این کودکان اغلب خطر را نمی‌شناسند و در برخی موارد، تمایز بین ایمنی و خطر را نادیده می‌گیرند در حالی که رفتارهای شیطنت‌آمیز آن‌ها ممکن است گاهی جالب و دوست‌داشتنی به نظر برسد. اما واقعیت این است که آن‌ها با مشکلات جدی از جمله اختلال بیش‌فعالی (ADHD) مواجه هستند که نیاز به درمان دارد. یکی از روش‌های درمانی موثر، افزایش مصرف آهن از طریق مکمل‌ها یا مواد غذایی غنی از این عنصر اساسی است که در سال‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است.
نخستین گام در درمان اختلال ADHD چیست؟
اولین و مهم‌ترین گام در درمان این اختلال، مراجعه به یک روانپزشک کودک و نوجوان است؛ اما نباید نقش تغذیه مناسب را نادیده گرفت. زیرا رژیم غذایی سالم می‌تواند به عنوان یک درمان کمکی به تسهیل فرآیند درمان کمک کند و در کاهش علائم بیش‌فعالی بسیار موثر باشد.
بر اساس تحقیقات اخیر انجام‌شده توسط پژوهشگران دانشگاه اوما در سوئد که نتایج آن در مجله پزشکی «طب اطفال» منتشر شده است، مصرف مکمل‌های آهن یا مواد غذایی حاوی این عنصر به کنترل رفتارهای کودکان بیش‌فعال کمک شایانی می‌کند. در واقع، مطالعه‌ای که روی گروهی از کودکان با علائم بیش‌فعالی انجام شد، نشان داد آنهایی که میزان آهن کافی در رژیم غذایی خود داشتند، در مقایسه با سایرین، علائم کمتری از این اختلال را نشان دادند.
علاوه بر این، مصرف کافی آهن در دوران بارداری نیز نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلای کودکان به اختلال بیش‌فعالی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کمبود آهن در مادران باردار می‌تواند به مشکلات رفتاری و یادگیری در کودکان منجر شود. بنابراین، تأمین آهن کافی نه‌تنها برای سلامت مادران، بلکه برای رشد سالم مغز و رفتار کودکان نیز حائز اهمیت است.
در نتیجه، توجه به تامین نیازهای تغذیه‌ای و به‌ویژه مصرف آهن در دوران رشد، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان بیش‌فعال کمک و نقش مهمی در مدیریت این اختلال ایفا کند.
از همین رو موسسه نورولند می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت کودکان بیش فعال داشته باشد. این موسسه با ارائه برنامه‌های آموزشی برای والدین و کودکان، اطلاعات دقیقی درباره تاثیر تغذیه بر رفتار و عملکرد شناختی کودکان ارائه می‌دهد. این موسسه با برگزاری کارگاه‌ها و جلسات مشاوره، به خانواده‌ها کمک می کند رژیم غذایی مناسب و متعادلی برای کودکان‌شان ایجاد کنند. بنابراین، با توجه به اهمیت آهن در عملکرد مغز و کنترل رفتار، موسسه نورولند می‌تواند به کودکانی که نیاز به کمک دارند بهترین خدمات درمانی را ارائه کنند تا با بهبود وضعیت تغذیه‌ای، به کنترل بهتری بر روی رفتار خود دست یابند.
کنترل وزن و نقش آهن در سلامت روانی کودکان
کودکان متولد شده با وزن کم به ویژه آنهایی که با وزن کمتر از یک تا دو کیلوگرم به دنیا می‌آیند، با خطراتی از نظر سلامت روان و رفتار مواجه هستند. یکی از مشکلات شایع در این گروه، ابتلا به اختلال بیش فعالی (ADHD) است. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف مکمل‌های حاوی آهن می‌تواند به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه و درمانی موثر عمل کند و خطر ابتلا به این اختلال را کاهش دهد.
تحقیقات انجام شده در دانشگاه اوما در سوئد بر روی ۲۸۵ نوزاد با وزن کم در بدو تولد نشان می‌دهد مصرف مکمل آهن می‌تواند به بهبود رفتار و کنترل علائم ADHD در این کودکان کمک کند. در این مطالعه، نوزادان به مدت ۶ هفته تا ۶ ماه تحت مراقبت و مصرف مکمل آهن قرار گرفتند و گروهی از کودکان با وزن طبیعی به‌عنوان گروه شاهد انتخاب شدند.
تحلیل نتایج این پژوهش در سن سه سالگی نشان داد تفاوت معناداری در «ضریب هوشی» ، «رفتارهای فردی» و «رفتارهای اجتماعی» بین ۲ گروه وجود ندارد. این نتیجه می‌تواند به این معنی باشد که مصرف مکمل آهن به‌طور مستقیم بر بهبود توانایی‌های شناختی تاثیر نمی‌گذارد، اما ممکن است در کنترل رفتارهای مشکل‌ساز بسیار موثر باشد.
در بررسی دقیق‌تر، نتایج نشان داد ۱۲.۷ درصد از کودکانی که با کمبود وزن متولد شده و مکمل آهن دریافت نکرده‌اند با مشکلات رفتاری مواجه هستند. از این میان، حدود ۲.۳ درصد به‌طور خاص دچار بیش فعالی بودند. این آمار به وضوح بیانگر این واقعیت است که مصرف نکردن کافی آهن می‌تواند به عنوان یک عامل زمینه‌ساز برای بروز مشکلات رفتاری و به‌ویژه اختلال بیش فعالی در کودکان با وزن کم متولد شده عمل کند.
اهمیت آهن در رشد مغزی
آهن نقش حیاتی در فرایندهای بیوشیمیایی مغز ایفا می‌کند. این عنصر برای تولید ناقل‌های عصبی مانند دوپامین و سروتونین ضروری است. بنابراین، کمبود آهن می‌تواند منجر به اختلال در تولید این ناقل‌های عصبی و در نتیجه مشکلات رفتاری و شناختی شود. از این رو، تامین آهن کافی در دوران نوزادی و کودکی می‌تواند به پیشگیری از بروز مشکلات روانی در آینده کمک کند.
با توجه به یافته‌های علمی موجود، می‌توان نتیجه گرفت مصرف مکمل‌های آهن نه‌تنها در بهبود وضعیت وزنی کودکان مؤثر است، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کلیدی در کنترل رفتار و پیشگیری از اختلالات روانی همچون بیش فعالی عمل کند. والدین و متخصصان بهداشت باید به اهمیت تامین آهن در رژیم غذایی نوزادان و کودکان توجه ویژه‌ای داشته باشند تا از بروز مشکلات رفتاری در آینده جلوگیری کنند.
شیر مادر، نخستین منبع دریافت آهن
شیر مادر نه‌تنها به‌عنوان منبع اصلی تغذیه نوزادان در ماه‌های ابتدایی زندگی شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان یکی از منابع حیاتی آهن نیز اهمیت دارد. این عنصر مهم به ویژه برای رشد و توسعه نوزادان بسیار ضروری است. پس از ۶ماهگی که نوزادان به تدریج به غذاهای کمکی معرفی می‌شوند، مصرف مواد غذایی غنی از آهن مانند اسفناج، عدس و گوشت قرمز می‌تواند نیاز آهن کودک را تامین کند. با این حال، تامین نیاز نوزاد به آهن به سلامت تغذیه‌ای مادر نیز بستگی دارد چرا که شیر مادر تنها زمانی غنی از آهن خواهد بود که مادر خود منابع کافی از این عنصر را در رژیم غذایی‌اش داشته باشد.
مصرف مکمل آهن یکی از راهکارهای مهم برای تامین آهن در کودکان و نوزادان است، اما باید با دقت و تحت نظر متخصص تغذیه انجام شود چرا که دوز نامناسب آهن می‌تواند عوارض جانبی جدی برای نوزاد به همراه داشته باشد. به همین دلیل، والدین باید از تجویز خودسرانه مکمل آهن پرهیز و فقط تحت نظارت پزشک میزان دقیق مصرف را تعیین و اجرا کنند. این مهم به ویژه در نوزادانی که هنوز تغذیه اصلی‌شان وابسته به شیر مادر است، ضرورت بیشتری پیدا می‌کند.
به‌طور کلی، برای اینکه شیر مادر بتواند نیازهای آهن نوزاد را تامین کند، بدن مادر باید از نظر آهن و دیگر مواد مغذی غنی باشد. بنابراین، در دوران بارداری و به خصوص شیردهی، مادران باید رژیم غذایی خود را با مصرف منابع غنی از آهن بهبود بخشند.
اهمیت آهن و توصیه‌های تغذیه‌ای
علاوه بر منابع گفته‌شده، توجه به تنوع غذایی در دوران بارداری و شیردهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از همین رو مادران باید در نظر داشته باشند آهن به‌تنهایی کافی نیست و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز برای جذب و استفاده موثر از آهن لازم هستند. به عنوان مثال، ویتامین C به طور قابل توجهی جذب آهن را افزایش می‌دهد. بنابراین، همراهی غذاهای حاوی آهن با مواد غنی از ویتامین C نظیر مرکبات، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای می‌تواند به بهبود جذب آهن کمک کند.
علاوه بر این، مهم است که مادران باردار و شیرده در رژیم غذایی خود به سایر منابع آهن نظیر حبوبات، شکلات تلخ، غذاهای دریایی و گیاهان معطر مانند آویشن و جعفری توجه ویژه‌ای داشته باشند. به‌طور خاص، عدس و گوشت قرمز باید به عنوان بخش ثابت رژیم غذایی روزانه مادران گنجانده شود. همچنین، مصرف غذاهای دریایی مانند ماهی آزاد و ساردین که حاوی آهن و اسیدهای چرب امگا-۳ است، برای سلامت مغز نوزادان هم اهمیت دارد.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای مادران باردار
۱. مصرف گوشت قرمز
توصیه می‌شود مادران از انواع بدون چربی گوشت قرمز در رژیم غذایی خود استفاده کنند. این منابع غنی از آهن به تامین نیازهای بدن مادر و به خصوص نوزاد کمک بزرگی می‌کند.
۲. حبوبات
حبوباتی مانند عدس به عنوان منبع دیگری از آهن بسیار مفید هستند. در نظر داشته باشید این منابع نه‌تنها حاوی آهن هستند، بلکه فیبر زیادی دارند که به بهبود سیستم گوارش کمک بزرگی می‌کند.
۳. ویتامین C
در کنار غذاهای حاوی آهن، مادران باید مواد غذایی غنی از ویتامین C مصرف کنند تا جذب آهن به حداکثر برسد. مرکبات، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای از بهترین منابع ویتامین C هستند.
۴. شکلات تلخ
مصرف شکلات تلخ به‌عنوان یک منبع آهن می‌تواند در رژیم غذایی مادران جایگاه خاصی داشته باشد، البته باید در مصرف آن احتیاط کنند.
۵. غذاهای دریایی
ماهی‌هایی که چربی سالم دارند، علاوه بر آهن، به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا-۳، برای رشد مغزی نوزادان بسیار مهم است.
۶. استفاده از گیاهان معطر
افزودن گیاهان معطر مانند آویشن و جعفری نه تنها به طعم غذا می‌افزاید بلکه به تامین نیاز آهن نیز کمک می‌کند.
۷. تخم‌مرغ
تخم‌مرغ یکی از منابع عالی پروتئین و آهن به شمار می‌رود. زرده تخم‌مرغ به‌خصوص غنی از آهن است و می‌تواند به راحتی در رژیم غذایی مادران باردار و شیرده گنجانده شود. علاوه بر آهن، تخم‌مرغ حاوی ویتامین D و B12 نیز است که برای سلامت عمومی و رشد نوزاد ضروری هستند. مصرف تخم‌مرغ به عنوان یک صبحانه مغذی یا در سالادها می‌تواند به افزایش آهن دریافتی مادر کمک کند.
۸. سبزیجات برگ‌دار تیره
سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم‌پیچ و کلم بروکلی حاوی مقادیر قابل توجهی آهن هستند. این قبیل سبزیجات همچنین سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر است که به بهبود سلامت گوارش و پیشگیری از یبوست کمک می‌کنند. مصرف سبزیجات برگ‌دار تیره در سالادها، سوپ‌ها و اسموتی‌ها می‌تواند به تامین نیاز آهن مادران و نوزادان کمک کند.
۹. غلات کامل
غلات کامل مانند جو دوسر، برنج قهوه‌ای و کینوا منابع خوبی از آهن و فیبر هستند. این نوع غلات نه تنها به تامین آهن بلکه به بهبود عملکرد سیستم گوارش و کنترل قند خون کمک می‌کنند. اضافه کردن غلات کامل به وعده‌های غذایی می‌تواند به تنوع رژیم غذایی و افزایش ارزش تغذیه‌ای آن کمک کند.
۱۰. میوه‌های خشک
میوه‌های خشک مانند زردآلو، کشمش و انجیر حاوی مقادیر بالایی آهن هستند و می‌توانند به‌عنوان یک میان‌وعده مغذی برای مادران باردار و شیرده استفاده شوند. این میوه‌ها منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر دارند که به سلامت عمومی بدن کمک می‌کند. از همین رو می‌توان آن‌ها را به ماست، غلات یا اسموتی‌ها اضافه کرد.
۱۱. مغزها و دانه‌ها
مغزهایی مانند بادام، فندق و دانه‌های چیا و کدو تنبل منابع غنی از آهن و چربی‌های سالم هستند. این منابع نه‌تنها به تامین آهن بلکه به حفظ سلامت قلب و مغز نیز کمک می‌کنند. اضافه کردن مغزها و دانه‌ها به سالادها، اسموتی‌ها و میان‌وعده‌ها می‌تواند به افزایش مصرف آهن کمک کند.
۱۲. شیر و لبنیات
محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر حاوی مقادیر کمی آهن هستند، اما به دلیل غنی بودن از کلسیم و پروتئین، در رژیم غذایی مادران باردار و شیرده اهمیت بسیاری دارند. مصرف این محصولات در کنار منابع غنی از آهن می‌تواند به حفظ تعادل مواد مغذی در بدن کمک کند. با این حال، توجه به اینکه برخی از محصولات لبنی نیز ممکن است جذب آهن را تحت تاثیر قرار دهند، اهمیت دارد.
در نتیجه، با گنجاندن این منابع غذایی غنی از آهن در رژیم غذایی روزانه، مادران می‌توانند به بهبود سطح آهن در بدن خود و نوزادانشان کمک کنند. تنوع در تغذیه و توجه به نیازهای تغذیه‌ای در دوران بارداری و شیردهی بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت مادر و نوزاد داشته باشد.
شما می توانید از طریق فرم زیر مشکل کودک خود را با ما در میان بگذارید. کارشناسان ما در با توجه به زمان مقتضی با شما تماس بگیرند.
افزودن دیدگاه جدید