بازی درمانی برای کودکان لجباز

بازی درمانی برای کودکان لجباز، متدی ساده اما تاثیرگذار است. مقابله با لجبازی دوران کودکی، آزمونی سخت و طاقت فرسا برای بسیاری از والدین تلقی می شود. مدیریت درست موقعیت ها می تواند خستگی و درگیری های کلامی و حتی فیزیکی را نیز به دنبال داشته باشد. در این مطلب اشاره به نکات شاخص بازی درمانی شده تا بتوان راحتر از این چالش عبور کرد.

شواهد لجبازی کودکان

سه سال اول زندگی به عنوان یک دوران طلایی در رشد کودکان اهمیت فراوان دارد. کنجکاوی و کسب اطلاعات محیطی، نوعی اثبات وجود بوده تا بتواند در محیط اجتماعی حضور درخشان داشته باشد.

لجبازی از رفتارهای مشترک بسیاری از کودکان بوده به ویژه اوج این قبیل رفتارها را می‌توان در سن دو و سه سالگی شاهد بود اما ممکن است، فرزندتان با تکرار رفتارهای ناخواسته موجب عصبانیت شما نیز شود.

تربیت کودک لجباز چندان ساده نیست به ویژه این گروه، همواره نافرمانی و خشم فرو خورده دارند. در مواردی چنین رفتارهایی، بخشی از شخصیت فرد هستند که برای مدیریت و کنترل، والدین نیاز است آموزش اصولی ببینند.

در مواردی لجبازی برای اثبات استقلال فردی است که سرکوب و تنبیه می تواند آرامش را از کودک بگیرد، علاوه بر آن که استرس و اضطراب را به همراه داشته باشد.

تنبیه نه تنها تاثیرگذار نیست بلکه می تواند احساس ترس و ناامنی را نیز به همراه داشته باشد. برخی معتقدند، کودکان، لجباز به دنیا نمی آیند بلکه در محیط خانواده، چینی رفتارهایی را می آموزند. شکی نیست که در مواردی تربیت ناکارآمد چنین تبعاتی را به همراه دارد اما می‌توان با آگاهی نیز از این قبیل مشکلات رها شد.

تبعات لجبازی کودکان در خانواده

لجبازی کودکان، ناامیدی و خستگی روحی بسیاری را برای والدین نیز به همراه دارد که ممکن است با واکنش های شدید، احساس عزت نفس را نیز کاهش دهد. اگر فرزندتان همواره فریاد میزند، اقدام به گاز گرفتن، کوبیدن مشت ها می کند و یا لگد زدن و جیغ کشیدن شما را آشفته کرده چنین واکنش هایی، می تواند آسیب هایی را به خود و اطرافیان تحمیل کند.

بهترین راهکار مقابله با لجبازی کودکان

در مواجهه با عصبانیت، باج گیری و گریه های متناوب فرزند لجباز، باید صبور بود. مطمئنا دلایل چنین رفتار هایی برای تمامی کودکان یکسان نیست و از متدهای مختلفی برای آموزش اصولی می توان بهره گرفت.

لجبازی تنها جنبه منفی را برای شخصیت کودک به همراه ندارد. برخی با ویژگی‌های شاخص توانستند رهبری و مدیریت گروه های مختلف را نیز به عهده بگیرند علاوه بر آن که در فعالیت های مورد علاقه، پافشاری بسیاری دارند. والدین و مربیان برای کنترل و هدایت درست کودک می بایست برنامه های تاثیر گذار را بیاموزند.

تربیت کودکان لجباز

مدیریت لجبازی دوران کودکی در موقعیت های شدید، چندان ساده نیست و نیازمند پشتکار والدین است. سرسختی که فقط به این دلیل باشد می‌تواند تناقض را به همراه داشته باشد، بنابراین عصبانیت، سرکوب و چالش های فیزیکی در انتظار است.

راهکارهایی برای مدیریت و تربیت کودکان لجباز از سوی متخصصان پیشنهاد می شود که در ادامه به چند مورد اشاره کرده‌ایم:

کودک را همانطور که هست باید پذیرفت.

نخستین گام برای مدیریت لجبازی کودکان، پذیرش این چالش است که فرد به صورت ناخواسته چنین موقعیت هایی را رقم می‌زند. بهتر است در جهت ارتقاء توانمندی، رفتار شده تا یاد بگیرند چگونه می توانند جنبه های منفی شخصیت را مدیریت کنند.

همراهی با کودک در امور مورد علاقه نیز پیشنهاد می شود.

در برخی از موقعیت ها لجبازی کودکان، هشداری برای والدین است که نیاز به جلب توجه و همراهی دارد.

جالب آنکه در بسیاری از موقعیت ها، طغیان و امتناع از انجام امور به دلیل عدم همراهی والدین است. دستور دادن و نصیحت کردن نه تنها تاثیرگذار نیست بلکه باید مشارکت فعالانه داشت.

باید فضای مثبت در محیط منزل فراهم باشد.

خانواده و محیط زندگی کودک باید به گونه ای باشد که در آن احساس شادمانی و امنیت وجود داشته باشد. بحث های معمول والدین و مشاجره می‌تواند به سرخوردگی، عصبانیت و ناامنی در کودکان منجر شود. بهتر است که والدین هرگونه مشاجره را در فضایی بدون حضور کودک، پیگیری کند، پس از مدتی می توان شاهد کاهش ویژگی های شخصیتی منفی مانند لجبازی و عدم تحمل نیز بود.

در هیچ خانواده‌ای نمی توان انتظار نبود مشکلات را داشت اما راهبردهای مذاکره و بهبود ارتباطات، یک محیط سالم را به همراه خواهد داشت. هنر گوش دادن و فراهم کردن فرصت می‌تواند از شیوه های ساده اما تاثیر گذار باشد.

کودکان باید بیاموزند که فقط به فکر خود نباشند.

منشاء لجبازی برخی از کودکان خودخواهی است، بنابراین احتمال آسیب رسیدن به دیگران نیز افزایش می‌یابد. بجای مقابله و مدیریت رفتار باید کودکان، نگرش درست را بیاموزند تا چنین مشکلاتی کاهش یابد. بحث کردن و رابطه درست میتواند نوعی آموزش غیر مستقیم باشد.

اقتدار را به آرامی نشان دهید.

برخی از والدین برای بیان اقتدار خود، عملکردهای بیش از حد انتظار را نشان می دهند که می تواند لجبازی کودک را دوچندان کند. چنین عملکرد متعادلی، می‌تواند به کاهش خشونت نیز منجر شود. والدین باید همواره بستر مراودات کلامی را فراهم کنند تا مشکلات به حداقل برسند.

مشورت کردن با متخصصان جهت پشتیبانی اصولی اهمیت دارد.

زندگی با کودک لجباز می تواند موقعیت های استرس زا خاصی را به همراه داشته باشد. متخصصان در این زمینه می توانند آگاهی لازم را صورت دهند تا با پشتیبانی از استراتژی های تاثیر گذار، آموزش و رشد کودک صورت گیرد.

لجبازی کودکان به چه علت است؟

خصوصیات لجبازی کودکان متفاوت با خلق و خوی شخصی آنها نیست که تمایل ذاتی به واکنش های غیر معمول دارند.

به طور مثال دو کودک را تصور کنید که هر دو در حال دویدن هستند اما ناگهان به زمین برخورد می کنند. اگرچه هیچ کدام دچار آسیب نشدند اما یکی مدام جیغ می کشد و گریه میکند اما کودک دوم، بلند شده و به بازی برمی گردد. نحوه واکنش این دو کودک به سقوط تا حدی نشان دهنده تفاوت ذاتی خلق و خو نیز هست.

دلایل لجبازی در کودکان متفاوت هست اما به طور کلی می توان به مواردی اشاره کرد از جمله آنکه برخی از کودکان به دلیل جلب نظر والدین، اقدام به چنین رفتارهایی می‌کنند.

اضطراب و تنش ها نیز ممکن است عامل پنهان خشم درونی کودک باشند که به این شکل تظاهر می یابند. ناآگاهی والدین و عدم اختصاص زمان برای مراقبه درست نیز از عوامل تاثیرگذار اشاره می‌شود.

گرسنگی، خستگی و خواب آلودگی نیز به عنوان مشکلات فیزیکی در برخی موجب لجبازی می شود. با این حال شیوه های موثری برای رهایی از لجبازی و کاهش خشم کودکان وجود دارد.

بهترین شیوه درمانی برای کودکان لجباز

والدین نقش انکار ناپذیر برای رهایی لجبازی کودکان دارند بنابراین آموزش خانواده می تواند مانع از بروز رفتارهای مشکل‌زا شود. بازی درمانی نیز به عنوان شیوه توانبخشی توانسته برای گروه های مختلفی از جمله مبتلایان به اوتیسم، سندروم داون، فلج مغزی، بیش فعالی و حتی نابینایی و ناشنوایی نیز موثر باشد. مدتهاست این راهکار به کاهش لجبازی کودکان نیز کمک کرده است.

راهکار نخست: آموزش والدین

والدین نیز در تداوم لجبازی کودکان نقش اساسی دارند بنابراین باید متدهای آموزشی درست را بیاموزند. دستور و یا توصیه نمی تواند الگوی شخصیتی مناسبی باشد. آموزش غیر مستقیم میتواند تاثیرگذاری دوچندانی به همراه داشته باشد. خانواده ها باید الگوی مناسبی برای فرزند خود باشند.

انتخاب پاداش برای رفتارهای درست نیز به آموزش مهارت های اجتماعی کمک می کند. در آغوش گرفتن، لبخند، تعریف، نگاه مهربان و کاربرد کلمات تشویق کننده نیز از شیوه های موثری بوده که به تقویت رفتار کودک منجر می‌شوند.

جالب آن که تاثیرگذاری بیشتری نسبت به پاداش هایی همچون اسباب بازی، شیرینی و پول نیز دارند.

راهکار دوم: بازی درمانی کودکان لجباز

بازی درمانی برای کودکان لجباز، توانسته نتایج درخشانی را به همراه داشته باشد. جلسات ممکن است به شکل فردی و گروهی انجام گیرد تا با شناخت نقاط قوت و ضعف، شاهد کاهش تبعات این مشکل نیز بود.

مزایا بازی درمانی برای کودکان

بازی درمانی موجب تقویت خودآگاهی و اعتماد به نفس شده علاوه بر آنکه یادگیری، درک و پذیرش احساسات مختلف را نیز ممکن می‌کند.

متخصصان توصیه می کنند، خانواده ها برای مشکلات مختلف کودکان و دستیابی به نتایجی همچون تقویت و رشد شخصیت، تجربه رشد و تکامل درونی این شیوه کارآمد را جدی بگیرند.

مدتهاست این قبیل راهکارها توانسته، تجربه خارق العاده ای را برای اغلب کودکان ممکن کند علاوه بر آنکه الگوهای ذهنی و اجتماعی جدید را نیز کشف کنند. توسعه پتانسیل خلاق و کاهش پرخاشگری و بهبود تمرکز و رفع اختلالات گفتاری نیز ممکن میشود.

این شیوه می تواند به بی قراری و مشکلات دیگر، پایان دهد. درمانگران با تکیه بر دانش و تجربه خود نه تنها علت را شناسایی میکنند بلکه حمایت را با پیشنهاد شیوه های موثر صورت می دهند. بازی درمانی به درک رویدادهای سخت و جدید زندگی منجر  میشود تا مقابله بهتری داشته باشند.

مدتهاست که از این شیوه استقبال گسترده ای صورت گرفته است. اگرچه بازی به عنوان ابزاری طبیعی جهت اثبات وجود کودکان استفاده میشود اما فرصتی ارزشمند است تا احساسات و درگیری‌های درونی را نیز به نمایش بگذارند.

در بازی درمانی کودک لجباز چه اتفاقی می‌افتد؟

بازی درمانی برای اختلالات و مشکلات متعددی پیشنهاد می‌شود که می‌تواند به شناسایی علت و کاهش مشکلات منجر شود. درمانگر بازی های خاصی را پیشنهاد می‌دهد تا کودکان بتوانند تجربه ارتباط جدیدی با درمانگر را نیز داشته باشند.

مطمئناً در جلسات درمانی، کودک خود تصمیم میگیرد که با چه وسیله ای بازی کند البته متخصصان نکاتی را یادآور شده و حتی نقش حمایتگر را برای امتحان بازی های جدید ایفا می کنند.

تمایل به بازی های مختلف می تواند برای شخصیت متفاوت، تمامی کودکان جذاب باشد به طور مثال نقاشی، طراحی و ساخت کاردستی به کودکان، فرصتی ارائه می‌کند تا بتوانند آنچه را که در ذهن عبور می کند، بیان کنند.

درمانگر موضوع خاصی را پیشنهاد می‌دهد. به طور مثال از کودک می خواهد، تصویری بکشد که نشان دهد امروز چه احساسی را تجربه کرده است.

بهترین راهکار برای کاهش لجبازی و عصبانیت کودکان

کودک لجباز ممکن است در موقعیت های مختلف، دچار عصبانیت های ناگهانی شود، محدود کردن بیش از حد تاثیر گذار نیست بلکه می تواند به تشدید بحران بیانجامد. والدین اغلب از درک رفتار کودک خود عاجز می مانند اما باید دانست، نافرمانی و لجبازی در اغلب کودکان ۲ تا ۴ سال پدیده ای رایج است.

البته شدت عارضه، یکسان نیست. کودک در این سن تلاش می‌کند از والدین خود جدا شده و به استقلال بیشتری دست یابد که برای اثبات قاطعیت خود، ممکن است رفتارهای خاصی را نشان دهد، نافرمانی می تواند با خودآگاهی مرتبط باشد.

اغلب والدین معمولاً نمیدانند بهترین واکنش و ایده آل ترین پاسخ نسبت به رفتار سرکش و لجباز کودک چیست.

خونسردی و صبوری می تواند به کاهش سرپیچی کودک منجر شود. اما تنبیه و عصبانیت نه تنها به آرام کردن کودک کمک نمی‌کند بلکه می‌تواند محدودیتهایی داشته و به آسیب‌های بیشتری، منجر شود.

والدین باید به فرزندشان اجازه آزادی عمل بدهند البته ترسیم مرزها نیز اهمیت دارد تا کودک بتواند جهان اطراف را کاوش کند و کنجکاوی خود را ارضا نماید. برخی از کودکان به دلیل آنکه جدی گرفته نمی‌شوند اقدام به لجبازی و پافشاری می‌کنند، در این مواقع مذاکره و گفتگو پیشنهاد می شود.

بهتر است که انتخاب های محدودی را برای کودک در نظر گرفت. حواس پرتی با اشاره به موضوع دیگر نیز به جلب توجه کودک منجر می‌شود که میتواند تاثیر گذار باشد. بهتر است تا جایی که ممکن بوده به لجبازی کودک توجه کمتری شود تا پس از مدتی این شیوه را رها کنند.

اهمیت بازی درمانی برای کودکان لجباز

بازی تنها یک شیوه سرگرم کننده نیست بلکه این ابزار برای کودکان به تعامل سازنده، کمک می کند علاوه بر آن که از نظر فکری و جسمی، رشد را نیز به دنبال دارد. اگر می خواهید فرزندتان افق های بیشتری را بشناسد و جهان پیرامون را به درستی درک کند، باید فرصت بازی بدون محدودیت و اجبار را داشته باشد.

بازی درمانی حال به عنوان یک ابزار روانشناختی رایج، توانسته در کاهش اختلالات روانی برای سنین مختلف، مفید واقع شود.

مدتهاست که متخصصان برای اصلاح اختلالات عاطفی و رفتاری و مشکلات شخصیتی چنین شیوه ای را پیشنهاد می‌دهند. تفاوت بازی درمانی با بازی های معمول در این بوده که یک فعالیت سازمان یافته جهت اصلاح و کارآمدی بیان می شود.

این شیوه در شرایط خاص ایجاد شده و تحت نظر روانشناسی و روان درمانگر، پیگیری می‌شود. نباید فراموش کرد که اهداف مشخص دارد.

انواع بازی معمولاً برای سرگرمی از سوی اغلب کودکان به صورت خودجوش پیگیری می شود.

متخصصی که روان درمانی کودک لجباز را از طریق بازی پیگیری می‌کند، یک فرد آموزش دیده بوده که همواره در طی جلسات به نوشتن نکات مختلف مشغول است.

جلسات بازی درمانی کودکان لجباز

والدین و درمانگران در جلسات مختلف بازی درمانی نیز میتوانند نتایج مثبتی را شاهد باشند. مطمئناً برای تمامی افراد، جلسات یکسان نیست. برخی از کودکان، ممکن است به صورت انفرادی و تنها هفته ای، یک بار به مدت یک ساعت نیاز به جلسات درمانی داشته باشند.

والدین باید در مورد دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود شفاف صحبت کنند تا درمانگران راه حل های جدیدی را پیشنهاد دهند.

خوشبختانه، استفاده از بازی درمانی در موقعیت ها و زمینه های مشکل ساز نتایج شایانی را به همراه داشته است. برخی ممکن است غمگین و گوشه گیر باشند علاوه بر آنکه خجالتی بودن و اضطراب، اعتماد به نفس را نیز کاهش دهد. گروهی به دلیل عصبانیت و پرخاش، چالش هایی را در مدرسه و منزل تجربه می کنند.

متخصصان درمانگر در بازی های متنوع از اسباب بازی های مختلفی بهره می گیرند. در ادامه به چند مورد اشاره شده است.

• اسباب بازی های نرم، مدت هاست که به کودکان لجباز برای رهایی از این رفتار کمک کرده اند از جمله می توان به عروسک های پولیشی که باید با الیاف خاصی پر شوند، اشاره کرد.
• عروسک های بالشتی مشهور همچون فیل بالشتی نیز به این شکل هستند. طراحی شکل ظاهری به نحوی است که اغلب از سوی کودکان با استقبال پذیرفته میشود. اسباب بازی های نرم و بازی با عروسک های خیمه شب بازی کمک به کاهش ناسازگاری می کند.

نمونه ای از بازی درمانی برای کودکان لجباز

لجبازی، پافشاری و حتی خشونت رفتاری در بسیاری از کودکان اتفاق معمولی است که ممکن است با تبعات بسیاری مواجه شوند و ندانند برای تربیت چه اقدامی بهتر است. متخصصان درمانگر می‌توانند در این زمینه آموزش‌های لازم را صورت دهند تا نه تنها شکل گیری شخصیت به درستی صورت بگیرد بلکه اعتماد به نفس قربانی ناآگاهی نیز نشود.

بازی چمدان بستن، برای کودکان لجباز

این بازی یک تصویر سازی ذهنی را برای کودکان، به همراه دارد تا گام هایی برای آماده سازی را بردارند.

برای همراهی و مشارکت بهتر والدین می توانند پرسش هایی را مطرح کنند. به طور مثال نسبت به آب و هوا و لباس های مورد نیاز و حتی استفاده از وسایلی مانند چتر و لباس گرم نیز میتوان پرسش هایی را مطرح کرد:

بعد از شنا در استخر به نظر چه وسیله ای را برای خشک کردن باید برداریم؟

بنظرت بعد مدتی که گرسنه شدیم، برای غذا خوردن باید چیکار کنیم؟

مطرح کردن سوالات باید به صورت غیر مستقیم و به نحوی باشد تا ذهن استدلال گر کودک، جهت حل مسئله به کندوکاو وادار شود. زمانی می توان احتمال هدایت و تاثیرگذاری از چنین پرسش‌هایی را داشت که فرصت تفکر و تصمیم گیری ممکن باشد. بدون فکر کردن، بیان پاسخ های صریح و کوتاه از والدین چندان تاثیر گذار نیست.

بازی بادکنک های خشم

این بازی به مدیریت خشم کودکان کمک شایانی میکند. اما نیاز است کودکان با کنترل تنفس و حفظ آرامش به مقابله نسبت به خشم بپردازند. باد کردن بادکنک در زمان عصبانیت نخستین گام بوده سپس با محکم گرفتن در دستان جهت ترکاندن از اجسام نوک تیز استفاده کنند.

پیشنهاد می شود که بادکنک های ضخیم، انتخاب شوند تا با ایجاد صدای بیشتر، تاثیر دو چندان مشاهده شود. البته فقط این اقدام کافی نیست بلکه باید والدین در زمانی که کودک با شنیدن صدای مهیب می ترسد و خود را عقب می کشد، گوشزد کنند که چنین خشمی می تواند به خود و دیگران آسیب بزند.

برای تکرار چنین اقدامی باید از کودک در خواست کرد تا چندین نفس عمیق بکشد سپس پس از باد کردن بادکنک ها در آرامش و به شکل آرام، هوای درون آنها را خارج کند. چنین اقدامی به شکل مستقیم به کودکان می آموزد که داشتن آرامش می تواند مقابله با عصبانیت را ممکن کند تا در نهایت تصمیم درستی اتخاذ شود.

بازی پاره پاره کردن روزنامه

این بازی ساده اما تاثیر گذار توانسته به کودکان دبستانی جهت کنترل خشم کمک شایانی کند. قبل از شروع باید کودک تعهد دهد تا نسبت به جمع آوری کاغذ پاره ها، مسئولیت داشته باشد.

والدین می توانند چندین روزنامه باطله را در اختیار کودک قرار دهند تا بدون فشار و اجبار، آنها را پاره نمایند و پس از گذشت چندین دقیقه، می‌توان اشاره به کنترل خشم و پرخاشگری نیز داشت. البته نباید نسبت به جمع آوری کاغذهای باطله توسط کودک بی توجه بود.

بازی لاک پشت ماورا

بازی لاک پشت ماورا به کنترل خشم کودکان کمک شایانی می‌کند. در واقع این راهکار بر اساس قصه درمانی تعریف شده است. قبل از هر اقدام باید در این باره به کودک آگاهی داد. با این مقدمه که درگذشته، لاکپشتی مانند تو همواره رفتارهای خشن و آسیب زا را نشان داده است، سرانجام پدربزرگ الگوهایی را به او می آموزد.

در آخر نیاز به ارایه مراحل درمانی است نخستین مرحله زمانی بوده که کودک دچار عصبانیت ناخواسته شده بهتر است اقدام به ترک صحنه کند و پس از خروج، فرصت برای آرامش و کنترل تفکر داشته باشد.

مرحله دوم نیاز به کشیدن نفس های عمیق است سپس باید بیاموزد که دست خود را بر روی شکم قرار دهد. حبس کردن نفس به مدت ۳ ثانیه کمک می کند تا هوای درون ریه به آرامی خارج شود. در مرحله آخر نیاز به بازگشت کودک است.

اگرچه به نظر می‌رسد چنین اقداماتی، ساده‌ای هستند اما به عنوان شیوه های تاثیرگذار توانستند به مدیریت خشم و پرخاشگری کمک کنند.

قصه درمانی برای کودکان لجباز

قصه درمانی به عنوان یک متد جذاب و تاثیر گذار، مزایای بیشماری را به همراه دارد. انتخاب داستان های آرام نه تنها به کاهش مشکلاتی مانند استرس، اضطراب و ناامیدی و افسردگی و ترس کمک می کند بلکه باید رهایی از مشکلات رفتاری و روانی را نیز اشاره کرد.