک نمی دهد پس به مرور زمان از گروه همسالان خود کنار گذاشته می شود. خانواده های عزیز با کمک مشاورین حاذق، هر چقدر بتوانند اختلالات کودکان را شناسایی و رفع کنند، آینده درخشان تری برای آن ها رقم خواهند زد.

اختلالات، خودشان را در دوره های مختلف زندگی نشان می دهند پس برخی از اختلالات در کودکی از طرف خانواده ها قابل شناسایی نیستند در صورتی که سن طلایی درمان آن ها در همین زمان کودکی هست.

هیچ اختلالی به خودی خود در طول زمان درمان نمی شود، فقط باعث سرخوردگی کودک شده تا این اختلالات را از دیگران مخفی کند. مشاورین و درمانگران خبره می توانند تمام این اختلالات را شناسایی کرده و در سن طلایی، آن ها را درمان کنند.

مزیت مراجعه به درمانگر و مشاور

دو دلیل عمده برای مراجعه به درمانگر و مشاور وجود دارد: اولی شناسایی و درمان اختلالات و دومی بهبود در عملکرد کودکان.

اگر کودکی دارای اختلال خاصی باشد می تواند در زمان طلایی مورد درمان قرار بگیرد و چاله ها، دست اندازها، پستی و بلندی های مسیر آینده زندگی او هموار می شود.

 اما اگر کودکی اختلالی نداشته باشد مراجعه به مشاور می تواند موجب شناسایی استعدادهای کودک شده و سرعت حرکت کودک در مسیر زندگی ش را بهبود بخشد. کودک از سنین پائین به سمت علاقه خود گرایش پیدا می کند و در تمام طول زندگی حتی در زمان دانشگاه نیز می تواند در همان مسیر حرکت کند.

لطفا جملات زیر را بخوانید، آیا این افراد برای شما آشنا نیستند؟ این ها کسانی هستند که بصورت سیستماتیک استعدادیابی نشده اند و پس از حضور در جامعه توانسته اند استعداد خود را شناسایی کنند.

• افرادی که پس از ورود به دانشگاه رشته تحصیلی خود را عوض کرده اند.
• کسانی که پس از کسب مدرک در رشته کاری غیر مرتبط فعالیت می کنند.
• کسانی که پس از کسب مدرک و حضور در یک بازار کار، پس از چند مدت بازار کار خود را تغییر داده و به سراغ کار دیگری رفته اند.
• کسانی که در دانشگاه و کار از این شاخه به آن شاخه می کنند.
• کسانی که از رشته تحصیلی یا کاری خود ناراضی اند.

این ها نمونه افرادی هستند که بصورت سیستماتیک استعدادیابی نشده اند و حضور در جامعه توانسته مسیر درست علاقه را به آن ها نشان دهد.

پس شناسایی و درمان اختلال و همچنین استعدادیابی دو بال حرکت به سمت زندگی شاد و دلخواه برای کودکان هست.

پس برای مشاوره پیشنهاد می کنیم به صفحه مشاوره آنلاین مراجعه کنید مشکل خود بصورت کامل مطرح کنید، مطرح کردن پرسش برای شما هزینه ای ندارد.

مشخصات کودکان سالم و مراحل یادگیری

فعال بودن درون ذات کودکان است. از لحظه تولد نوزاد، او شروع به ثبت تمام اطلاعات اطراف خود از طریق اندام های حسی می کند. هر آنچه که می بیند، پر از حس تازه و پر از ناشناخته های جدید است، بنابراین او درباره محیط خود پر از کنجکاوی است. 

هنگامی که کودک ۶ ماهه است، با شنیدن صدا سر خود را برمی گرداند و به دنبال آن می گردد و با دیدن آن به دنبال چیزی دراز می کشد. کودکان بزرگتر کنجکاوتر هستند. نوزادان هشت یا نه ماهه خزیدن را یاد گرفته اند و دامنه فعالیت های آنها بسیار گسترش یافته است.

به نظر می رسد کنجکاوی آنها هرگز برآورده نمی شود. از نظر آنها کشوها ، کابینت ها و حتی بطری ها و شیشه های خانه مانند گنجینه به نظر می رسند. که چیزی در آنها پنهان شده است. 

هنگامی که شما توجه نمی کنید، او کشو را باز می کند و تمرکز خود را صرف بیرون کشیدن همه چیز و رصد آنها می کند. به نظر می رسد که بهترین چیزها در داخل آن هستند. اما نتیجه کار یک آشفتگی کلی بوده و به نظر می رسید که خانه دچار سرقت شده است.

نوزادان یک یا دو ساله، از قبل ایستادن و راه رفتن را شروع کرده اند، تحرک آنها بسیار بهبود یافته، دستها و پاهایشان آزاد شده و توانایی تفکر آنها نیز تا حدی رشد کرده است. آنها به بازی مداوم نیاز دارند و دوست دارند بدوند و دور هم بریزند این یک رفتار طبیعی کودکان است.

این مرحله، کودک باید به طور مکرر با چیزهای موجود در محیط اطراف تماس گرفته و تمرین کند تا به تدریج بر بدن خودش مسلط شود. تا آنچه را کودک می شنود، می بیند و احساس می کند، هضم نماید.

آن مدت زمان زیادی طول می کشد تا اینکه به یک درک خاص برسد. هر چیزی که کودک با آن تماس پیدا کند، صرف نظر از نحوه استفاده در مغز او اثری برجای می گذارد و پایه اولیه تفکر و یادگیری انتزاعی آینده او را ایجاد می کند. 

نقش والدین در یادگیری کودکان 

از این دیدگاه هرچه کودک کنجکاوتر و فعال تر باشد، مغز بیشتر رشد می کند و کودک از هوش بیشتری برخوردار است. والدین لازم نیست بیش از حد درباره کودک خود نگران باشند، او در واقع در حال یادگیری و کاوش در روند بازی و بازیگری است. والدین می توانند با فرض اطمینان از ایمنی به او اجازه دهند آزادانه بازی کند. 

در همان زمان، والدین همچنین می توانند از کنجکاوی کودک برای بازی استفاده کنند و کودک را آگاهانه در هنگام بازی هدایت کنند، بنابراین کودک می تواند از مغز خود برای فکر کردن و حل کردن استفاده کند، در نتیجه رشد مغز را تقویت می کند. 

اگر کودک راکت گرفت یا قطعه شطرنج شخص دیگری را گرفت، مادر می تواند به او بگوید این چیست، برای چه چیزی می تواند استفاده شود، چگونه بازی کند، کودک را برای مشاهده حرکات بدمینتون راهنمایی کنید، اجازه دهید او تقلید را یاد بگیرد، به او بگویید منتظر بماند، وقتی کمی بزرگتر شد می تواند بازی کند. این رفتار حتی می تواند دانش او را غنی تر کند.

بی توجهی و بیش فعالی یا ADHD چیست؟ 

بی توجهی و بیش فعالی" (ADHD) با عنوان "سندرم اختلال عملکرد مغز جزئی" نیز شناخته می شود که یک اختلال رفتاری رایج در کودکان است. در این نوع هوش کودکان طبیعی است ، اما آنها در یادگیری رفتار و عواطف نقص دارند.

اصلی ترین تظاهرات بی توجهی، کم توجهی ، فعالیت بیش از حد، تکانه عاطفی و به طور کلی عملکرد تحصیلی ضعیف است. کنار آمدن با دیگران دشوار است، والدین و معلمان اغلب در زندگی روزمره احساس ناتوانی می کنند.

علائم ADHD در دوره های مختلف رشد کودکی

علائم در دوران نوزادی: حدود ۳۰٪ از کودکان مبتلا به ADHD بیش فعال، بی قرار، تحریک پذیربوده و در حال گریه دائمی هستند. روابط مادر و کودک پس از تولد هماهنگ نیست.

اوایل دوران کودکی: به نظر می رسد حدود ۵۰٪ -۶۰٪ از کودکان مبتلا به ADHD با کودکان دیگر در سن ۲-۳ سالگی متفاوت هستند، به خصوص نافرمانی، سختی در نظم خواب، خواب آشفته دارند، اغلب شب ادراری دارند و اکثر آنها رژیم غذایی ضعیفی دارند.

پیش دبستانی: در این مقطع علائم واضح تر می شوند، عدم تمرکز، کوتاهی توجه، فعالیت بیش از حد، ناتوانی در نشستن، دلهره، عدم اطاعت از مدیریت، عدم توانایی خودکنترلی، دشواری در شرکت در فعالیت های گروهی، بی ثباتی عاطفی، تخریب وسایل اسباب بازی دارند. مثل این است که به آنها گفته باشید وسایل را روی زمین بپاشید، به دیگران اهمیتی ندهید، مرتب ننشینید، با حیوانات ظالم باشید، رفتار تهاجمی و تکانشی داشته باشید، اغلب با کودکان درگیر شوید.

سن مدرسه: در این مقطع، همه علائم ADHD نشان داده می شود مانند زمان تمرکز کوتاه، بی توجهی در کلاس، حواس پرتی، مشکل در یادگیری، عدم توانایی در تکمیل تکالیف، تحمل ضعیف برای ناامیدی، پاسخ بیش از حد به تحریک، تکانشگری اراده، از نظر عاطفی ناپایدار، پرخاشگر، کنار آمدن با همسالان دشوار است.

نخستین زنگ خطر هشدار دهنده بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال

بسیاری بعد از تشخیص نهایی بیان می کنند که کودک من از همان ابتدا بسیار فعال بود. هنگامی که دراز کشیده، روی شکم دراز کشیده یا نشسته است، حرکات دست و پایش متوقف نمی شود.

وقتی برای مدت طولانی در یک مکان بماند گریه می کند و دردسر ایجاد می کند. چون زیاد او را مهار نکرده ام و انرژی بالایی دارد. تا وقتی که زیاد بزرگ نبود، معمولاً اجازه می دادم حرکات مختلف را تجربه کند اما از زمان راه افتادن، فضای فعالیت وی بیشتر شده و نگرانی های من نیز بیشتر شده است.

کودکان بسیاری در جامعه وجود دارند، آنها هر روز دور هم جمع می شوند تا بازی کنند. کودکان دیگر در یک مکان می مانند و مدت زیادی بازی می کنند، 

اما نوزادان ما که درگیر بیش فعالی اند در سراسر زمین می دوند. به دلیل شجاعت ذاتی، آنها ازچیزی نخواهند ترسید. تا زمانی که انبوهی از مردم وجود داشته باشد، او سهم فعالیتی خود را جمع می کند - اگر کسی در حال بازی بدمینتون باشد، راکت شخص دیگری را بدست خواهد آورد؛ اگر ببیند کسی در حال بازی شطرنج است، مهره ای از او خواهد گرفت.

به همین دلیل، من همیشه با او خشک و منطقی صحبت می کنم، اما او هرگز از این کار خسته نمی شود. همچنین هر وقت او چیزهای دیگران را برای بازی می برد، سه دقیقه بیشتر طول نمی کشد و سپس به دنبال اهداف جدید است.

مادر دیگری تجربه خود را چنین بیان می کند: کودک من ۲ ساله و ۳ ماهه است، بسیار فعال است و هرگز فرصتی برای آرام شدن او وجود ندارد. من به او اجازه دادم كه كتابی بخواند، او مدتی آن را خواند و سپس به دنبال كار دیگری رفت، همیشه دو دقیقه در همان مكان نشسته است.

مدتی دیگر به مهد کودک خواهد رفت نگرانم که در کلاس تمرکز خود را از دست بدهد، چه باید بکنم. البته تمرکز یک عادت است و این عادت باید از سنین پایین پرورش یابد، هرچه زودتر آن را درک کنید تأثیر آن بهتر است.

اول از همه، والدین باید فضای خانوادگی خوبی را برای نوزادان خود ایجاد کنند. در زندگی روزمره خانواده ها، اغلب این وضعیت را مشاهده می کنیم. والدین تعداد زیادی اسباب بازی و کتاب برای کودک می خرند، اما کودک اغلب دو صفحه از این کتاب و دو صفحه از کتاب دیگر را می چرخاند، بنابراین باید با یکدیگر بازی با اسباب بازی ها را نیز انجام دهید. مدتی این کار را انجام دهید ، بازی کنید.

تفاوت بین ADHD و شیطنت

طبیعت کودکان داشتن شیطنت و فعالیت است، اما همه کودکان پر انرژی، "بیش فعال" نیستند. تحقیقات نشان داده است که چهار تفاوت اساسی بین ADHD  و کودکان شیطان وجود دارد:

توجه: کودکان فعال می توانند بر روی چیزهایی که به آن علاقه دارند تمرکز کنند و از دخالت دیگران متنفر باشند، در حالی که کودکان مبتلا به ADHD متفاوت هستند و قادر به شروع و پایان نیستند.

از نظر خود كنترلی: كودكان شیطان می توانند در یك محیط ناآشنا و تحت شرایط خاص خود را مهار كنند و می توانند آرام بنشینند، در حالی كه كودكان مبتلا به ADHD نمی توانند آرام بنشینند یا آرام باشند.

از نظر فعالیت های رفتاری: رفتارهای فعال کودکان شیطان به طور کلی دلایل و اهداف خاصی دارد، در حالی که رفتارهای کودکان مبتلا به ADHD عمدتا تکانشی است و فاقد هدف است.

جنبه های فیزیولوژیکی: کودکان فعال تفکر چابک و حرکات هماهنگ دارند و هیچ نقصی در تشخیص حافظه ندارند، در حالی که کودکان مبتلا به بیش فعالی نقص واضحی دارند.

شواهد کلی تشخیص ADHD و علائم کودکان بیش فعال در سن ۲ و ۳ سالگی

هرچه کودک بزرگتر باشد، به تدریج بیشتر یاد می گیرد که روی چیزهای مهم تمرکز کند و به تدریج زمان تمرکز را افزایش می دهد. بنابراین، قضاوت در مورد توجه بودن یا نبودن کودک باید بر اساس مدت زمان تمرکز در سن او باشد، نه بر اساس احساسات ذهنی والدین.

به طور کلی، کودکان بیش فعال در یک محیط ساکت و آرام، نمی توانند ساکت باشند مگر آنکه مشغول انجام کارهای خاص باشند.

با این حال کودکان ۲ و ۳ ساله مبتلا به بیش فعالی بدون توجه به موقعیت و محیط، بیش از فعال هستند، حتی در یک محیط ساکت و آرام بدون هیچ گونه علتی، بالا و پایین می پرند و هنگام تماشای تلویزیون نیز دست و پا خود را تکان می دهند. 

چالش های اصلی برای تشخیص به موقع بیش فعالی کودکان ۲ و ۳ ساله

پزشکان همواره بیان می کننند که اغلب با والدینی روبرو می شوم که می گویند: "آیا فرزند من مبتلا به بیش فعالی است؟ تمامی ۲۴ساعت شبانه روز، بیش از حد شیطان است."

بسیاری از معلمان همچنین به والدین خود خواهند گفت: "فرزند شما بیش از حد انرژی دارد، شما باید او را برای بررسی و تشخیص اینکه آیا مبتلا به بیش فعالی است، ببرید."

البته باید پذیرفت که والدین و معلمان به خصوص از این اصطلاح برای پسران استفاده می کنند. تا زمانی که پسری بازیگوش و فعال باشد، یا شخصیتی برون ریز داشته باشد و کمی رفتار شیطنت آمیز داشته باشد، توسط والدین و معلمانش به این اختلال، برچسب گذاری می شود. 

کودکان مبتلا به بیش فعالی، بیش از حد در هر محیط و شرایطی فعالیت خود را نشان می دهند، برای کودکان بازیگوش، اگر آنها در یک محیط عجیب و غریب قرار بگیرند و یا با افراد غریبه روبرو شوند، می توانند رفتار خود را کنترل کنند. 

به عنوان مثال تجربه یک دکتر معالج این گونه است که: من اغلب با برخی از مادران ملاقات می کنم، وقتی آنها با من از طریق تلفن ارتباط برقرار می کنند، می گویند که فرزندانشان بسیار شیطان و فعال هستند و نظم و تربیت هیچ فایده ای ندارد.

آنها شک می کنند که بیش فعالی دارند. وقتی مادر کودک را برای مشاوره برد، کودک به طور غیرمعمولی ساکت بود و نظم خود را حفظ کرد. وقتی معلم با کودک ارتباط دوستانه برقرار کرد، کودک خیلی حرکات بازیگوشی نکرد و در ابتدا حتی کمی عصبی به نظر می رسید.

اما پس از مدتی صحبت ، كودكان با محیط آشنا می شوند و شروع به نشان دادن شیطنت ذاتی می كنند. بازی با دکور اداری، ورق زدن کتاب ها به میل خود و حتی شروع به بالا و پایین رفتن روی مبل.

علائم رایج بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال

کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب نمی توانند تمرکز کنند و نقص توجه دارند.

برای کودکان فعال، آنها به سرگرمی علاقه مند هستند. وقتی با کاری روبرو می شوند که دوست دارند انجام دهند، تمرکز خود به انجام کارها معطوف می کنند.

اما برای کودکان مبتلا به بیش فعالی، آنها تقریباً علاقه ای به چیزی ندارند، نمی توانند روی چیزی تمرکز کنند و به پایان رساندن یک کار از ابتدا تا انتها تقریباً غیرممکن است.

یک مثال ساده بسیاری از کودکان دوست دارند کارتون تماشا کنند، در هنگام تماشای کارتون های مورد علاقه خود بسیار دقت دارند، در این زمان، اگر والدین آنها مزاحم  شوند ، کودکان بسیار بی تاب به نظر می رسند. 

اما برای کودکان مبتلا اساساً چیزی وجود ندارد که بتواند توجه آنها را به خود جلب کند، حتی اگر یک کارتون زیبا یا یک اسباب بازی سرگرم کننده باشد، نمی تواند آنها را برای مدتی آرام بنشاند.

کودکان مبتلا به بیش فعالی بدون هدف کارهایی را انجام می دهند.

برای کودکان سرزنده، آنها کارهایی را با هدف خاصی انجام می دهند. آنها غالباً در مقابل والدین رفتار خاصی نشان می دهند و فرزندان نیز هدف خاصی از این کار دارند. به عنوان مثال، آنها می خواهند توجه والدین خود را جلب کرده و علاقه خود را به او نشان دهند.

بعضی از کودکان دوست دارند اسباب بازی ها را در خانه از بین ببرند یا حتی بشکنند هدف آنها ممکن است دیدن آنچه در داخل اسباب بازی است و درک ساختار اسباب بازی باشد.

کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب مورد استقبال کودکان در مدرسه قرار نمی گیرند و حتی ممکن است طرد شوند. به عنوان مثال، کودکان در حال بازی هستند، اما آنها ناآگاهانه اقدامات مختلفی را انجام می دهند، حتی خرابکاری می کنند و قواعد بازی را نادیده می گیرند.

کودکان مبتلا به بیش فعالی فاقد تفکر منطقی هستند. 

بدون توجه به عواقب آن به صورت تکانشی رفتار می کنند. کودکان مبتلا به بیش فعالی معمولاً قبل از تفکر عمل می کنند، کارها را بدون فکر و بدون در نظر گرفتن عواقب انجام می دهند. به عنوان مثال، هنگام انجام بازی ها، آنها نمی توانند صبر کنند تا به نوبت برسند تا شرکت کنند. وقتی معلمان در کلاس هستند، بعضی اوقات بدون اجازه از صندلی خود بلند می شوند و کارهای خود را انجام می دهند.

هنگام عبور از جاده، آنها رفت و آمد می کنند، خواه ماشین وجود داشته باشد یا نه. گاهی اوقات در مکان های بلند ایستاده، آنها نیز ناخودآگاه اشتیاق به پریدن را نشان می دهند، بدون اینکه به خطرات و عواقب آن فکر کنند. چنین کودکانی معمولاً از نظر عاطفی ناپایدار هستند. در مواجهه با برخی از محرک های ناخوشایند، عصبانیت خود را نشان می دهند یا حتی برخی رفتارهای پرخاشگرانه انجام می دهند و توانایی کنترل خود را ندارند.

چگونه تشخیص دهیم که کودک طبیعی یا بیش فعال است؟

پارامترهای رفتاری برای خانواده های کودکان مبتلا به بیش فعالی وجود دارد .

عملکرد ۱: بی توجهی

غالباً در توجه به جزئیات کوتاهی می کنند و یا اغلب در انجام مشق شب، کار یا سایر فعالیت ها مرتکب اشتباهات سهل انگارانه می شوند.

حفظ تمرکز در حین کار یا بازی دشوار است.

وقتی دیگران با او صحبت می کنند، اغلب به نظر می رسد که می شنوند اما در حالی که هیچ جزئیاتی را نمی شنوند.

غالباً قادر به انجام تکالیف درسی، کارهای منزل یا درخواست های دیگران نیست (نه به دلیل رفتار سرکش یا عدم درک).

عملکرد ۲: بیش فعالی یا رفتار تکانشی

مرتباً دست و پا را حرکت داده یا در صندلی می چرخد.

غالباً صندلی را در کلاس یا سایر محیط هایی که نیاز به حالت نشستن دارند، می گذارید.

غالباً در شرایط نامناسب می دود یا می خزد.

اغلب انجام بازی بی سر و صدا یا انجام فعالیت های ثابت در اوقات فراغت دشوار است.

چگونه می توان به اختلال بیش فعالی  را مطمئن شد؟

۱. كودكان به طور نرمال، اگرچه كاهش تمركز كمي نيز دارند اما قادر به تمركز بر روي مواردي هستند كه مورد علاقه بوده و بندرت حواس آنها پرت مي شود. کودکان مبتلا به بیش فعال نمی توانند این کار را انجام دهند.

۲. اگرچه کودکان عادی رفتارهای تهاجمی مانند انجام حرکات کوچک در کلاس یا حتی درگیری های پر سر و صدا دارند اما وقتی می فهمد که باید خودش را کنترل کند، می تواند  کنار کشد. کودکان مبتلا به ADHD نمی توانند خود را کنترل کنند.

۳. کودکان عادی هنگام انجام حرکات سریع، تکراری و متناوب انعطاف پذیر و آزادانه رفتار می کنند. کودکان مبتلا به ADHD رفتار ناشیانه ای دارند.

رایج ترین روش درمانی برای کودكان ۲ و ۳ ساله درگیر بیش فعالی

داروهایی مورد استفاده در درمان این بیماری را می توان به محرک های سیستم عصبی مرکزی، ضد افسردگی، ضد روان پریشی و ضد صرع و غیره تقسیم کرد. 

محرک های سیستم عصبی مرکزی می توانند در کودکان عادی هیجان، ایجاد کنند. اما پس از مصرف کودکان مبتلا به بیش فعالی به سرعت ساکت، کم تحرک و نسبتاً متمرکز می شوند. وقتی داروهای آرامبخش مصرف می کنند، هیجان زده و بیش فعال می شود.

دارو درمانی بسته به شرایط کودک است. حرکات زیاد اغلب توسط دارو کنترل می شود. در عین حال آموزش و مدیریت صحیح در خانه و مدرسه را نباید نادیده گرفت. نگرش والدین نسبت به کودکان باید با صبر، مراقبت و عشق انجام شود.

برای کاهش رفتارهای نامناسب و رفتارهای آسیب زا کودکان بیش فعال، باید آموزش انضباطی مثبت صورت گیرد و در صورت مواجه شدن با نتایج رفتار درمانی، باید روشنگری و تشویق صورت گیرد. نباید فشار روانی وجود صورت گیرد، چه رسد به تنبیه بدنی. 

به كودكان ۲و ۳ساله درگیر بیش فعالی با عادت های بد و مشكلات یادگیری باید راهنمایی های خاص تری داده شود تا سیستم زندگی منظمی را پیاده سازی كنند، عادت های خوبی را پرورش دهید به آنها كمك كنید تا از مشكلات یادگیری عبور كنند و به طور مداوم اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.

اقدامات پیشگیرانه برای وقوع بیش فعالی در کودكان ۲ و ۳ ساله

با توجه به عوامل بیماری زای احتمالی فوق، ما اقدامات پیشگیرانه زیر را برای آموزش پیشنهاد می کنیم:

۱. قبل از ازدواج بررسی و مشاوره کنید، از ازدواج با بستگان نزدیک خودداری کنید و در هنگام انتخاب همسر سعی کنید به وجود صرع، اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانی توجه کنید.

۲. در سن مناسب ازدواج کنید، زود ازدواج نکنید، زود باردار نشوید یا خیلی دیر ازدواج کنید، دیر باردار شوید.

۳- به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی نوزاد هنگام تولد و کاهش احتمال آسیب مغزی، باید زایمان طبیعی تا آنجا که ممکن است انجام شود، زیرا در کلینیک مشخص شده است که تعداد بیشتری از کودکان مبتلا حاصل سزارین هستند.

۴. زنان باردار باید به حفظ روحیه شاد و داشتن آرامش توجه کنند همچنین برای پیشگیری از بیماری ها با مشورت پزشک و با احتیاط دارو استفاده کنند.

۵- یک محیط زندگی خانوادگی گرم و هماهنگ ایجاد کنید تا کودکان بتوانند دوران کودکی خود را در شرایط آرام و شاد بگذرانند، کورکورانه امیدوار نباشید که شیطنت فرزند شما به یک اژدها تبدیل می شود، اگر کودک را از زندگی شاد محروم کنید، باعث آسیب روحی غیر قابل جبران می شود.

۶- به تغذیه مناسب توجه کنید، تا کودکان عادات غذایی خوبی داشته باشند. با خواب کافی سلامتی تضمین می شود. ورزش های آمادگی بدنی را جدی بگیرید که از بروز بیماری ها جلوگیری می کند.

علت بروز بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ ساله

دلایل بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال پیچیده است، مانند ازدواج بین بستگان نزدیک، سیگار کشیدن و سو مصرف الکل در دوران بارداری، استفاده خودسرانه برخی از داروها و قرار گرفتن در معرض اشعه. در عین حال، محیط زیست محیطی کنونی بسیار بد است که این نیز یک فاکتور مهم است. 

به عنوان مثال، آلودگی اگزوز اتومبیل، ظروف یک بار مصرف و ... همه از منابع آلودگی سرب دار هستند. مشکل غذایی نیز بسیار جدی است. محیط اجتماعی بیرونی ما نیز بر رشد مغزی کودکان تأثیر منفی می گذارد. برخی از والدین دوست دارند صدا را در خانه افزایش دهند و موسیقی دلپذیری برای کودکان خود پخش کنند.

برخی از عوامل بیولوژیکی نیز باعث بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال می شوند. این عوامل می توانند باعث نوع مادرزادی شوند، یعنی کودکان در بدو تولد دچار بیش فعالی هستند. اما در میان کودکان مبتلا به بیش فعالی، هنوز کودکان زیادی وجود دارند که اکتسابی درگیر هستند زیرا عواملی همچون آموزش نادرست و محیط خانوادگی باعث بروز بیش فعالی شده است. دلایل را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

شخصیت کودکان تحریک پذیرتر می شود، چیزهایی را پرت می کند یا حتی به مردم ضربه می زند، تمرکز در انجام کارها دشوار است و هنگام غذا خوردن مرتباً با چیزهای مختلف خود را درگیر می کند و نمی تواند چشم هایش را مرتب یکجا نگه دارد. 

این به دلیل رشد ناقص قشر مغز کودک، رفتار بیش فعالی ناشی از شوک است. اگر این وضعیت مورد توجه والدین قرار نگیرد یا همچنان عصبانی شوند، باعث افزایش علائم بیش فعالی می شوند. بنابراین در اوایل کودکی والدین باید توجه داشته باشند تا از فرزندان خود محافظت کنند.

روش های غلط آموزشی

برای برخی از خانواده ها مانند پدر و مادر مطلقه، والدین هر دو از تربیت فرزندان خود شانه خالی می کنند و هیچ کس واقعاً حاضر نیست مسئولیت آموزش فرزندان خود را به عهده بگیرد. کودک در این وضعیت زندگی بسیار تنها و درمانده است. هیچ کس نمی تواند رفتارهای او را هدایت و محدود کند. او نمی داند نتیجه نهایی چیست و هیچ قانون اساسی برای رفتار وجود ندارد. در عین حال فاقد احساس امنیت نیز هستند و به طور غیر ارادی رفتارهای بیشتری را برای جلب توجه بزرگسالان انجام می دهند. با گذشت زمان ، بیش فعالی به الگوی رفتاری آنها تبدیل شده است. خلاصه این است: بدون دلیل خاصی، توجه را جلب می کنند.

خانواده های خودکامه 

این قبیل خانواده ها به راحتی می توانند باعث بیش فعالی کودکان شوند. والدین نسبت به فرزندان خود بسیار سختگیر هستند و در همه جا قوانینی وجود دارد. زندگی کودکان مانند راه رفتن بر روی مین هست، که به طور تصادفی میدان مین را لمس می کنند و توسط والدین خود مورد سرزنش قرار می گیرند. در نتیجه فشار روانی، تنش ذهنی و بیش فعالی افزایش می یابد.

راهکارهای موثر برای بهبودی و درمان بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال

اول از همه، اگر کودک شما بیش فعالی مشکلی دارد، باید کودک خود را برای آزمایش به یک موسسه پزشکی حرفه ای برسانید، اگر مرجع تشخیص دهد که بیش فعالی است، موسسه پزشکی با توجه به شرایط هر کودک، یک برنامه متناسب با آن تنظیم می کند. با این حال، علاوه بر اتکا به درمان های پزشکی، محیط خانواده و شیوه فرزندپروری والدین نیز نقش بسیار مهمی در کمک به درمان دارند. در اینجا چند پیشنهاد برای شما وجود دارد.

۱. تغییر نگرش

اگر كودكی از بیماری بیش فعالی رنج می برد، والدین نباید با نگرشی بدبینانه و دردناك با این مسئله روبرو شوند، زیرا بیش فعالی مشكل لاعلاجی نیست. به جز در برخی که در اثر مشكلات بیش فعالی كودكان، انواع مختلف مشکلات روانی نیز ایجاد می شود، بنابراین اگر می خواهید به سلامت روان کودکان کمک کند، والدین ابتدا باید ذهنیت خود را تغییر دهند. 

در مورد بیش فعالی فرزند خود صحبت نکنید و با کودک خود به عنوان بیمار رفتار نکنید. این فقط نوعی ناامیدی در روند رشد کودکان است. والدین باید فرزندان خود را برای گذر از چالش های زندگی همراهی کنند.

۲. همراهی کودک برای انجام تمرینات کمکی 

کودکان مبتلا به بیش فعالی به سختی می توانند تمرینات خوب را انجام دهند، بنابراین والدین باید برای انجام کارهای خوب وقت بیشتری را با فرزندان خود بگذارند. به عنوان مثال، کودک را برای نقاشی و سایر فعالیت ها همراهی کنید، که می تواند توانایی هماهنگی کودک را افزایش دهد. علاوه بر این، طبق داده های تحقیقاتی، ورزش برای درمان بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال بسیار مفید است. ورزش می تواند باعث پیشرفت اعصاب مغزی شود و در عین حال به کودکان کمک می کند احساسات بد را تخلیه کرده و فعالیت بیشتری داشته باشد.

۳- ایجاد جو خانوادگی سالم 

داشتن فضای مناسب خانوادگی برای بهبود کودکان بسیار مفید است. بنابراین در خانه، والدین باید از نزاع و دعوا در مقابل فرزندان خود اجتناب کنند و در عین حال فرزندان خود را نکوهش و توبیخ نکنند تا از تحریک بیشتر فرزندان جلوگیری کنند.

در عین حال باید از پخش موسیقی تحریک کننده خودداری کنند. یا تماشای فیلمهای خشن در خانه. روشهای تربیتی والدین نیز باید تغییر کند. شما دیگر نمی توانید فرزندان خود را به روشی سرگرم کننده آموزش دهید. نسبت به فرزندان خود بیش از حد سختگیر نباشید. شما باید برای فرزندان خود یک خط ثابت و قوانین تعیین کنید، اما همچنین باید به فرزندان خود نیز اجازه دهید از آموزش و تشویق برای پرورش تدریجی توجه خود استفاده کنند.

اگر تمرکز حواس برای کودک در هر بار انجام تکالیف مشکلی است، نباید او را را مجبور کنید، چه رسد به اینکه کودک را سرزنش کنید، بلکه برای انجام یک هدف کوچک با او مذاکره صحبت نمایید. به عنوان مثال، ابتدا پنج مسئله حسابی انجام دهید. بعد از اینکه آن را تمام کردید ، می توانید از کودک بخواهید کاری را که می خواهد انجام دهد و سپس به کودک انگیزه کافی دهید و به او بگویید که کار بزرگی انجام داده است. کودک را تشویق کنید که برای انجام چند تمرین دیگر وقت بگذارد و به او انگیزه و تشویق دهید تا از این هدف لذت ببرد. آموزش گام به گام توجه کودکان به این روش نیز به والدینی نیاز دارد که صبر و حوصله خوبی داشته باشند و بی تاب نباشند.

این روش در سایر جنبه های زندگی کودکان نیز قابل استفاده است. پس از مدتی توجه کودک بسیار تغییر خواهد کرد و رفتار بیش فعالی کودک نیز بهبود می یابد. امیدوارم که پیشنهاد من بتواند به کودکان بیشتری کمک کند و به آنها اجازه دهد به تدریج از مشکلات بیش فعالی در کودکان ۲ و ۳ سال خلاص شوند.

روش های تاثیر گذار برای بهبود توجه کودکان ۲ و ۳ ساله درگیر بیش فعالی 

بسیاری از کتاب ها و اسباب بازی ها فقط باعث حواس پرتی کودکان می شوند. والدین نباید هر بار، بیش از دو یا سه کتاب و اسباب بازی به کودک بدهند، پس از مطالعه کتاب یا بازی با اسباب بازی  به سراغ کتاب یا اسباب بازی دیگری بروید. والدین نیز باید از خود الگو بگیرند و نمونه ای از تمرکز، پایداری و صبر باشند. به محض اینکه کودک متوجه رفتار بد خود شد، باید مورد تشویق و تمجید قرار گیرد.

روش های زیادی برای پرورش تمرکز کودکان وجود دارد. در اینجا چند روش ساده و آسان در زندگی روزمره آورده شده است. امیدوارم آنها بتوانند به والدین کمک کنند تا تمرکز فرزندان خود را بهبود بخشند:

پازل و شطرنج بازی کنید

بگذارید کودک شما بازی پازل را بیاموزد و به تدریج تعداد قطعات پازل را افزایش دهید. همچنین یادگیری برخی بازی های ساده شطرنج می تواند به بهبود تمرکز کودکان کمک کند.

داستان ها را با حرکات بدنی بگویید

قبل از تعریف داستان از کودک خود سوالی بپرسید، اجازه دهید کودک تمرکز خود را برای گوش دادن انجام دهد و پس از گوش دادن به او پاسخ دهید. بعد از گوش دادن به داستان می توانید از او بخواهید محتوای داستان را برای شما تکرار کند.

کمک کردن کودک در گرفتن انواع وسایل کوچک

کمک کردن در منزل، به عنوان مثال، "لطفاً به من کمک کنید تا یک سیب، چاقو، چند دستمال و چند خلال دندان تهیه کنم." باید اجازه داد که کودک یک پیام دهانی بشنود، مانند "به پدربزرگ بگویید امشب ساعت ۹ شب نمایشی که او از تلوزیون میبیند، وجود دارد. 

کتاب صوتی

کتاب پشتیبانی که به نوزادان امکان گوش دادن و تماشای نوار صوتی و محتوای صفحه کتاب را می دهد. تفاوت آن با تلویزیون این است که درک کودک از داستان های تلویزیونی برگرفته از تصاویر است، یعنی درک داستان با چشم خود و تماشای طولانی مدت تلویزیون برای چشم مضر است.

 با این حال این نوع کتاب ها عمدتاً مبتنی بر گوش دادن و ضبط و استفاده از تصاویر ذهنی برای تعمیق درک است. در این روند  کودک نه تنها دانش خود را غنی می کند و درک چیزها را بهبود می بخشد، بلکه عادت خوب گوش دادن بی سر و صدا و توجه را پرورش می دهد.

عواقب عدم درمان کودکان ۲ و ۳ ساله درگیر بیش فعالی

والدین به عنوان معلمین روشنگری اولیه هستند، باید کارهای زیادی را انجام دهند. به عنوان مثال، هنگامی که نوزادان اشتباه می کنند، باید سریعاً از نوزادان باز خواست کنند تا بتوانند آنها را به درستی اصلاح کنند.

اگر بیش فعالی درمان نشود، ممکن است رشد اجتماعی و آموزشی کودک شما را تحت تأثیر قرار دهد. به دلیل تمرکز ضعیف، عملکرد تحصیلی بسیار بد است. این عقب گردها باعث می شود که کودکان از عزت نفس پایینی برخوردار باشند و مستعد رفتارهای بی پروا و خطرناک باشند. 

اگر چه علت بیماری مشخص نیست و ممکن است به عوامل ژنتیکی، آسیب مغزی و ناهنجاری های رشد، ناهنجاری های بیوشیمیایی و متابولیکی عصب مغزی، عوامل روانشناختی و عوامل محیطی مربوط باشد. درگیری با بیش فعالی می تواند خطر افسردگی و اختلالات اضطرابی را در کودکان افزایش دهد. 

اگر این مشکل به موقع درمان نشود، با پیشرفت بیماری تأثیر زیادی بر زندگی بیماران، خانواده ها، مدارس و جامعه خواهند داشت. به طور خاص، علائم حدود ۵۰٪ تا ۶۰٪ کودکان مبتلا به بیش فعالی در بزرگسالی نیز تداوم دارد و در رفتار تاثیر دارد و منجر به شخصیت ضد اجتماعی، سو مصرف مواد مخدر، افسردگی و غیره می شوند. بنابراین، انجام اقدامات پیشگیرانه موثر برای کاهش شیوع از اهمیت بالایی برخوردار است.