نشانه و علائم تشخیص اختلال خواندن در کودکان دبستانی متعدد هستند. نارساخوانی یک اختلال عصبی_زیستی بوده که بر عملکرد شبکه های عصبی تاثیر گذار است. نمی‌توان مشکل روانی و یا بیماری خاصی را دلیل وجود چنین اختلالی بیان کرد. این گروه در مقایسه با سایرین، هوشی متوسط و حتی بیشتر از طبیعی دارند. خانواده ها باید بدانند اگر فرزندشان از بدو تولد با اختلالی به دنیا آمده باشد، معمولاً در سنین مدرسه میتوان تشخیص و استفاده از استراتژی های درمانی را آغاز کرد.
تعریف اختلال خواندن
نارساخوانی یک اختلال یادگیری است که ضعف هایی را در فرایند خواندن تحمیل می کند. در گروه درگیر اختلالات یادگیری، مشکلاتی همچون چالش در نوشتن، محاسبه مسائل ریاضی و درک متون نوشتاری نیز دیده میشود. این اختلال یک وضعیت دائمی بوده که شدت علائم از خفیف، متوسط و شدید را متفاوت است. البته نمی‌توان تنبلی و یا کند ذهنی را عامل درگیری دانست. برعکس اغلب این کودکان، ضریب هوشی بالایی نیز دارند.
خوشبختانه حال آگاهی خانواده ها، افزایش یافته و می توان با درمان های فردی و روش‌های حمایتی نوین، عملکرد آموزشی را به روال عادی برگرداند.
عدم توجه و بیش فعالی نیز در برخی از این کودکان، چالش های دیگری را رقم می‌زند بنابراین متخصص درمانگر تنها کسی است که میتواند پس از تشخیص دقیق، راهبردهای آموزشی مناسب را پیشنهاد دهد.
شناخت علائم اختلال نارساخوانی در کودکان دبستانی
علائم اختلال نارساخوانی در تمامی افراد درگیر، یکسان نیست، علاوه بر سن باید شدت را نیز به عنوان عوامل اصلی بیان کرد. در ادامه به مشکلات شایع اشاره شده است:
خواندن کندتر از همسالان
این گروه از کودکان در کلاس اول ابتدایی اگرچه ممکن است مهارت خواندن را بیاموزند اما باید سرعت کند و آهسته را اشاره کرد. در کلاس دوم دبستان که آموزش مبتنی بر شناخت هجاها است نیز این عارضه به چشم می خورد.
به طور کلی معلمان بیان میکنند در دانش آموزان درگیر این اختلال، در مقایسه با همسن و سالان، سرعت کند و آموزش نادرست را میتوان دید.
خواندن پر از خطا
دانش آموزان با ورود به پایه های درسی بالاتر تعداد خطاهای کمتر و کیفیت آموزش بهتری را شاهد هستند اما این رشد و توسعه در گروه درگیر نارساخوانی اتفاق نمی‌افتد. علیرغم اصلاح و آموزش مکرر، همواره خطا های تکراری را به نمایش میگذارند.
ناتوانی برای خواندن متن به صورت درست
گروهی از کودکان حتی قادر نیستند، محتوای متنی تکراری را به صورت کامل بیان کنند. برخی، توصیف ساده، کوتاه و کم محتوا را برای چنین تمرینی انتخاب می کنند. مشکل در خواندن مانع از شناخت درست متن میشود و حتی بر درک کامل، سایه می افکند.
لزوم آگاهی از علایم اختلال خواندن
آگاهی از اختلالات یادگیری اهمیت بسیاری دارد تا بتوان بلافاصله مداخلات درمانی را برای جبران و حمایت صورت داد. مشکلات در این زمینه در سال‌های ابتدایی آموزش، موانعی را در مسیر شکل گیری شخصیت قرار می دهد.
متاسفانه برخی از کودکان به دلیل عدم شناسایی به موقع، اغلب احساس بی کفایتی و ناامیدی میکنند که میتواند تبعات چشمگیری را بر سلامت روان، تحمیل کند. استفاده از راهبردهای صحیح نه تنها به تشخیص، بلکه به اصلاح این چالش منجر می شود.
تشخیص زودهنگام اختلال خواندن، اهمیت بسیاری دارد. خانواده ها با کمک معلمان و متخصصان، استراتژی های جبرانی لازم را صورت می‌دهند و از بروز مشکلات دیگری همچون کمبود اعتماد به نفس و احساس ناکافی بودن نیز پیشگیری می کنند. متخصصان چندین نشانه که می تواند بیانگر اختلال دیسلکسیا باشد را بیان کرده اند:
- تاخیر در یادگیری زبان در ۱۸ ماهگی به نحوی که کودک برای ارتباط از کلمات استفاده نمی کند.
- جایگزینی حروف و هجا ها در کلمات و ناتوانی برای درک، در برهه چهار سالگی نیز از نشانه‌های این اختلال است.
- در ۵ سالگی مهارت های ظریف همچون بستن بند کفش و تشخیص جهت های راست و چپ و تلاش مضاعف برای یادگیری حروف به منزله زنگ خطر هشدار دهنده باید تلقی کرد.
- از آنجایی که اختلال خواندن پس از ورود به دبستان شواهد بیشتری را در بر می گیرند، اغلب تشخیص در سال دوم صورت میگیرد.
زنگ خطر های هشدار دهنده اختلال خواندن
نشانه های اصلی نارساخوانی در مهارت های آموزش خواندن و نوشتن قابل پیگیری هستند. این گروه معمولاً برای نوشتن حروف و اعداد، اشتباهاتی مانند وارونگی اعداد، جابجایی حروف و حذف را نشان می دهند. البته باید چالش هایی مانند مشکل در به خاطر سپردن حروف، جدول زمانی مانند روز های هفته، سردرگمی در شناخت روابط مکانی همچون چپ و راست و … را نیز جدی تلقی کرد.
مشکلات حرکتی که مرتبط با هماهنگی هستند مانند حفظ ریتم موسیقی و یا بستن بند کفش و یا دکمه لباس را نیز باید به این اختلال مرتبط دانست.
انواع اختلال خواندن
دیسلکسیا یا نارساخوانی مانع از مهارت خواندن معمول کودک و حتی افراد بزرگسال می شود. علائم هشدار دهنده در سنین مختلف متفاوت هستند اما باید سرعت کند خواندن و تردید در بیان کلمات ساده را جدی گرفت.
ارزیابی با کمک آزمون های آزمایشی و تست های روانشناسی و بررسی قدرت بینایی و شنوایی میتوانند به تایید وجود اختلالات یادگیری به ویژه نارساخوانی منجر شود. مشاهده زنگ خطر های هشدار دهنده معمولاً در زمان سه تا شش سال برای تشخیص کارآمد هستند.
تقسیم بندی انواع اختلال خواندن به درک بهتر شواهد و انتخاب رویکردهای درمانی موثر منجر می شود. اگر می‌خواهید درک بهتری نسبت به جزئیات انواع اختلال خواندن، داشته باشید، پیشنهاد می کنیم دیگر مقاله سایت را نیز مطالعه نمایید.
اختلال خواندن نوع ۱
از اصلی‌ترین مشخصات گروه درگیر با این نوع اختلال خواندن، می توان ناتوانی در هماهنگی اصوات با واژگان را مهم تلقی کرد. این گروه قادر به شناسایی درست کلمات نیستند بنابراین مهارت خواندن به درستی صورت نمی گیرد.
اختلال خواندن نوع ۲
ضعف در رمزگشای کلمات می تواند به منزله زنگ خطر هشدار دهنده برای گروه درگیر با اختلال خواندن نوع ۲ باشد. این گروه معمولاً برای درک درست چالش دارند اما تشخیص زودهنگام و استفاده از خدمات درمانی که مبتنی بر بهبود حرکات چشم و دست هستند، می توانند تا حدودی ضعف را پوشش دهند.
اختلال خواندن در گروه بزرگسال
نارساخوانی، گروه های سنی مختلفی را درگیر میکند. اما شواهد ممکن است متفاوت باشند. علاوه بر علایمی که اختلال دیسلکسیا در دوران کودکی تحمیل میکند در اوایل بزرگسالی نیز شواهدی به چشم می خورد از جمله:
- خواندن نیاز به تلاش ذهنی بسیاری دارد.
- سرعت خواندن بسیار آهسته است.
- شخص، لذت چندانی از خواندن نمی برد.
- فرد، چندان رغبتی برای بلند خواندن ندارد.
- هنگام صحبت، اغلب توقف و تردید دیده می شود.
- همچنین استفاده از تعداد زیاد کلمه "امم" را باید اشاره کرد.
- زبان مبهم و غیر دقیق، تلفظ مکرر اسامی و مکان های اشتباه نیز به چشم می‌خورد.
- این افراد در به خاطر سپردن اسامی مشکلاتی دارند.
- شنیدن نام های اشتباه، درک غلط و عدم پاسخگویی سریع در مکالمات نیز به چشم می خورد.
- دایره واژگان گفتاری، محدودیت بسیاری دارند.
- آنها در آزمون های چند گزینه ای نیز موفقیت چشمگیری ندارند. با وجود نمراتی خوب، ممکن است ادامه تحصیل به خوبی پیش نرود.
نشانه های نارساخوانی در گروه بزرگسال، ممکن است در سال های دبیرستان و دانشگاه شناسایی شود.
حضور در این مقاطع می تواند چالش های بیشتری را برای گروه درگیر به همراه داشته باشد. هنگامی که درک و خواندن سریع، ضروری باشد، تبعات گسترده تر هستند.
صرف نظر از سن شخص و شدت علایم، می بایست خانواده‌ها مراوده نزدیکی با معلمان داشته باشند تا بتوانند، درباره این اختلال و حمایت مناسب، صحبت کنند.
چگونه برای نارساخوانی کمک بگیرم
برای کودکانی که مشکلات یادگیری دارند، مداخله زودهنگام اهمیت بسیاری دارد. معلمان می توانند منابع خوبی برای شناخت اطلاعات جزئی تر باشند. پزشکان بیان میکنند که چه خدماتی نیاز است. والدین باید بدانند نارساخوانی یک بیماری نیست و انتظار درمان قطعی بیهوده است. پس از شناسایی نشانه و علائم تشخیص اختلال خواندن در کودکان دبستانی، گروهی از متخصصان که میتوانند شامل روانشناس کودک، روانشناس بالینی، متخصص گفتار درمانی، کاردرمانگر، شنوایی شناس، چشم پزشک و متخصص مغز و اعصاب باشند، خدماتی را پیشنهاد می کنند.
دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان نیاز بیشتری به استفاده از خدمات درمانی دارند. همچنین ممکن است در برنامه آموزشی، چندین معلم مختلف برای کاهش تبعات، خدماتی را ارائه کند.
معلمان نیز موظف هستند، اگر کودکی مشکوک به ناتوانی در یادگیری است و می‌بایست از نیازهای آموزشی ویژه ای بهره مند شود، حتما والدین را مطلع کنند.
شناخت علائم خواندن بر اساس سن کودک
تفکیک علائم اختلال بر اساس سن می تواند به خانواده ها برای شناسایی سریع تر کمک کند.
علائم اختلال خواندن در سن پیش دبستانی (۳ تا ۵ سال)
متخصصان بیان می کنند قبل از ۳ سالگی، شناسایی نشانه های اختلال خواندن چندان سودمند نیست. باید در نظر گرفت، اغلب مهارت های کودک مانند زبان در حال یادگیری هستند و اشتباهات نباید چندان جدی گرفته شود.
در پیش دبستانی، برخی علائم را میتوان پیگیری کرد تا برای کاربرد مداخلات درمانی موانعی وجود نداشته باشد. از جمله علائم این سن موارد زیر هستند:
- تاخیر در رشد زبان
- استفاده از واژگان محدود کمتر از ۵۰ کلمه پس از ۲ سالگی
- ناتوانی برای ترکیب دو کلمه پس از ۳۰ ماهگی
- مشکل در تلفظ کلمات طولانی پس از ۳۶ ماهگی
- ادغام و جایگزینی صدا و هجا ها درون کلمات
- مشکل در گوش دادن به ویژه در هجاها
- مشکل شناسایی قافیه ها پس از چهار سالگی
- ناتوانی در یادگیری حروف و الفبا
- علائم رفتاری مانند ناتوانی برای تشخیص جهت های چپ و راست و شکست در مهارت های حرکتی ظریف مانند بستن بند کفش بعد از ۵ سالگی
علائم اختلال خواندن در کودکان ۵ تا ۷ سال
در این سن کودک وارد دبستان شده است بنابراین علائم مرتبط با این اختلال چشمگیر هستند:
- تلفظ نادرست کلمات طولانی
- چالش در شناخت و تفکیک کلمات به اصوات
- کندی در تطبیق حروف و اصوات
- توانمندی کمتر از حد متوسط در خواندن متون
- مشکل در بیان کلمات ناآشنا
- مشکل در خواندن کلمات کوتاه و کاربردی
- خواندن آهسته و خسته کننده کلمات
- درک نادرست متن ها
- توانایی نوشتن کمتر از حد متوسط
- فراموشی حروف در زمان نوشتن
- ضعف برای بیان افکار
- مشکل در خلاصه، کپی کردن و سازماندهی متن
- ناتوانی برای بستن بند کفش، بالا کشیدن زیپ لباس
- پیشرفت تحصیلی پایین
علائم اختلال خواندن در ۷ تا ۱۲ سالگی
- تلفظ نادرست کلمات طولانی
- اشتباه گرفتن کلمات با هجاهای متعدد
- نقص در درک ضرب المثل ها و استعاره ها و یادداشت های نامفهوم
- توانایی خواندن کمتر از حد متوسط
- ناتوانی برای درک متن های نوشته شده
- املای نادرست نسبت به سن
- معکوس کردن ترتیب حروف در کلمات
- پیشرفت تحصیلی پایین در آزمون های کتبی
- مشکل در ریاضیات
- عدم استفاده از یادداشت های خود
- مشکل در حفظ شماره تلفن و تاریخ
- تشخیص نادرست جهت های جغرافیایی
- عزت نفس پایین
علائم اختلال خواندن برای کودکان بالاتر از ۱۲ سال
نشانه و علائم تشخیص اختلال خواندن در کودکان، متفاوت است و باید دانست، تمامی گروه درگیر برخی از شواهد را به طور مشترک نشان می دهند.
اگر کودک با ضعف مشهود، مواجه است، باید والدین و معلمان هر چه سریعتر برای اتخاذ مداخلات درمانی اقداماتی را صورت دهند. عواقب این اختلال در بزرگسالی نیز ادامه دارد و آینده شغلی و تحصیلی را تحت اثرات منفی قرار می دهد.
عواقب عدم درمان اختلال خواندن
نارساخوانی، گروه بسیاری از دانش آموزان را با چالش مواجه می کند که برخی علیرغم مشکلات جدی به درستی شناسایی نشده اند. مشکلاتی همچون ناسازگاری، عزت نفس پایین و افسردگی در زندگی روزمره این گروه به چشم می‌خورد.
ممکن است این گروه در دبیرستان خطای کمتری نشان دهند اما همچنان سرعت کند خواندن مانع از پیشبرد فعالیت های تحصیلی می شود. دایره واژگان ناکافی را نیز باید به عنوان یک ضعف دیگر اشاره کرد.
برای مدیریت زمان، مهارت های سازماندهی و برنامه ریزی همچنین یادگیری زبانهای خارجی نمی‌توانند این گروه، تمرکز بر پتانسیل خود داشته باشند. خوشبختانه حال استفاده از خدمات درمانی گسترده شده است. چنین شرایطی کمک می کند ارتقای شایستگی های شخصی و استفاده از استعدادها ممکن شود.
علل اختلال خواندن
نارساخوانی از دیگر اختلالات یادگیری بوده که در نتیجه یک تکامل متفاوت از رشد عصبی ایجاد میشود. عوامل ژنتیکی و یا شرایط محیطی با ایجاد موانعی در عملکرد پردازش اطلاعات کلامی، چنین وضعیتی را رقم میزنند.
پزشک برای تشخیص قطعی پس از معاینه فیزیکی که به هدف شناسایی آسیب های عصبی و جسمی صورت میگیرد، تست هوشی جزئی را نیز صورت میدهد. تست های روانی_حرکتی نیز برای شناخت مشکلات بینایی فضایی و هماهنگی دست و چشم اهمیت دارد.
درمان اختلال خواندن
نارساخوانی یک وضعیت دائمی در زندگی فرد است و نمی‌توان انتظار خدمات درمانی قطعی را داشت. استفاده از خدمات آموزشی و روش های توانمندسازی، میتوانند به حل ضعف های کودک کمک کنند. راه ها و ابزارهای تشخیص اختلال خواندن متفاوت هستند، درمانگر برای شناسایی شدت عارضه ممکن است استراتژی های مختلفی را پیشنهاد دهد.
والدین نباید اصرار زیادی به کودک برای خواندن متن طولانی داشته باشند. تنظیم برنامه های مفرح، کمک می کند، کودک نیز همراهی بیشتری داشته باشد.
متاسفانه ضعف در آموزش و چالش‌های جدی زمان خواندن نیز منجر به دردهای جسمانی و درد شکم و حالت تهوع نیز می شود اما میتوان با انتخاب رویکردهای درمانی تاثیر گذار از چنین مشکلاتی رها شد.
خوشبختانه فناوری به کمک آمده است تا با ابزارهای آموزشی نوین بتوان چنین ضعفی را پوشش داد. متخصصان درمانگر که عمدتاً گفتار درمانگر و روانپزشک کودک هستند، می توانند برنامه آموزشی تاثیرگذاری را پیشنهاد دهند.
والدین نیز باید در فرایند توانبخشی مشارکت فعال داشته باشند زیرا نقش مهمی در ارتقای عزت نفس کودک دارند بنابراین تشویق و حمایت الزامی است.
رژیم های غذایی نیز میتوانند برای این گروه، تاثیرات مثبت داشته باشند. داشتن رژیم غذایی سالم مبتنی بر گروه‌های مختلف به بهبود مهارت‌های یادگیری کمک میکند. میوه جات، سبزیجات روغن ماهی، گوشت گوساله، شیر و مشتقات آن از جمله منابع مفید اشاره می شوند. متخصص درمانگر، انجام ورزش های خاصی که به بهبود هماهنگی حرکتی کمک می کنند را نیز توصیه می کنند.
امروزه اگر چه فناوری راه خود را در وجوه مختلف زندگی شخصی و اجتماعی باز کرده است اما نمی توان از تاثیر مهارت خواندن و نوشتن در ارتباطات ساده نیز چشم پوشی کرد. اختلالات یادگیری، ضعف جدی بر مهارت هایی معمول تحمیل می کنند. دیگر شیوه های درمانی اختلال خواندن را در مقاله سایت از دست ندهید.
نقش خانواده ها برای درمان اختلال خواندن
- والدین می توانند با انتخاب کتاب های صوتی جذاب همراه با فرزندشان، فرصتی برای مطالعه را صورت دهند.
- متخصصان توصیه میکنند که باید مطمئن شوید، کودک اوقاتی را به تنهایی برای خواندن متن های مناسب با صدای بلند صرف می کند.
- انتخاب کتابهای مورد علاقه کودک می تواند از خستگی و سخت بودن شرایط بکاهد.
- همچنین متخصصان توصیه می کنند والدین به نوبت کتاب های منتخب را با صدای بلند بخوانند.
- کتابهایی که مصور هستند و یا موضوع های طنز دارند میتوانند برای این کودکان جالب باشد و آنها را هیجان زده کند.
- خانواده ها نباید فراموش کنند که خود نیز نیاز به مطالعه دارند. والدین الگوی مناسبی هستند که می توانند چنین فعالیت لذت بخشی را صورت دهند.
- یادگیری سرگرم کننده به مشارکت فعال کودکان منجر میشود.
- ایده های جذابی وجود دارند که با ادغام بازی و تمارین در کاهش تبعات نارساخوانی تاثیرگذارند.
- برای کمک به یادآوری مطالب، شنیدن آهنگ، شعر و حتی رقص را می توان امتحان کرد.
- بازی با کلمات نیز فعالیتی موثر و مفرح است.
- اگر کودک، بسیار کوچک است می‌توانید از اشعار مهد کودک استفاده کنید و بازی های قافیه را اجرا کنید.
- با قافیه دار کردن اشعار و تشویق به حفظ ریتم ها همراه با بدن، میتوان شاهد تقویت حافظه نیز بود.
- از کودک باید درخواست شود که درباره موضوعات مختلف، توضیحاتی را ارائه کند.
- همکاری با معلم به کاهش سریعتر تبعات نارساخوانی منجر می شود.
- والدین باید با معلمان و آموزگاران رابطه خوبی داشته باشند. ممکن است در مواردی، خدمات آموزشی ویژه تری برای کودک تجویز شود.
- داشتن برنامه آموزشی و مراقبتی حرفه ای می تواند نیازهای کودک را برطرف کند و موانع پیشرفت تحصیلی را نیز کاهش دهد.
- فناوری برای انجام امور تحصیلی، اقدامی موثر عنوان میشود. تبلت ها، تلفن های هوشمند و رایانه ها از ابزارهای مفیدی هستند که تبعات ناشی از نارساخوانی را کاهش داده اند.
- استفاده از فرهنگ لغت آنلاین و نرم افزارهای تبدیل متن به گفتار نیز در پیشرفت تحصیلی گروه درگیر با اختلال خواندن، نتایج کارآمدی را به نمایش گذاشته اند.
- سازماندهی امور مدرسه اهمیت بسیاری دارد. کودکان درگیر نارساخوانی نمی توانند برنامه منظمی را پیگیری کنند و والدین باید مسئولیت های بزرگ را به تعداد کوچکتری تقسیم کنند.
- استفاده از پوشه هایی با رنگ های متفاوت، جهت انجام تکالیف درسی و یادداشت های کلاس، فعالیتی جذاب و تاثیرگذار است.
- برای کودکان بزرگتر، کاربرد یادآور ها و هشدار های تلفن های هوشمند تبلت و رایانه ها پیشنهاد می شود.
- ارائه حمایت عاطفی از سوی والدین می تواند تاثیر خدماتی درمانی را دوچندان، نشان دهد.
- والدین باید مانند دیگر چالش های فرزندپروری در زمان وجود اختلالات یادگیری رفتاری صبورانه و مثبت نشان دهند.
- سختگیری بیش از حد میتواند کودک را برای انجام تکالیف مدرسه دچار استرس و اضطراب کند.
- موفقیت ها را باید جشن گرفت. آزمون های تحصیلی می توانند یک چالش جدی برای این کودکان باشد. بهتر است، پس از هر موفقیت هر چند کوچک، زمانی را برای خوشگذرانی و تفریح اختصاص داد.
- انتظار عملکرد بی نقص از کودکان به ویژه گروه درگیر با نارساخوانی، میتواند بسیار خطرناک باشد.
- اغلب اوقات برای امور ساده نیز باید جوایزی را اختصاص داد.
- باید به کودک کمک کنید تا اطلاعاتی درباره اختلال نارساخوانی داشته باشد. او باید بداند که مقصر نیست و می تواند با خدمات درمانی از این چالش عبور کند.
- اجازه دهید فرزندتان اموری را انجام دهد که در آنها خوب است و لذت میبرد. چنین فعالیت هایی می تواند به کاهش مشکلات تحصیلی نیز منجر شود.
- فرزندتان را به قدرت و دیگر مهارت ها تاثیرگذار آشنا کنید. نباید اجازه دهید که مشکلات یادگیری، مانع از شکوفایی دیگر استعدادها شوند.
- به فرزندتون یادآوری کنید که بسیاری از افراد بسیار مشهور، مانند آلبرت انیشتین و استیو جابز نیز با چالش اختلال خواندن مواجه بودند.
سخن آخر
نشانه و علائم تشخیص اختلال خواندن در کودکان دبستانی متعدد هستند. شناخت مشکلات تحصیلی و موانع رشد کودکان اگرچه می بایست توسط والدین پیگیری شود اما متخصصان درمانی میتوانند وجود عارضه و شدت آن را بیان کنند. اگر فرزندتان همواره چالش‌های جدی برای مهارت درست خوانی دارد بهتر است که هرچه سریعتر از دانش و تجربه درمانگران بهره بگیرید. بی توجهی به عواقب چنین مشکلی، می تواند علاوه بر عدم پیشرفت تحصیلی، چالش در سلامت روان را نیز منجر شود.
شما می توانید از طریق فرم زیر مشکل کودک خود را با ما در میان بگذارید. کارشناسان ما در با توجه به زمان مقتضی با شما تماس بگیرند.
افزودن دیدگاه جدید