دیسگرافیا یک اختلال یادگیری است که با ضعف قابل توجهی در مهارت نوشتن قابل شناسایی است. تخمین زده می شود که ۵ تا ۲۰ درصد دانش آموزان با نوعی از اختلال نوشتاری مواجه هستند. تشخیص دقیق اختلال نوشتن چندان ساده نیست. اگرچه داشتن خط ناخوانا به عنوان ملموس ترین ویژگی، بیان می شود اما باید دانست علائم این اختلال گسترده هستند. اغلب کودکان برای درست نوشتن چالش دارند و این مهارت با یادگیری و تمرین ارتقا می‌یابد اما گروه درگیر اختلال نوشتن قادر نیستند همچون سایر هم سن و سالان پیشرفت داشته باشند به نحوی که ممکن است از مدرسه بیزار شده و یا حتی ترک تحصیل کنند.
تعریف اختلال نوشتن
دیسگرافیا، یکی از اختلالات شایع یادگیری است که مرتبط با نقص در نوشتن بیان می شود به نحوی که این گروه، چالش هایی در اندازه حروف، فاصله و نوشتار درست را تجربه می کنند.
افراد مبتلا به این اختلال، مهارتهای نوشتاری کمتر از حد متوسط را متناسب با سن، ضریب هوشی و سطح تحصیلات نشان میدهند.
برخلاف باور عموم، دیسگرافیا وضعیتی است که به صورت ناخواسته تظاهر می یابد و نمیتوان به فرد درگیر، برچسب تنبلی زد. بسیاری از کودکان مبتلا نمی توانند یک کلمه را به درستی روی یک خط بنویسند و اندازه حروف اغلب متغیر است به نحوی که نوشته ها به هم ریخته به نظر می رسند.
همچنین آنها برای نوشتن وقت زیادی را صرف تمرکز می کنند. خانواده ها باید بدانند که نوشتن کند یا شلخته لزوماً به منزله وجود اختلال دیسگرافیا نیست اما چنین شواهدی به منزله یک زنگ خطر است.
تشخیص دقیق می بایست توسط متخصصان صورت گیرد. کودکان درگیر با مشکلات دیگر نیز همواره مواجه هستند به نحوی که در مدرسه از نظر عاطفی و رفتاری، تبعاتی را تجربه می کنند که میتواند به سرخوردگی و یا بیزاری از مدرسه منجر شود.
علائم دیسگرافیا در بین کودکان خردسال که به تازگی آموختن را شروع کرده اند چندان غیر معمول نیست اما می توان با ارزیابی دقیق، مشخص کرد که این مشکلات تداوم دارند و یا فقط مرتبط با دوران خاصی هستند. متخصص درمانگر با یک ارزیابی دقیق می تواند تشخیص قطعی را صورت دهد.
علائم دیسگرافیا، بسته به سن کودک نیز متفاوت هستند. معمولاً زنگ خطر های هشدار دهنده در زمان شروع نوشتن تظاهر می یابند. کودکان پیش دبستانی تمایلی به نوشتن و نقاشی ندارند در حالی که کودکان دبستانی اغلب دست خط ناخوانا نشان میدهند علاوه بر آن که کلمات را با صدای بلند برای نوشتن تکرار میکنند. نوجوانان جملات ساده را با اشتباهات فراوان گرامری می نویسند.
شناخت اختلال نوشتن
دیسگرافیا، توانایی نوشتن را مهار می کند به نحوی که برای بیان مفاهیم و ایده ها به صورت نوشتاری، چالش عظیمی را تجربه می کنند. اگر فرزندتان مشکوک به علائم زیر است بهتر است برای ارزیابی و مشاوره، نظر متخصص درمانگر را جویا شوید:
- کودک به صورت نادرست، جملات و کلمات را می نویسد.
- فاصله منظم بین حروف و کلمات دیده نمی شود به نحوی که نوشتن منظم تبدیل به یک چالش جدی می شود.
- همگن نگه داشتن اندازه فونت در سراسر متن به سختی صورت می گیرد.
- درک مفاهیم جملات چندان ساده نیست که به دلیل وجود کلمات ناقص، غلط املایی و حذف یا اضافه کردن حروف خاصی است.
- کودک برای نوشتن وضعیت خاص بدنی را اعمال میکند. گروه درگیر حتی ممکن است خودکار را به درستی در دست نگیرند.
علت ایجاد اختلال نوشتن
یافتن علت دقیق بروز اختلال نوشتن در کودکان می تواند چالش برانگیز باشد. اما گروه بزرگسال اغلب به دلیل آسیب مغزی، تومورها و سکته دچار چنین مشکلی می شوند. متخصصان درمانگر دلایل عصبی یا حرکتی را به عنوان عامل اصلی ایجاد چنین چالشی برای کودکان عنوان میکنند.
تشخیص زودهنگام و استفاده از خدمات درمانی می تواند به بهبود شایان منجر شود.
انتظار درمان قطعی دیسگرافیا چندان معقولانه نیست. حال درمانگران، رویکردهای مختلفی را در مدرسه و منزل برای این کودکان آموزش می دهند که می تواند به تشویق کودک و توسعه مهارت نوشتاری منجر شود. دارو درمانی در این اختلال تاثیری ندارد. اگرچه برخی از کودکانی که با مشکل استرس، اضطراب و بیش فعالی نیز مواجه هستند، دریافت دارو برای چنین تبعاتی تاثیر گذار است.
علائم اصلی انواع اختلال نوشتن
اختلال نوشتن، تعداد بسیاری از کودکان و افراد بزرگسال را با چالش مواجه کرده است. متخصصان پس از ارزیابی شواهد برای پیشنهاد خدمات درمانی نیاز دارند که نوع اختلال و شدت آن را بدانند. در ادامه می توانید با شناسایی دقیق تر شواهد دید بهتری نسبت به انواع اختلال دیس گرافیا داشته باشید. در مقاله دیگر سایت میتوانید اطلاعات تکمیلی ببینید.
دست خط
این نوع، با داشتن دست خط ناخوانا معرفی می شود بطوری که تفهیم منظور جملات و عبارات به سختی صورت می گیرد البته خانواده ها نباید همواره ضعف نوشتاری و خط ناخوانا را به منزله وجود اختلال بدانند. از دیگر شواهد تشخیصی می توان به سرعت کند اشاره کرد.
متخصصین معتقدند وجود مشکلات روحی، عاطفی و جسمی عامل این نوع اختلال بیان شوند. بنابراین در انتخاب متخصص درمانگر دقت نظر داشته باشید.
املا نویسی
این گروه از کودکان نمی توانند هماهنگی لازم را بین اصوات و حروف قائل شوند بنابراین عدم تطابق و همخوانی کلمات و نوشته ها به عنوان اصلی ترین مشخصه یاد می شود.
ترکیب
رمزگشایی از نوشتار این گروه به سختی ممکن است که به دلیل تاخیر و عدم توجه در نوشتن انشا و ترکیب درست کلمات عنوان می شود.
بهبود علایم اختلال نوشتن
دائمی بودن علائم اختلالات یادگیری مانند اختلال نوشتن به این مفهوم نیست که نمی توان شواهد را کمرنگ کرد. کاردرمانی برای گروه درگیر با دیسگرافیا بسیار تاثیر گذار عنوان شده است به نحوی که می توانند بنویسند و از استرس و اضطراب رها شوند.
به خانواده ها توصیه می شود که اجازه دهند فرزندشان انواع خودکار و مداد را امتحان کند تا بهترین مدل را برگزیند.
بهتر است کاغذ هایی با خطوط مشخص در اختیار کودک قرار گیرد تا پیروی از ساختار منسجم در نوشتن صورت گیرد.
فرایند نوشتن را می توان با ارائه ایده هایی به شکل نقاشی و ضبط صدا نیز بهبود بخشید.
تکنیک های مختلفی نیز وجود دارند که کودک می تواند از این طریق سازگاری بیشتری با مهارت نوشتاری پیدا کند.
شانس درمان اختلال نوشتن
دیسگرافیا را باید یک اختلال مزمن دانست که از طریق تکنیک های درمانی شواهد آن قابل کنترل هستند. خلاصه کردن ویژگی های خاص اختلال نوشتن در چند خط چندان ساده نیست. باید پذیرفت برای آن مجموعه علائم بالینی پیچیده و متنوعی وجود دارد.
اگر فرزندتان نشانه‌هایی از این اختلال را نشان میدهد، توصیه می کنیم مقاله دیگر موجود در سایت را مطالعه کنید به طور مفصل درباره شواهد اشاره شده است.
صبر و پشتکار والدین نیز می تواند کمک کند، این ناتوانی هرچه سریعتر کاهش یابد. دیسگرافیا، یک اختلال یادگیری است که چالش هایی را برای نوشتن تحمیل می کند. تنها کودکان درگیر نیستند ممکن است در بزرگسالان، به دنبال یک رویداد آسیب زا در مغز نمود پیدا کند.
تشخیص علائم اختلال نوشتن
داشتن دست خط ناخوانا اگر چه جز اصلی ترین علائم اختلال نوشتن عنوان می شود اما هر شخصی که در چنین مهارتی ضعف دارد به منزله وجود اختلال نیست.
متخصص درمانگر که اغلب آسیب‌شناس زبان و گفتار است میتواند با ارزیابی و مشاوره دقیق وجود چنین چالشی را تایید کند. از اصلی ترین ویژگی های اختلال نوشتن باید موارد زیر را نام برد:
- غلط املایی و نوشتن ناخوانا کلمات
- استفاده ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک
- فاصله نادرست حروف
- مشکل در کپی کردن کلمات
- نوشتن کند یا پر زحمت کلمات
- مشکل در تجسم کلمات قبل از نوشتن آنها
- موقعیت غیر عادی بدن یا دست به هنگام نوشتن
- محکم گرفتن قلم یا خودکار که منجر به اسپاسم عضلات میشود
- بیان کلمات با صدایی بلند در زمان نوشتن
- حذف برخی حروف از کلمات
عوارض اختلال نوشتن
گروه درگیر اختلال دیسگرافیا هنگام نوشتن تمرکز کافی ندارند به نحوی که یادداشت برداری در طول کلاس به سختی ممکن می شود. این گروه اغلب از نظر پیشرفت تحصیلی، ضعف‌های مشهود دارند به نحوی که توجه زیادی برای نوشتن کلمات بر روی کاغذ صورت می گیرد.
متاسفانه خانواده ها و حتی معلمان ممکن است به دلیل عدم آگاهی، دانش‌آموزان را متهم به سهل انگاری یا تنبلی کنند. کاهش اعتماد به نفس، استرس و اضطراب علاوه بر نگرش منفی نسبت به مدرسه از مهمترین تبعات عدم درمان اختلال نوشتن عنوان می شود.
انواع روش درمان اختلال نوشتن
حال در عصر حاضر، داشتن مهارت های ابتدایی همچون نوشتن میتواند به پیشرفت در تحصیل و حضور درخشان در اجتماع منجر شود. دیسگرافیا به عنوان یک اختلال جدی، بسیاری از کودکان را از آموزش بیزار کرده است به نحوی که حتی برچسب کند ذهن و تنبل نیز می گیرند.
متخصصانی همچون گفتار درمانگر و روانشناس پس از بررسی دقیق شواهد، خدمات درمانی را پیشنهاد میدهند. اگر مایلید درباره جزئیات این استراتژی های تاثیرگذار، بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم مقاله دیگر موجود در سایت را از دست ندهید.
تکنیک هایی همچون هدایت دست با نقاشی بر روی شیشه همراه با الگو و کپی کردن تصاویر در هوا با چشمان بسته اگرچه ساده به نظر می رسند اما می توانند برای کودکان درگیر این اختلال تأثیرگذار باشند. شیوه های دیگری همچون بهبود پسخوراند پوستی، تقویت افتراق بینایی، تقویت حافظه بینایی توانسته‌اند بسیار تاثیرگذار باشند علاوه بر آن که شیوه های مبتنی بر یکپارچگی حسی می توانند به بازخورد دوچندان منجر شوند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیسگرافیا هستند
محققان علیرغم ارزیابی های بسیار، هنوز نتوانستند دلیل قطعی بروز اختلال نوشتن را بیان کنند. مشکلات یادگیری در مواردی به دلیل وجود ژن های خاص به ارث میرسند. البته گروهی نیز به دلیل نقص مرتبط با رشد تظاهر می یابند. زایمان زودرس را می توان از چشمگیر ترین عوامل عنوان کرد.
کودکان درگیر اختلال نوشتن ممکن است با چالش های دیگر نیز مواجه باشند. از جمله باید اختلال نقص توجه و بیش فعالی را عنوان کرد به همین جهت تمرکز بر یادگیری به سختی ممکن می شود.
درگیری با اختلال نوشتن و خواندن
نارساخوانی، اختلال خواندن عنوان میشود اما نارسانویسی را باید اختلال نوشتن معرفی کرد. در مواردی شرایط فرد به حدی گیج کننده است که برای شناسایی دقیق نیاز به ارزیابی بیشتر است.
جالب آنکه گروه درگیر اختلال خواندن ممکن است، مشکلات نوشتاری و املایی را نیز نشان دهند. متاسفانه برخی از کودکان درگیر هر دو ناتوانی یادگیری هستند. متخصصان درمانگر برای رهایی از این چالش‌ها، استراتژی های درمانی را پیشنهاد خواهند داد.
تشخیص اختلال نوشتن بر عهده کیست
تیمی از متخصصان که ممکن است شامل پزشک، روانشناس و گفتار درمانگر باشند، برای تشخیص اختلال نوشتن همکاری دارند. پس از ارزیابی دقیق و تشخیص سطح درگیری برنامه‌های درمانی پیشنهاد خواهند شد.
برای کودکان بخشی از فرایند تشخیصی ممکن است مرتبط با تست هوش و ارزیابی عملکرد تحصیلی باشد به نحوی که تکالیف مدرسه نیز بررسی خواهند شد.
برای گروه بزرگسال نمونه هایی از نوشته های کتبی ارزیابی می شود. ممکن است حتی از فرد درخواست شود تا کلمات را در حضور درمانگر بنویسد تا مشکلات ساده تر شود.
کاردرمانی و آموزش مهارت های حرکتی به افراد بسیاری کمک کرده است. متخصص درمانگر با آموزش تکنیک های مختلف برای رهایی افراد از اختلال نوشتن، خدماتی را ارائه می کند.
دیگر علائم اختلال نوشتن
اختلال نوشتن می تواند برای کودک مانع جدی را به وجود آورد به نحوی که پیشرفت تحصیلی و انجام فعالیت های روزمره نیز به سختی صورت گیرد.
خانواده ها نیاز است که علائم خاص اختلالات یادگیری به ویژه دیسگرافیا را بشناسند. شاید هجی کردن کلمات و عبارات به صورت درست، چندان ضعف جدی به نظر نرسد اما در مقاطع تحصیلی بالاتر، مشکلاتی را تحمیل می کند به نحوی که نوشتن جملات و ساخت پاراگراف شدنی نیست.
این گروه در انجام محاسبات ریاضی نیز ممکن است چندان توانمندی نداشته باشند علاوه بر آن که علاقه به حضور در کلاس درس ندارند و معلم ممکن است آنها را تنبل بخواند.
شناخت علائم خاص اختلال نوشتن توسط متخصصان
متخصصان درمانگر که ممکن است آسیب شناسان زبان و گفتار و یا روانشناس باشند، برای شناسایی دقیق افراد درگیر اختلالات یادگیری همچون دیسگرافیا آموزش دیده اند. در ادامه می توانید بخشی از مشخصه های خاص که از طریق تکنیک های علمی، شناسایی میشود را مطالعه کنید.
انتخاب دست برای نگارش
شاید عجیب به نظر برسد اما درمانگر نیاز دارد که وضعیت کودک را در زمان نوشتن نام خود بر کاغذ بررسی کند. نباید نقش جزئیات دیگری همچون ابهام خط زنی، وضعیت نشستن و حرکات پا را بی تاثیر دانست.
نگارش به صورت خطوط ناخوانا
ارزیابی جزئیات خاصی همچون وضعیت حالت سر و صورت، کاغذ و نحوه نشستن برای متخصص اهمیت دارد.
وضعیت گرفتن مداد در دست
گروهی از کودکان، نقص های دیگری را برای نوشتن درست نشان میدهند ازجمله باید خطوط بالا و پایین و میزان کج بودن خط ها را اشاره کرد. متخصصان با بررسی چنین جزئیاتی، کیفیت املا را مد نظر قرار می دهند که کودک اغلب حتی در انتخاب فاصله کلمات و عبارات ضعف دارد.
نقش خانواده ها برای درمان اختلال نوشتن
خانواده ها نیز نقش مهمی در شناخت و درمان اختلال نوشتن دارند. اگر پسر یا دختری دارید که درگیر دیسگرافیا است، بهتر بوده که از همکاری معلمان نیز بهره جویند. با گزینه های ساده اما تاثیر به رهایی فرزندتان از این ناتوانی یادگیری کمک کنید:
- مشخص شده که استفاده از کامپیوتر برای نوشتن مفید است.
- امتحانات و تکالیف شفاهی را میتوان جایگزین امتحانات کتبی نمود.
- داشتن زمان اضافی برای تکالیف و امتحانات نیز به کمتر شدن استرس دانش آموز منجر می شود.
- یادداشت های درسی یا سخنرانی هایی که توسط معلم صورت میگیرند، بهتر بوده به صورت چاپی ضبط شود.
- استفاده از مداد یا دیگر وسایل نوشتاری نیز به سهولت در نوشتن منجر می شود.
- استفاده از کاغذ های پهن یا گرافیکی نیز از دیگر اقدامات عنوان میشود.
- متخصص درمانگر می بایست توانمندی و تجربه کافی داشته باشد بنابراین در این زمینه حساسیت داشته باشید.
پیامدهای اختلال نوشتن
تاثیر پیامدهای اختلال نوشتن و رشد کودک متناسب با علائم و شدت آنها متفاوت است. برخی ممکن است همواره نسبت به سایرین در انجام تکالیف مدرسه ضعف جدی داشته باشند. همچنین نوشتن و یادداشت برداری نیز زمان زیادی را می طلبد به همین دلیل دلسردی و اجتناب از کارهایی که مستلزم نوشتن هستند همواره صورت می گیرد.
باید پذیرفت مهارت های حرکتی این کودکان بسیار ضعیف است به طوری که فعالیت‌های روزمره همچون بستن دکمه پیراهن یا بستن بند کفش را نیز انجام نمی دهند. احساس ناامیدی و اضطراب در این گروه از کودکان به شدت بالاست شاید همواره خود را با همسن و سالان مقایسه میکنند و احساس حقارت دارند.
معلمان نیز این گروه را تنبل یا شلخته قضاوت میکنند بنابراین درگیری با مشکلات روانی دیگری همچون اعتماد به نفس پایین، اضطراب، تکرار افکار و افسردگی نیز دور از ذهن نیست. این گروه کودکان در دراز مدت به انزوای اجتماعی و مشکلات دیگر مواجه خواهند شد.
دانش آموزان درگیر اختلال نوشتن اما معمولاً برای املا نیز همواره نمره ضعیفی را دریافت می کنند. این گروه به دلیل نقض جدی در نوشتار درست، قادر به همراهی با کلاس نیستند.
جالب آنکه درگیری با اختلالات یادگیری به ویژه دیسگرافیا، ارتباطی با کم هوشی و یا تنبلی ندارد، بنابراین نباید با برچسب های نابجا، روان کودک را آزرده خاطر کرد.
حمایت و دریافت خدمات درمانی میتواند به کاهش علائم این اختلال منجر شود به نحوی که مراودات اجتماعی نیز به حالت طبیعی بازگردد.
روند تشخیص علایم اختلال نوشتن
متخصصین درمانگر برای تایید وجود چنین اختلالی، تست هایی را برای ارزیابی مهارت هجی در نظر میگیرند. چنین تست هایی متمرکز بر ارزیابی مهارت های ظریف مانند مهارت های کوچک دست و مچ برای نوشتن هستند. تست هایی مرتبط با مهارت های برنامه ریزی حرکتی مانند توانمندی به خاطر سپردن و اجرای اقداماتی برای حرکت نیز صورت می گیرد.
نحوه درمان اختلال نوشتن
دیسگرافیا، تنها مهارت نوشتاری را تحت تاثیر قرار نمی دهد بلکه املا و خواندن نیز ممکن است دچار ضعف شوند. استراتژی های درمانی بر اساس شدت عارضه ممکن است متفاوت باشند اما همواره باید نقش متخصصین درمانگر با مشارکت معلمان و والدین را نیز حائز اهمیت دانست.
کاردرمانی به عنوان متد اصلی برای رهایی از اختلال دیسگرافیا شناخته شده است. این خدمات فرصتی مهیا میکنند تا کودکان از نظر مهارت های حرکتی و برنامه ریزی حرکتی ارتقا یابد.
وضعیت بدنی کودکان درگیر این اختلال نیز ممکن است چندان مطلوب نباشد فیزیوتراپی از دیگر خدماتی است که شرایط را بهبود می بخشد.
حمایت خانواده ها برای بهبود اختلال نوشتن
والدین ممکن است پس از تشخیص قطعی اختلال نوشتن فرزندشان دچار استرس شوند اما باید بدانند می توان با اقدامات ساده نیز حمایت لازم را انجام داد:
- استفاده از نقاشی میتواند به بهبود ضعف نوشتاری کودک کمک کند از جمله باید دنبال کردن خطوط برای نوشتن را اشاره کرد.
- آموزش دستورالعمل های کاربرد نرم افزارهای دیکته نیز مفید، معرفی شده است.
- سفالگری و خمیر سازی از جمله تفریحاتی هستند که می توانند به مهارت نوشتاری کودک، کمک کنند.
- بستن زیپ و دکمه، مچاله کردن کاغذ نقاشی روی وایت برد و خط خطی کردن کاغذ ها از جمله تکنیک هایی هستند که به بهبود عضلات دست منجر می شوند.
- والدین می توانند کلمات را به صورت ناقص نوشته تا کودک با تکمیل آنها مهارت نوشتاری خود را ارتقا دهد.
- این گروه از کودکان نیاز به وسایل نوشتاری خاصی دارند، از جمله باید به مدادهای ظریف و کاغذهای خط دار و خط کش اشاره کرد.
- وسایلی که می توانند عامل حواس پرتی باشند بهتر است در منزل استفاده نشوند.
- گروهی از کودکان علاوه بر اختلال دیسگرافیا با مشکل بیش فعالی و نقص توجه نیز مواجه هستند که مهارت در نوشتن را با مشکل مواجه میکند.
- استفاده از برنامه های تبدیل گفتار به نوشتار نیز از دیگر شیوه‌های است که می‌توانند به کمرنگ کردن این اختلال کمک کند.
سخن آخر
شناخت علائم هشدار دهنده اختلال نوشتن کمک میکند رمزگشایی سریع تر اتفاق افتاد. متخصصین درمانگر مجهز به علم و تجربه هستند که می توانند پس از اطمینان از وجود مشکل، خدمات درمانی را پیشنهاد دهند خانواده ها ممکن است با تمرکز بر ضعف کودک تبعات دیگری همچون استرس و اضطراب را نیز تحمیل کنند که مشاوره با متخصصین حاذق توانمند ضروری است که می تواند نه تنها کودک را به روند طبیعی آموزش بازگرداند بلکه آینده اجتماعی و شغلی را نیز تضمین کند.
شما می توانید از طریق فرم زیر مشکل کودک خود را با ما در میان بگذارید. کارشناسان ما در با توجه به زمان مقتضی با شما تماس بگیرند.
افزودن دیدگاه جدید