تعریف دیگری از بیش فعالی، علائم، دلایل و درمان اختلال کودکان

بیش‌فعالی یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، یک اختلال روان‌شناختی پیچیده است که با نقص توجه، فعالیت زیاد و رفتارهای ناگهانی و بی‌برنامه در کودکان و بزرگسالان همراه است. این اختلال، به‌ویژه در دوران کودکی و در محیط‌هایی مانند مدرسه و خانه نمود می‌یابد و بر توانایی تمرکز، تکمیل فعالیت‌ها و مدیریت انگیزه‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. بیش‌فعالی نه‌تنها چالش‌های شناختی ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند در روابط اجتماعی، تحصیل و حتی وضعیت روانی فرد نیز اختلال ایجاد کند.

این اختلال دارای انواع مختلفی است که شامل مواردی با تمرکز بیشتر بر بی‌توجهی، برخی با تمرکز بر فعالیت‌های بیش‌ازحد و بعضی دیگر ترکیبی از این علائم است. عوامل موثر در بروز بیش‌فعالی گسترده‌اند و از ویژگی‌های ژنتیکی و عوامل زیستی گرفته تا عوامل محیطی و سبک زندگی همگی در احتمال بروز این اختلال نقش دارند. بررسی دقیق دلایل زمینه‌ساز و تاثیرگذار در ایجاد بیش‌فعالی می‌تواند راهی برای کاهش علائم و کمک به بهبود کیفیت زندگی افراد باشد.

درمان بیش‌فعالی به‌طور کلی شامل روش‌های دارویی، مشاوره روان‌شناختی و تکنیک‌های رفتاری است که به کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند یاد بگیرند چگونه رفتارهای خود را مدیریت کنند و توانایی تمرکز خود را افزایش دهند. در این مقاله، به‌طور جامع به تعریف و انواع اختلال بیش‌فعالی، علائم و دلایل آن و روش‌های درمان تخصصی برای این اختلال پرداخته خواهد شد تا درک علمی و کاملی از این موضوع مهم به دست آید.

بیش‌فعالی چیست؟

بیش‌فعالی یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی-رشدی است که معمولاً در دوران کودکی شناسایی می‌شود و تا بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد. این اختلال شامل الگوهایی از رفتارهای ناگهانی، مشکل در توجه و تمرکز، و بی‌قراری حرکتی است که به‌طور چشمگیری بر فعالیت‌های روزمره و روابط فرد با دیگران تاثیر می‌گذارد. برخلاف آنچه ممکن است به نظر برسد، بیش‌فعالی تنها شامل فعالیت‌های فیزیکی بیش‌ از حد نیست، بلکه به ناتوانی در تنظیم توجه، مدیریت انگیزه‌ها و تنظیم رفتارهای لحظه‌ای فرد نیز اشاره دارد.

این اختلال در سه نوع اصلی طبقه‌بندی می‌شود: نوع اول بر مشکلات تمرکز و بی‌توجهی تمرکز دارد که در آن افراد غالباً به‌سختی می‌توانند روی یک کار تمرکز کنند و در انجام کارهای جزئی دچار مشکل می‌شوند. نوع دوم بیش‌فعالی-تکانشگری است که افراد در آن با فعالیت بدنی بالا و تمایل به رفتارهای ناگهانی و بدون برنامه دست و پنجه نرم می‌کنند. نوع سوم، ترکیبی از هر دو ویژگی بی‌توجهی و بیش‌فعالی است و شامل گسترده‌ترین علائم می‌شود.

بیش‌فعالی اختلالی قابل‌تشخیص و درمان‌پذیر است که در صورت نادیده‌گرفتن می‌تواند به مشکلات جدی در زندگی شخصی، تحصیلی و شغلی فرد منجر شود. در این راستا، مراجعه به موسسه نورولند می‌تواند نقطه شروعی موثر برای دریافت حمایت‌های تخصصی و درمانی باشد. در موسسه نورولند، تیمی متشکل از روان‌شناسان و متخصصان با تجربه در زمینه درمان اختلالات نقص توجه و بیش‌فعالی آماده‌اند تا با ارائه برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای فردی شما، به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم این اختلال کمک کنند. با توجه به اهمیت دریافت درمان مناسب، ارتباط با موسسه نورولند می‌تواند گام مثبتی در مسیر مدیریت موثر این اختلال باشد و به شما یا عزیزانتان کمک کند زندگی شاداب‌تر و پربارتری تجربه کنید.

به طور قطع درمان و مدیریت این اختلال با کمک روان‌شناسان، مشاوران و دارودرمانی می‌تواند به فرد کمک کند بهبود یابد و از بروز مشکلات ثانویه جلوگیری کند. درک علمی و عمیق از بیش‌فعالی، نه تنها در مسیر درمان موثر است بلکه به جامعه کمک می‌کند نسبت به این اختلال آگاهی بیشتری پیدا کند و از نگرش‌های کلیشه‌ای دوری کند.

انواع بیش فعالی و نشانه‌هایی که باید بشناسید

 

نوع بی دقتی و بدون توجه

اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD) در کودکان، به طور خاص با مشکلاتی در تمرکز و توجه همراه است که این نوع به عنوان «نوع بی‌دقت و بدون توجه» شناخته می‌شود. این افراد غالباً در فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند، مانند تکالیف مدرسه یا بازی‌ها، با مشکلات جدی مواجه می‌شوند. به‌طور علمی، توجه و تمرکز تحت تاثیر فعالیت نواحی خاصی از مغز قرار دارد که مسئول پردازش اطلاعات و کنترل توجه هستند. در کودکان مبتلا به ADHD، این نواحی معمولاً کم‌فعال‌تر از کودکان بدون این اختلال هستند.

این دسته از افراد ممکن است ویژگی‌های زیر را نشان دهند:

 

توجه زیادی به جزئیات ندارند: کودکان مبتلا به ADHD غالباً در شناسایی و توجه به جزئیات کوچک دچار مشکل هستند. این مسئله می‌تواند باعث دقت نکردن در انجام تکالیف و فعالیت‌ها شود و در نتیجه نتایج نادرستی به همراه داشته باشد.

ناتوانی در تمرکز بر بازی‌ها و کارهای مدرسه: تحقیقات نشان می‌دهد این کودکان به راحتی حواسشان پرت می‌شود و نمی‌توانند به مدت طولانی بر روی یک فعالیت خاص تمرکز کنند که می‌تواند منجر به ناتمام ماندن کارها و فعالیت‌های درسی شود.

پیگیری نکردن کارهای مدرسه و فعالیت‌های روزانه: کودکانی که دچار ADHD هستند، ممکن است نتوانند کارهای روزمره و مدرسه‌ای را تا انتها دنبال کنند. این مشکل می‌تواند به احساس ناموفقیت و استرس منجر شود.

نداشتن توانایی در اتمام یک تکلیف: این افراد معمولاً نمی‌توانند به طور کامل و دقیق به یک وظیفه یا تکلیف رسیدگی کنند که می‌تواند به پیشرفت نکردن در تحصیل منجر شود.

گم کردن وسایل شخصی: کودکان مبتلا به ADHD معمولاً وسایل خود را گم می‌کنند، از جمله اسباب بازی‌ها، کتاب‌ها و سایر وسایل. این مسئله می‌تواند به مشکلات اجتماعی و احساس شرمندگی منجر شود.

به راحتی حواسشان پرت می‌شود: در مواجهه با محرک‌های کوچک مثل صدا یا تصویر، تمرکز خود را از دست می‌دهند.

زمان‌بندی ضعیف: به سختی می‌توانند برنامه‌ریزی کرده و وظایف خود را به‌موقع انجام دهند.

فراموش کردن وظایف روزانه: ممکن است کارهای ساده روزانه مانند آوردن کتاب‌ها به مدرسه یا انجام تکالیف را فراموش کنند.

تحمل نکردن انجام کارهای طولانی: فعالیت‌هایی را که نیاز به تمرکز طولانی دارند به سختی دنبال می‌کنند و اغلب زود خسته می‌شوند.

مشکلات در سازماندهی: در مرتب‌کردن وسایل شخصی، یادداشت‌ها و کتاب‌ها با مشکل روبه‌رو هستند.

اجتناب از وظایف پیچیده: کارهایی را که نیاز به تلاش ذهنی زیادی دارند به تاخیر می‌اندازند یا از آن‌ها فرار می‌کنند.

پرش افکار: به جای تمرکز بر یک فکر یا موضوع، از یک فکر به فکر دیگر می‌روند.

کمبود علاقه به خواندن و نوشتن: به ویژه در مطالعه و انجام کارهای نوشتاری خسته می‌شوند یا علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.

واکنش سریع و بدون فکر: ممکن است سریع و بدون دقت واکنش نشان دهند و بعدها از کار خود پشیمان شوند.

فقدان حس مسئولیت‌پذیری: به دلیل فراموشکاری یا نداشتن تمرکز، ممکن است مسئولیت‌های خود را به طور کامل انجام ندهند و این امر موجب دلخوری دیگران شود.

مشکلات خواب: ممکن است به دلیل بی‌قراری و یا داشتن افکار پریشان، خواب مناسبی نداشته باشند.

تطبیق نبودن با تغییرات: تغییر در برنامه یا عادت‌های روزانه باعث نگرانی و پریشانی‌شان می‌شود.

ناهماهنگی در اجرای دستورات: حتی دستورات ساده را به طور دقیق انجام نمی‌دهند و به‌طور ناخواسته کارهایی خلاف انتظار انجام می‌دهند.

بی‌توجهی به دیگران در گفت‌وگو: ممکن است وسط صحبت دیگران وارد شوند یا تمرکز کافی در شنیدن صحبت‌های دیگران نداشته باشند.

فقدان مهارت حل مسئله: در مواجهه با مشکلات روزمره ناتوان هستند و به راحتی تسلیم می‌شوند.

این ویژگی‌ها می‌توانند به نوعی زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند و ممکن است نیاز به حمایت و راهنمایی بیشتر برای بهبود شرایط داشته باشند. از نظر علمی، پژوهش‌ها نشان می‌دهد نداشتن تعادل در مواد شیمیایی مغز به ویژه دوپامین، می‌تواند در بروز این علائم نقش داشته باشد. به همین دلیل، درمان‌های ترکیبی شامل دارو و روش‌های رفتاری می‌تواند به بهبود توانایی‌های توجه و تمرکز در این کودکان کمک کند.

برخی تحقیقات دیگر نشان می‌دهد تغییرات در نواحی پیشانی مغز که با کنترل توجه مرتبط هستند، می‌تواند به مشکلات توجهی در کودکان مبتلا به ADHD منجر شود.

نوع تکانشی-بیش‌فعالی

 

در این نوع از اختلال ADHD، فرد بدون تامل و حتی ذره ای فکر اقدام به عمل می‌کند و سطحی از فعالیت فیزیکی بیش از حد معمول را از خود نشان می‌دهد. این قبیل کودکان مدام در حال فعالیت و جنب‌وجوش هستند و کنترل کمتری بر تکانه‌های خود دارند، به طوری که معمولاً قبل از اندیشیدن به نتایج یا مخاطرات، وارد عمل می‌شوند. در بسیاری از موارد، علائم تکانشگری و بیش‌فعالی با هم مشاهده می‌شوند.

به عنوان مثال، کودکی با این اختلال ممکن است ناگهان و بدون توجه به ترافیک، وسط خیابان بدود یا به‌طور ناگهانی از یک ارتفاع بلند بالا رود و در معرض خطر قرار گیرد. در این شرایط، حتی ممکن است خود کودک متوجه نشود چگونه از این موقعیت خطرناک باید بیرون بیاید. با افزایش سن، ممکن است سطح بیش‌فعالی کاهش یابد، اما تکانشگری همچنان می‌تواند چالش‌برانگیز باقی بماند.

جالب است بدانید: مطالعات نشان می‌دهد سطح بالای تکانشگری و بیش‌فعالی در افراد مبتلا به ADHD با کاهش فعالیت در بخشی از مغز به نام «قشر پیش‌پیشانی» مرتبط است؛ بخشی که مسئول پردازش‌های منطقی و کنترل رفتارهای تکانه‌ای است.

نوع ترکیبی-بیش‌فعالی

 

در این نوع اختلال، فرد با چالش‌های هر دو جنبه بی‌توجهی و تکانشگری مواجه است و نشانه‌های بیش‌فعالی نیز در وی دیده می‌شود. کودکان دارای این نوع از ADHD نه تنها در تمرکز و توجه به وظایف و جزئیات مشکل دارند، بلکه رفتارهای پرانرژی و بی‌ملاحظه‌ای نیز از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها، آن‌ها را در کنترل تکانش‌ها، حفظ تمرکز در فعالیت‌ها و نیز مدیریت تعاملات اجتماعی با دیگران به چالش می‌کشد.

برخلاف کودکان دیگر که ممکن است گه‌گاه رفتارهایی بی‌دقت یا بیش‌فعال داشته باشند، در کودکان مبتلا به ADHD این رفتارها بسیار مداوم و مکرر رخ می‌دهند و منجر به مشکلاتی واقعی در خانه، مدرسه و جامعه می‌شوند. این مشکلات می‌توانند احساساتی چون افسردگی، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس را در این دسته از کودکان ایجاد کنند.

به طور مثال: کودکی با ADHD از نوع ترکیبی ممکن است در کلاس درس قادر به توجه کامل نباشد و به‌طور مداوم صحبت‌های معلم را نادیده بگیرد. در همان زمان، ممکن است بی‌وقفه مداد خود را تکان دهد یا به طور ناگهانی از صندلی بلند شود و در اطراف کلاس پرسه بزند، که هم موجب حواس‌پرتی خودش و هم باعث مزاحمت برای همکلاسی‌ها می‌شود. این رفتارهای پیوسته نه تنها بر یادگیری کودک اثر می‌گذارند، بلکه ممکن است باعث نگرانی و خستگی والدین و معلمان شود.

علائم رایج در اختلال بیش‌فعالی کودکان (ADHD)

 

اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در کودکان است که تاثیر زیادی بر عملکرد روزمره آن‌ها دارد. شناخت دقیق علائم این اختلال می‌تواند به والدین و مربیان کمک کند به‌موقع اقدامات درمانی لازم انجام دهند. کودکان مبتلا به ADHD به‌طور مکرر در توجه به جزئیات، پیروی از دستورالعمل‌ها و کنترل رفتارهای خود دچار مشکل هستند. این ناتوانایی‌ها می‌تواند منجر به چالش‌های جدی در مدرسه و محیط اجتماعی آن‌ها شود. به همین دلیل، شناسایی نشانه‌ها و رفتارهای مربوط به این اختلال می‌تواند به پیشگیری از مشکلات عمیق‌تر در آینده کمک کند.

برخی از علائم ADHD به‌وضوح در تعاملات اجتماعی و توانایی‌های تحصیلی کودک نمایان می‌شوند. مثلاً کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به‌طور مکرر در حین صحبت دیگران، صحبت‌های آن‌ها را قطع کنند که این رفتار می‌تواند به طرد شدن از سوی همسالان منجر شود. همچنین، ناتوانی در تمرکز و پیروی از دستورالعمل‌ها می‌تواند در انجام تکالیف مدرسه مشکلاتی را ایجاد کند. این کودکان ممکن است در صف ایستادن یا رعایت نوبت نیز دچار مشکل باشند که این ویژگی‌ها به‌طور کلی می‌تواند بر روابط اجتماعی و رشد عاطفی آن‌ها تاثیر بگذارد.

به‌طور کلی، نشانه‌های ADHD می‌توانند به رفتارهایی مانند پرحرفی، تحریک‌پذیری و فراموشکاری مرتبط باشند. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، غالباً در مدیریت احساسات خود دچار مشکل می‌شوند و به‌راحتی ممکن است دچار تغییرات شدید عاطفی شوند. همچنین، توجه نکردن به جزئیات و گم کردن وسایل شخصی نیز از دیگر ویژگی‌های این اختلال است. به‌منظور بهبود کیفیت زندگی این کودکان و کمک به آن‌ها در مدیریت علائم خود، تشخیص به‌موقع و مداخلات درمانی موثر بسیار حائز اهمیت است.

علائم و نشانه‌های رایج در اختلال ADHD شامل موارد زیر است:

قطع کردن صحبت دیگران و ناتوانی در برنامه‌ریزی: کودکان مبتلا به ADHD غالباً بدون توجه به مکالمه دیگران، وارد بحث می‌شوند و ممکن است در برنامه‌ریزی و تکمیل تکالیف خود دچار مشکل باشند.

پرحرفی و بی‌حوصلگی: این کودکان اغلب به‌طور بی‌وقفه صحبت می‌کنند و صبر و تحمل کمی دارند، که می‌تواند به رفتارهای عصبی یا حساس منجر شود.

ناتوانی در انتظار و رعایت نوبت: کودکان با ADHD تحمل کمی برای ایستادن در صف یا رعایت نوبت دارند و این موضوع می‌تواند در موقعیت‌های اجتماعی و گروهی مشکلاتی ایجاد کند.

برانگیختگی و ایجاد اختلال در بازی دیگران: آن‌ها ممکن است بدون توجه به قوانین بازی، دیگر کودکان را هل دهند یا به بازی دیگران وارد شوند که اغلب منجر به طرد شدن از جمع همسالان می‌شود.

مشکلات در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی: این کودکان ممکن است برای برقراری ارتباط مناسب با دیگران مشکل داشته باشند و در روابط اجتماعی خود دچار چالش‌های متعددی شوند.

گم کردن وسایل شخصی: به دلیل بی‌دقتی و عدم تمرکز، وسایل شخصی خود را به‌راحتی گم می‌کنند و نمی‌توانند به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کنند.

تحرک زیاد و توجه محدود: این کودکان معمولاً بسیار پرتحرک هستند، به‌سختی می‌توانند یکجا بنشینند و توجه آن‌ها به سرعت منحرف می‌شود.

فراموشی و تکانشگری: به دلیل عدم تمرکز کافی، معمولاً چیزهایی را فراموش می‌کنند و رفتارهای ناگهانی و بدون فکر دارند.

لجبازی و تغییرات شدید عاطفی: کودکان با ADHD ممکن است رفتاری سرسختانه و واکنش‌های عاطفی شدیدی داشته باشند که به تغییرات ناگهانی در خلق و خو منجر شود.

ناتوانی در تمرکز روی جزئیات: این کودکان اغلب به جزئیات توجه نمی‌کنند، به همین دلیل ممکن است در انجام کارهای دقیق و ظریف دچار مشکل شوند.

مشکل در شروع و پایان فعالیت‌ها: کودکان با ADHD ممکن است به‌سختی بتوانند فعالیت‌ها را آغاز کنند یا به پایان برسانند و در نیمه‌راه از ادامه کار منصرف شوند.

نداشتن انعطاف در تفکر و واکنش‌های شدید به تغییرات: این کودکان ممکن است در تطبیق با تغییرات جدید مشکل داشته باشند و واکنش‌های شدیدی به تغییرات محیط یا برنامه‌های خود نشان دهند.

علاقه به فعالیت‌های پرخطر و بدون ارزیابی عواقب: کودکان با ADHD ممکن است به کارهایی تمایل نشان دهند که برای آن‌ها خطرناک است، بدون اینکه به پیامدهای آن فکر کنند.

ضعف در پیروی از قوانین و مقررات گروهی: در گروه‌ها یا کلاس‌های درس، ممکن است قوانین را نادیده بگیرند و به‌سختی دستورالعمل‌ها را دنبال کنند.

مشکل در یادگیری از تجربه‌های گذشته: کودکان مبتلا به ADHD اغلب به‌سختی از نتایج تجربه‌های قبلی درس می‌گیرند و ممکن است رفتارهای تکراری داشته باشند که به ضرر آن‌ها تمام شود.

شناخت این نشانه‌ها می‌تواند به والدین و معلمان کمک کند تا حمایت‌های مناسبی را برای کودک فراهم آورده و راهکارهای موثری برای کمک به او بیابند.

علائم کم توجهی – بیش‌فعالی در بزرگسالان

 

اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) در بزرگسالان یکی از موضوعات مهم روانشناسی و سلامت روان است که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی افراد مبتلا داشته باشد. این اختلال در بزرگسالان معمولاً به‌صورت نداشتن توجه و تمرکز، رفتارهای تکانشی و بیش‌فعالی خود را نشان می‌دهد. این ویژگی‌ها می‌توانند بر روی کار، روابط و کیفیت زندگی عمومی فرد تاثیر بگذارند. برای بسیاری از بزرگسالان، تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش عملکرد در زمینه‌های مختلف کمک کند.

اختلال ADHD در بزرگسالان به‌طور معمول با مشکلاتی مانند بی‌نظمی، ناتوانی در اتمام وظایف و بی‌قراری همراه است. بزرگسالانی که به این اختلال مبتلا هستند، ممکن است در مدیریت زمان و سازماندهی فعالیت‌های روزمره خود دچار مشکل شوند. این مسائل می‌تواند به بروز احساس ناکامی و کاهش اعتماد به نفس منجر شود. همچنین، نوسانات خلقی و مشکلات در ارتباطات اجتماعی و خانوادگی از دیگر چالش‌هایی است که این افراد ممکن است با آن‌ها مواجه شوند. به‌دلیل این علائم، بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در محیط‌های اجتماعی و حرفه‌ای خود با مشکلات جدی‌تری مواجه شوند.

از دیگر علائم و نشانه‌های ADHD در بزرگسالان می‌توان به تحمل بسیار پایین در برابر ناکامی‌ها، زود جوشی و مشکلات در مقابله با استرس اشاره کرد. این افراد ممکن است به‌راحتی تحت فشار قرار بگیرند و واکنش‌های شدیدی به موقعیت‌های استرس‌زا نشان دهند. به‌علاوه، روابط بین فردی آن‌ها غالباً بی‌ثبات و متشنج است. ناتوانی در حفظ روابط پایدار و شاداب به‌دلیل رفتارهای ناگهانی و تحریک‌پذیری می‌تواند برای این افراد مشکلاتی ایجاد کند. به‌همین دلیل، شناسایی و درمان این اختلال بسیار حائز اهمیت است تا بزرگسالان بتوانند زندگی بهتری را تجربه کنند.

اختلال ADHD بزرگسالان علایمی دارد که شامل موارد زیر است:

 

مشکل در تمرکز و توجه: بزرگسالان مبتلا به ADHD معمولاً در حفظ تمرکز بر روی یک کار یا فعالیت دچار مشکل هستند و به‌راحتی حواسشان پرت می‌شود.

بی‌قراری: این افراد ممکن است احساس بی‌قراری کنند و تمایل داشته باشند که دائماً در حال حرکت یا تغییر وضعیت باشند.

بیش فعالی: در بزرگسالی، این علامت ممکن است به شکل فعالیت‌های بیش از حد در نظر گرفته شود، مانند احساس نیاز به صحبت کردن یا تغییر مکان مکرر.

مشکل در اتمام تکالیف: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در تکمیل پروژه‌ها و وظایف خود با مشکل مواجه شوند و کارها را نیمه‌کاره رها کنند.

بی‌نظمی: این افراد معمولاً در سازماندهی کارها و محیط‌های خود دچار مشکل هستند و ممکن است در زندگی روزمره خود بی‌نظمی زیادی داشته باشند.

تحمل بسیار پایین در ناکامی‌ها: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در برابر ناکامی‌ها و چالش‌ها زود ناراحت شوند و واکنش‌های احساسی شدیدی نشان دهند.

نوسانات خلقی مکرر: این افراد ممکن است به‌راحتی تحت تاثیر تغییرات محیطی قرار بگیرند و دچار نوسانات خلقی شوند که می‌تواند به روابط آنها آسیب برساند.

زود جوش بودن: بزرگسالان مبتلا به ADHD به‌سرعت تحت فشار قرار می‌گیرند و ممکن است به‌راحتی عصبانی شوند یا واکنش‌های غیرمنتظره‌ای نشان دهند.

مشکل در رویارویی با استرس: این افراد معمولاً در مدیریت استرس و فشارهای زندگی روزمره با چالش مواجه هستند و ممکن است به‌سرعت تحت تاثیر فشارها قرار بگیرند.

روابط بی‌ثبات و متشنج: به دلیل رفتارهای تکانشی و ناتوانی در کنترل احساسات، روابط این افراد غالباً ناپایدار و دچار تنش است.

ناتوانی در مدیریت زمان: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در برنامه‌ریزی و مدیریت زمان خود دچار مشکل شوند و به‌راحتی زمان را از دست بدهند.

فراموشی: این افراد ممکن است به‌راحتی جزئیات را فراموش کنند، مانند قرار ملاقات‌ها یا وظایف مهم.

تنش در فعالیت‌های اجتماعی: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در فعالیت‌های اجتماعی دچار مشکل شوند و در تعاملات با دیگران احساس عدم راحتی کنند.

توجه نکردن به جزئیات: بزرگسالان ممکن است در توجه به جزئیات کوچک دچار مشکل شوند که می‌تواند در کار و زندگی روزمره آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.

مطمئنا آگاهی از این نشانه‌ها و علائم می‌تواند به بزرگسالان و اطرافیان آن‌ها کمک کند درک بهتری از اختلال ADHD پیدا کنند و در صورت لزوم اقدامات درمانی مناسب را انجام دهند. تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کنند.

عوامل موثر در ابتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

 

اختلال کم توجهی/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال پیچیده است که به ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی و محیطی نسبت داده می‌شود. هرچند علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل شناخته نشده، تحقیقات نشان می‌دهد وراثت نقش مهمی در ابتلا به آن ایفا می‌کند. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر فردی دچار ADHD باشند، احتمال ابتلای فرد به این اختلال به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. پژوهش‌ها حاکی از آن است که چندین ژن مرتبط با عملکرد مغز می‌توانند در این فرآیند دخیل باشند و این وضعیت به شیوه‌های مختلفی از نسل به نسل منتقل شود.

علاوه بر عوامل ژنتیکی، تغییرات شیمیایی در مغز نیز می‌تواند نقش مهمی در بروز ADHD ایفا کند. ناهنجاری‌هایی در سطح مواد شیمیایی مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین می‌تواند باعث ناتوانی در تنظیم توجه و کنترل رفتار شود. همچنین، تغییرات ساختاری در نواحی مغزی مسئول توجه، مانند قشر پیشانی، می‌تواند منجر به مشکلاتی در تمرکز و کنترل حرکات تکانشی گردد. به‌علاوه، عواملی که در دوران بارداری بر رشد جنین تاثیر می‌گذارند، از جمله تغذیه نامناسب، عفونت‌ها و مصرف الکل، می‌توانند ریسک ابتلا به ADHD را در کودکان افزایش دهند.

دیگر عواملی که در بروز ADHD موثرند شامل سموم محیطی مانند سرب، آسیب‌های مغزی و مشکلات اجتماعی-اقتصادی هستند. قرار گرفتن در معرض این سموم می‌تواند به‌طور جدی بر روی رشد و توسعه مغز تاثیر بگذارد. آسیب به قسمت‌های خاصی از مغز، مانند لوب پیشانی، می‌تواند به مشکلاتی در کنترل احساسات و رفتارهای تکانشی منجر شود. همچنین، کودکانی که در شرایط اقتصادی-اجتماعی نامساعد رشد می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.

این شرایط می‌توانند منجر به استرس، دسترسی نداشتن به خدمات بهداشتی و مشکلات خانوادگی شوند. در نهایت، خواب ناکافی و اختلالات خواب نیز می‌توانند تاثیر منفی بر روی تمرکز و رفتار کودکان داشته باشند و ریسک ابتلا به ADHD را افزایش دهند.

با درک این عوامل و تلاش برای مدیریت آن‌ها، والدین و مربیان می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD کمک کنند و استراتژی‌های موثری برای حمایت از آن‌ها طراحی کنند. در این راستا، پژوهشگران به تعدادی از عوامل موثر در ابتلا به ADHD اشاره کرده‌اند که به شرح زیر می‌باشند:

وراثت: شواهد نشان می‌دهند ADHD می‌تواند در خانواده‌ها منتقل شود. اگر یکی از والدین دچار این اختلال باشند، احتمال ابتلای فرزندان نیز به شدت افزایش می‌یابد. تحقیقات ژنتیکی نشان داد چندین ژن می‌توانند به این اختلال مربوط شوند.

عدم تعادل شیمیایی: مواد شیمیایی مغز، مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین، در افراد مبتلا به ADHD به طور غیرعادی عمل می‌کنند. این عدم تعادل می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر رفتار و تمرکز فرد داشته باشد.

تغییرات مغزی: نواحی خاصی از مغز که مسئول کنترل توجه و رفتار هستند، در افراد مبتلا به ADHD معمولاً کمتر فعال‌اند. این تغییرات می‌توانند در تصاویر MRI مغزی قابل مشاهده باشند.

عوامل محیطی در دوران بارداری: عواملی مانند تغذیه نامناسب، عفونت‌ها، مصرف الکل و سیگار کشیدن در دوران بارداری می‌توانند به شدت بر رشد مغز جنین تاثیر بگذارند و احتمال ابتلای کودک به ADHD را افزایش دهند.

سموم محیطی: قرار گرفتن در معرض سمومی مانند سرب می‌تواند بر روی رشد مغز کودکان تاثیر منفی بگذارد. این سموم می‌توانند از طریق آلودگی‌های محیطی و یا مواد ساختمانی به کودکان منتقل شوند.

آسیب مغزی: آسیب به نواحی خاصی از مغز، به ویژه لوب پیشانی، می‌تواند منجر به مشکلاتی در کنترل احساسات و رفتارهای تکانشی شود.

مشکلات اجتماعی-اقتصادی: پژوهش‌ها نشان می‌دهند کودکانی که در محیط‌های اجتماعی-اقتصادی ضعیف رشد می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به ADHD هستند. عوامل استرس‌زای اجتماعی مانند فقر، بی‌ثباتی خانواده و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی می‌توانند در بروز این اختلال موثر باشند.

نداشتن خواب کافی: خواب ناکافی می‌تواند تاثیر منفی بر تمرکز و رفتار کودکان داشته باشد. کمبود خواب می‌تواند منجر به افزایش تحرک و مشکلات توجه در کودکان شود.

این عوامل می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر به بروز اختلال کم توجهی/بیش فعالی کمک کنند. شناسایی و درک این عوامل می‌تواند به والدین و مربیان کمک کند تا در تشخیص و مدیریت این اختلال موثرتر عمل کنند.

درمان تخصصی اختلال کم توجهی/بیش فعالی

 

درمان اختلال کم توجهی/بیش فعالی (ADHD) معمولاً نیاز به یک رویکرد جامع و چند جانبه دارد. والدین و سرپرستان می‌توانند در منزل با استفاده از استراتژی‌های مدیریتی و حمایتی به کودکان خود کمک کنند، اما برای بهینه‌سازی روند درمان، مشاوره با متخصصان نیز اهمیت دارد. این متخصصان می‌توانند با توجه به نیازهای خاص کودک، یک برنامه درمانی موثر ایجاد کنند. معمولاً این درمان‌ها شامل ترکیبی از داروها، درمان‌های روانی و تکنیک‌های آموزشی می‌شود که به فرد کمک می‌کند تا با چالش‌های ADHD بهتر کنار بیاید.

برای یافتن متخصصان مجرب در حوزه درمان ADHD، والدین می‌توانند با پزشک مراقبت‌های اولیه، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های محلی تماس بگیرند. همچنین، منابع دیگر شامل شرکت‌های بیمه، مقامات مدرسه و گروه‌های حمایت از والدین می‌تواند به شناسایی ارائه‌دهندگان درمان کمک کند. این ارتباطات نه تنها به والدین کمک می‌کند اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنند، بلکه امکان برقراری همکاری میان متخصصان و خانواده را فراهم می‌آورد. پیشنهاد ما به شما استفاده از تخصص و تجربه پزشکان متخصص در موسسه نورولند است.

روان‌پزشکان و روان‌شناسان نقش کلیدی در تشخیص و درمان ADHD ایفا می‌کنند. روان‌پزشکان مسئول تشخیص اختلال و تجویز داروهای مناسب هستند. این داروها معمولاً شامل محرک‌هایی هستند که به افزایش تمرکز و کاهش بیش‌فعالی کمک می‌کنند. 

در کنار این، روان‌شناسان می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود را شناسایی، مدیریت و مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کنند. از سوی دیگر، درمانگران رفتاری-شناختی با ایجاد برنامه‌های تغییر رفتاری در خانه، مدرسه و محیط‌های اجتماعی به کودکانی که دچار ADHD هستند، کمک می‌کنند. این برنامه‌ها شامل تعیین اهداف مشخص، تشویق رفتارهای مثبت از طریق پاداش و کاهش رفتارهای مشکل‌ساز با تنظیم محدودیت‌ها و عواقب است.

متخصصان آموزشی نیز به شناسایی روش‌های تدریس مناسب برای کودکانی که با ADHD دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌پردازند. این متخصصان می‌توانند به ارائه راهکارهای فناوری و مشاوره در مورد تنظیم محیط‌های یادگیری کمک کنند تا کودکان بتوانند به بهترین نحو ممکن در مدرسه و زندگی اجتماعی خود پیشرفت کنند.

همچنین، درمان‌های رفتاری می‌توانند به عنوان یک گزینه موثر در کاهش نیاز به مصرف دارو عمل کنند. این روش‌ها با تقویت رفتارهای مطلوب و مدیریت رفتارهای ناپسند، نه تنها به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کند، بلکه ممکن است به کاهش دوز داروهای مصرفی نیز منجر شود.

به طور کلی، همکاری با متخصصان و استفاده از یک رویکرد جامع می‌تواند به والدین و کودکان کمک کند تا در مدیریت چالش‌های ناشی از ADHD موفق‌تر باشند و زندگی روزمره بهتری را تجربه کنند.

کارهایی که برای مدیریت بیش فعالی می‌توانید انجام دهید

 

مدیریت اختلال کم توجهی/بیش فعالی (ADHD) نیاز به یک رویکرد فعال و همیشگی دارد. با انجام اقدامات خاص، افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند به کنترل علائم خود کمک کرده و زندگی بهتری تجربه کنند. یکی از اصلی‌ترین گام‌ها مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک است. این داروها معمولاً شامل محرک‌ها و غیرمحرک‌ها می‌شوند که به تنظیم سطوح مواد شیمیایی در مغز کمک می‌کنند و می‌توانند به بهبود تمرکز و کاهش رفتارهای تکانشی منجر شوند.

علاوه بر مصرف دارو، برنامه‌ریزی منظم و ایجاد روتین‌های روزمره می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. با داشتن یک برنامه مشخص، فرد می‌تواند وظایف را بهتر مدیریت و از فراموشی یا انجام ندادن کارها جلوگیری کند. همچنین، تنفس عمیق و آرامش بخش به عنوان یک تکنیک موثر در کاهش استرس و اضطراب عمل می‌کند. این تکنیک‌ها به افراد کمک می‌کند تا در مواقعی که احساس بی‌قراری یا تنش دارند، به آرامش برسند و تمرکز خود را بازیابند.

حذف عوامل حواس‌پرتی از محیط زندگی و کار نیز اهمیت زیادی دارد. این شامل ایجاد یک فضای کاری مرتب و منظم و کاهش صداها و تحریکات غیرضروری است. همچنین، افراد می‌توانند با تخلیه انرژی اضافی از طریق ورزش یا فعالیت‌های فیزیکی، به کاهش نشانه‌های بیش‌فعالی کمک کنند. ورزش نه تنها به کاهش استرس کمک می‌کند بلکه می‌تواند به تقویت روحیه و بهبود کیفیت خواب نیز منجر شود.

در کنار این موارد، کمک گرفتن از افراد دیگر می‌تواند بسیار مفید باشد. این افراد می‌توانند شامل اعضای خانواده، دوستان یا مشاوران باشند که در درک و مدیریت شرایط به فرد کمک کنند. مشاوره و حمایت عاطفی می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی و افزایش احساس امنیت و اعتماد به نفس کمک کند.

در ادامه، به چندین نمونه دیگر از روش‌های موثر برای مدیریت بیش فعالی اشاره می‌شود:

تکنیک‌های زمان‌بندی: استفاده از ساعت‌های زمان‌سنج یا اپلیکیشن‌های یادآوری برای کمک به فراموش نکردن وظایف.

خودآگاهی: تمرین مهارت‌های خودآگاهی برای شناخت بهتر احساسات و واکنش‌ها.

برقراری ارتباط موثر: یادگیری نحوه برقراری ارتباط با دیگران برای بیان نیازها و احساسات.

یادداشت‌برداری: نگهداری از یک دفترچه یادداشت برای ثبت ایده‌ها و وظایف به منظور جلوگیری از فراموشی.

تکنیک‌های تمرکز: استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند "پومودورو" که شامل کار کردن در بازه‌های زمانی مشخص با استراحت‌های کوتاه است.

تمرین مدیتیشن: مدیتیشن و تمرین‌های ذهن‌آگاهی برای کاهش استرس و افزایش تمرکز.

مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی: شرکت در گروه‌های حمایتی یا فعالیت‌های اجتماعی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی.

مشاوره خانوادگی: مشاوره برای خانواده‌ها به منظور ایجاد محیطی حمایتی و سالم برای کودک مبتلا به ADHD.

با استفاده از این راهکارها و ترکیب آن‌ها با درمان‌های حرفه‌ای، افراد مبتلا به اختلال کم توجهی/بیش فعالی می‌توانند به زندگی عادی و پربار تری دست یابند.