چگونه بفهمیم فرزندمان بیش‌ فعال است؟ نشانه‌ها و نحوه تشخیص

بیش‌فعالی یا اختلال کمبود توجه یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در کودکان و حتی نوجوانان است که تخمین زده می‌شود در حدود ۵ تا ۸ درصد از کودکان به این اختلال مبتلا باشند. این اختلال به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: پرتحرکی، کمبود توجه و رفتارهای تکانه‌ای که تشخیص این اختلالات نیازمند توجه به معیارهای خاصی است و نمی‌توان به صرف شیطنت یا بی‌توجهی، کودک را به عنوان یک کودک بیش‌فعال شناسایی کرد.

نشانه‌های عمومی بیش فعالی

در این قسمت از مقاله برای آشنایی شما به ۳ نشانه ای که عموما در کودکان بیش فعال مشاهده می شود، اشاره شده و درباره آن نیز توضیح مختصری آورده ایم تا در خدمت شما والدین عزیز باشیم و در مسیر درک بهتر و تشخیص بیش فعالی در کودکانتان شما را همراهی کرده باشیم. لطفا تا انتها با ما همراه باشید. 

پس از مشاهده چنین نشانه هایی حتما با یک روانشناس و پزشک متخصص مشورت داشته باشید و از آنها برای کنترل بیش فعالی و درمان هر چه بهتر فرزند خود کمک بگیرید. 

فعالیت بدنی

ویژگی‌های بارز کودکان مبتلا به بیش فعالی شامل بی‌قراری و نداشتن توانایی در نشستن ثابت در یک مکان است. این کودکان به طور مکرر در حال حرکت هستند و در کلاس‌های درس به‌ویژه در زمان‌هایی که نیاز به تمرکز دارند، مشکلات زیادی تجربه می‌کنند.

به‌عنوان مثال، کودکانی که دارای این نوع از بیش‌فعالی هستند، ممکن است در کلاس درس به‌جای توجه به معلم، مشغول راه رفتن یا حرکت در اطراف کلاس شوند. در واقع، گفته می‌شود این کودکان مانند این هستند که موتوری در پاهایشان وجود دارد که هیچ‌گاه خاموش نمی‌شود. این نوع رفتار می‌تواند باعث به هم ریختن نظم کلاس و ایجاد مزاحمت برای سایر دانش‌آموزان شود.

کم توجهی

کودکان مبتلا به نوع کم توجهی بیش فعالی، به‌طور مکرر در حال رویاپردازی هستند و تمرکز و توجه لازم را در فعالیت‌های خود ندارند. به‌عنوان مثال، هنگامی که معلم در حال دیکته گفتن است، این کودکان ممکن است کلمات را جا بیاندازند. در حالی که در محیط خانه که حواسشان جمع‌تر است، این مشکلات به‌ندرت پیش می‌آید. این نوع از بی‌توجهی می‌تواند به‌ویژه در محیط‌های آموزشی بارزتر باشد و منجر به نداشتن توانایی در انجام وظایف درسی و در نتیجه کاهش عملکرد تحصیلی شود. 

رفتارهای تکانه‌ای

بیش فعالی از نوع رفتارهای تکانه‌ای نیز از دیگر نشانه‌های بارز این اختلال است. این دسته از کودکان معمولاً تحمل کمتری دارند و در میان صحبت‌های دیگران پریده و صحبت های آنان را قطع می‌کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است در صف‌های طولانی در مدرسه حوصله انتظار را نداشته باشند و این رفتارهای تکانه‌ای به‌طور مکرر در زندگی روزمره‌شان دیده می‌شود. در ادامه به سه مورد از این قبیل رفتارها در کودکان بیش فعال اشاره می شود:

پریدن در میان صحبت‌ها: کودکانی با رفتارهای تکانه‌ای تمایل دارند بدون توجه به صحبت‌های دیگران، سریعاً حرف خود را بزنند. مثلاً زمانی که معلم در کلاس در حال توضیح دادن مطلبی است، کودک ناگهان بدون اجازه، نظر یا سوال خود را مطرح می‌کند، حتی اگر در وسط جمله معلم باشد.

قطع کردن صف: کودکی که نمی‌تواند صبر کند تا نوبتش برسد، ممکن است در صف بازی یا خرید میان همسالانش بدون توجه به نوبت، جلوتر از بقیه برود. این کار اغلب باعث نارضایتی دیگران و تنبیه اجتماعی می‌شود.

واکنش فوری به اتفاقات: کودکی که نمی‌تواند احساسات یا واکنش‌های خود را کنترل کند، ممکن است بدون تفکر، به یک اتفاق کوچک مانند از دست دادن اسباب‌بازی یا نرسیدن به خواسته‌اش، سریعاً واکنش شدیدی نشان دهد، مثل پرتاب کردن اشیا یا فریاد زدن.

جالب است بدانید: حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD با رفتارهای تکانه‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند. این نوع رفتارها اغلب باعث مشکلات اجتماعی و تحصیلی در مدرسه می‌شود. به دلیل نداشتن توانایی در کنترل واکنش‌های آنی، این کودکان بیشتر در معرض تعارضات با همسالان خود و مشکلاتی در محیط‌های گروهی قرار می‌گیرند. این مشکلات می‌تواند بر رشد اجتماعی و حتی تحصیلی آنها تاثیر منفی بگذارد.

تشخیص بیش‌فعالی فقط توسط متخصص

 

تشخیص دقیق این اختلال نیازمند معاینه‌های دقیق است و والدین باید توجه داشته باشند تنها شیطنت و نداشتن توجه کافی نمی‌تواند دلیل بر بیش فعالی باشد. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، در روابط اجتماعی خود نیز دچار مشکلات جدی خواهند بود و به همین دلیل، تشخیص به‌موقع و درمان‌های مناسب بسیار ضروری است.

جالب است بدانید: تشخیص به‌موقع بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در عملکرد تحصیلی و اجتماعی آن‌ها به همراه داشته باشد. تحقیقات نشان داد هنگامی که بیش‌فعالی در سنین اولیه شناسایی و درمان می‌شود، احتمال کاهش علائم تا ۵۰% افزایش می‌یابد؛ چرا که مداخلات زودهنگام، مانند درمان‌های شناختی-رفتاری و آموزش‌های ویژه می‌توانند به کودکان کمک کنند مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی خود را بهبود بخشند و رفتارهای تکانه‌ای و کم‌توجهی را بهتر کنترل کنند.

در این قسمت لازم است یادآور شویم پزشکان و مشاوران موسسه نورولند همواره شما را در درمان و کنترل هر چه بهتر اختلال بیش فعالی فرزندانتان یاری خواهند کرد. حتما با ما تماس بگیرید و بهترین خدمات مشاوره ای و درمانی را دریافت کنید.

عوامل موثر در بروز بیش‌فعالی

 

عوامل مختلفی در بروز بیش فعالی نقش دارند. به‌عنوان مثال، برخی تحقیقات نشان می‌دهد عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی می‌توانند در شکل‌گیری این اختلال تاثیرگذار باشند. همچنین، یکی از سوالات رایج درباره تاثیر تغذیه بر بیش فعالی این است که آیا رژیم غذایی خاصی می‌تواند به بهبود وضعیت این کودکان کمک کند یا خیر. در این خصوص، برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ می‌تواند به بهبود علائم این اختلال کمک کند، اما هنوز شواهد کافی برای تایید کامل این فرضیه وجود ندارد.

در کنار نشانه‌هایی که ذکر شد، والدین می‌توانند به نشانه‌های دیگری نیز توجه کنند که ممکن است حاکی از بیش‌فعالی در کودک باشد. در ادامه به برخی از این نشانه ها اشاره می کنیم.

۱. عوامل ژنتیکی

مثال: اگر یکی از والدین یا نزدیکان خانوادگی کودک مبتلا به بیش فعالی باشد، احتمال ابتلای کودک به این اختلال افزایش می‌یابد.

جالب است بدانید: مطالعات نشان داد حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از خطر ابتلا به ADHD به عوامل ژنتیکی مربوط می‌شود و این بدان معناست که وراثت نقش بسیار مهمی در بروز این اختلال دارد.

تاثیر این عوامل ژنتیکی می‌توانند بر نحوه عملکرد مغز و انتقال‌دهنده‌های عصبی تاثیر بگذارند که مسئول کنترل توجه و رفتار هستند. بنابراین، کودکان با سابقه خانوادگی در این زمینه ممکن است بیشتر در معرض علائم ADHD قرار گیرند.

۲. عوامل بیولوژیکی

به طور مثال اختلالات در سیستم عصبی مرکزی، از جمله نداشتن تعادل در مواد شیمیایی مغز، می‌تواند بر رفتار کودک تاثیر بگذارد.

جالب است بدانید: تحقیقات نشان می‌دهد در کودکان مبتلا به ADHD، سطح دوپامین (یک انتقال‌دهنده عصبی) ممکن است کمتر از حد نرمال باشد. دقت داشته باشید که دوپامین نقش کلیدی در کنترل توجه و رفتار دارد.

تاثیر کاهش دوپامین: کاهش سطح دوپامین می‌تواند منجر به مشکلاتی در تمرکز و کنترل رفتار در کودک شود. به همین دلیل، این قبیل کودکان ممکن است نشانه‌های بارز بیش فعالی را از خود نشان دهند.

۳. تاثیر تغذیه

برخی مطالعات نشان می‌دهد مصرف مواد غذایی حاوی قندهای ساده و رنگدانه‌های مصنوعی می‌تواند علائم بیش فعالی را تشدید کند.

تحقیقی منتشر شده در مجله "Pediatrics" نشان داد کاهش مصرف قند و مواد افزودنی می‌تواند منجر به بهبود در رفتار و توجه در برخی از کودکان مبتلا به ADHD شود.

تاثیر تغذیه ناسالم بر کودکان بیش‌فعال: به طور مثال، مصرف زیاد قند و مواد افزودنی ممکن است منجر به افزایش سطح انرژی و تحریک‌پذیری در کودکان شود. این وضعیت می‌تواند علائم بیش فعالی و مشکلات توجه را در آن‌ها تشدید کند.

تاثیرات منفی بیش‌فعالی بر روتین روزانه کودکان

 

مشکلات خواب

کودکان بیش‌فعال معمولاً با مشکلات خواب مواجه هستند. به طوری که ممکن است به سختی به خواب بروند یا در طول شب بیدار شوند که این وضعیت می‌تواند بر توانایی آنها در تمرکز در طول روز تاثیر منفی بگذارد. طبق تحقیقات، حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD با مشکلات خواب دست و پنجه نرم می‌کنند. به عنوان مثال، کودکی که ساعت‌ها در رختخواب غلت می‌زند و نمی‌تواند بخوابد، ممکن است دچار اختلال بیش‌فعالی باشد.

مشکلات اجتماعی

کودکان بیش‌فعال ممکن است در فعالیت‌های اجتماعی خود با چالش‌هایی مواجه شوند. این قبیل کودکان ممکن است نتوانند به خوبی با همسالان خود ارتباط برقرار کنند و به دلیل رفتارهای ناپسند و کنترل نکردن رفتارهایشان، دوستان خود را از دست بدهند و تنها شوند. از دست دادن دوستان سبب انزوا و گوشه گیری کودکان می شود و تاثیر بسیار منفی نیز بر اعتماد به نفس آنها خواهد گذاشت.

مطالعات علمی بسیاری نشان داد ۴۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD در برقراری ارتباطات اجتماعی با دیگران دچار مشکل هستند. برای نمونه، کودکی که در بازی‌های گروهی نتواند نوبت خود را رعایت کند، ممکن است به تدریج از سوی دیگران طرد شود. در ادامه، ۲ مثال برای مشکلات اجتماعی کودکان مبتلا به ADHD آورده شده است.

۱: مشکلات اجتماعی در مدرسه

کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) اغلب در محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه با چالش‌های فراوانی مواجه می‌شوند. این کودکان به دلیل تکانشگری، مشکل در توجه، تمرکز و ناتوانی در پیروی از قوانین و انتظارات اجتماعی، ممکن است با دوستان و همکلاسی‌های خود دچار مشکل شوند. این مشکلات می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند دشواری در برقراری دوستی، ناتوانی در همکاری گروهی و پذیرش نشدن از سوی سایر دانش‌آموزان بروز کند.

یکی از چالش‌های اصلی این کودکان در مدرسه، ناتوانی در تنظیم رفتار و پاسخگویی به موقعیت‌های اجتماعی است. به عنوان مثال، ممکن است کودک بیش از حد وسط حرف دیگران بپرد یا در بازی‌های گروهی قوانین را رعایت نکند. چنین رفتارهایی می‌تواند موجب شود همسالان او را طرد کرده یا نسبت به او حس منفی پیدا کنند که به نوبه خود احساس انزوا و کاهش اعتماد به نفس کودک را به دنبال دارد.

مثال: تصور کنید کودکی با ADHD در کلاس درس قرار دارد و به دلیل نداشتن توانایی در نشستن طولانی مدت یا تمرکز بر درس، مرتباً وسط صحبت معلم یا دیگر دانش‌آموزان حرف می‌زند. این رفتار نه تنها باعث اخلال در روند کلاس می‌شود، بلکه ممکن است دیگر دانش‌آموزان او را به عنوان فردی مزاحم بشناسند و از ارتباط با او اجتناب کنند. این وضعیت می‌تواند به تدریج باعث شود کودک در تعاملات اجتماعی خود با مشکل روبرو شود و احساس طردشدگی در او شکل بگیرد.

۲: مشکلات اجتماعی در بزرگسالی

افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) حتی پس از ورود به بزرگسالی ممکن است با چالش‌های اجتماعی قابل توجهی روبرو شوند. بسیاری از بزرگسالان با ADHD به دلیل مشکلاتی مانند ناتوانی در مدیریت احساسات، تکانشگری و مشکل در تمرکز، ممکن است در تعاملات اجتماعی خود دچار تنش شوند. این مشکلات می‌تواند منجر به سوءتفاهم‌های مکرر با دیگران، بروز اختلافات در محل کار، نداشتن توانایی در برقراری و حفظ روابط شخصی و حرفه‌ای پایدار شود.

یکی از مشکلات رایج، ناتوانی در پیروی از گفت‌وگوهای اجتماعی پیچیده است. بزرگسالان با ADHD ممکن است به سرعت از مکالمات منحرف شوند یا نتوانند به‌خوبی توجه خود را به سخنان دیگران معطوف کنند که باعث ایجاد حس بی‌توجهی یا بی‌احترامی در طرف مقابل می‌شود. علاوه بر این، تکانشگری آن‌ها می‌تواند باعث شود در لحظات حساس به شکل نادرستی واکنش نشان دهند که به نوبه خود منجر به تخریب روابط می‌شود.

مثال: به عنوان مثال، فردی با ADHD ممکن است در یک جلسه کاری نتواند تمرکز کافی داشته باشد و مرتباً وسط حرف دیگران بپرد یا نظراتی بدون فکر و ناگهانی ارائه دهد. این رفتار می‌تواند همکاران او را ناراحت کند و باعث شود فرد به عنوان شخصی غیر حرفه‌ای و غیر قابل اعتماد شناخته شود. چنین واکنش‌هایی می‌تواند به تدریج تاثیر منفی بر پیشرفت شغلی و روابط اجتماعی او بگذارد.

تحریک‌پذیری و مدیریت احساسات

کودکان بیش‌فعال معمولاً واکنش‌های هیجانی شدیدی به رویدادها نشان می‌دهند و ممکن است به راحتی عصبانی یا ناامید شوند. تحقیقات نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد کودکان مبتلا به ADHD در مدیریت احساسات خود با مشکل مواجه هستند. به عنوان مثال، اگر کودکی به خاطر نرسیدن به یک هدف کوچک به شدت گریه کند یا عصبانی شود، این می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در مدیریت احساسات او باشد.

به طور قطع، توجه به این نشانه‌ها و درک آنها می‌تواند به والدین کمک کند در تشخیص و مدیریت بیش‌فعالی در فرزندان خود به بهترین نحو عمل کنند. به شما پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیش فعالی حتما مقاله تمرینات ورزشی برای کودکان بیش فعال را نیز مطالعه کنید. 

ناتوانی در تکمیل وظایف

کودکان مبتلا به بیش‌فعالی اغلب توانایی تمرکز برای تکمیل یک وظیفه ندارند. آن‌ها ممکن است فعالیتی را شروع کنند ولی به سرعت حواسشان پرت شود و نتوانند آن را به پایان برسانند.

مثلا: یکی از مراجعین موسسه نورولند به نام علی به گفته والدینش در خانه همیشه شروع به ساختن یک پازل می‌کند، ولی قبل از تکمیل آن، بازی دیگری را انتخاب می‌کند. والدین او می گفتند علی به ندرت فعالیت‌هایش را به پایان می‌رساند. 

مراجعه کودکانی مانند علی به روانشناس، مشاور و متخصص می تواند به کنترل بیش فعالی آنها کمک شایانی کند. پزشکان متخصص راهکارهای اصولی و یا دارو درمانی را برای برطرف کردن این ناتوانی ها به خانواده ها ارائه می دهند که بسیار مثمر ثمر هستند و به کمک کودکان و والدین آنها خواهد آمد.

جالب است بدانید: طبق مطالعات علمی بسیاری که انجام شد، حدود ۶۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD در انجام و به پایان رساندن وظایف با مشکلات جدی مواجه هستند. بنابراین با مراجعه به موسسه نورولند و استفاده از دانش فراوان متخصصین موسسه، کنترل بیشتری بر رفتارهای ناشی از بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD) فرزندان خود داشته باشید. 

مشکلات با قوانین

افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)، به دلیل مشکلاتی در کنترل تکانشگری و ناتوانی در پیروی از دستورات و قوانین، ممکن است در موقعیت‌های مختلف زندگی با چالش‌های فراوانی روبرو شوند. این چالش‌ها نه تنها در دوران کودکی و مدرسه، بلکه در بزرگسالی و محیط‌های کاری و اجتماعی نیز ادامه دارد. کودکان مبتلا به ADHD معمولاً به دلیل ناتوانی در پیروی دقیق از قوانین و دستورات معلمان، والدین یا مربیان دچار مشکل می‌شوند و این می‌تواند به مشکلات انضباطی و حتی مجازات‌های مکرر منجر شود.

در بزرگسالی، مشکلات با قوانین به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است با قوانین جامعه، قوانین محل کار و حتی انتظارات اجتماعی ناتوان در پیروی باشند. این افراد به دلیل تکانشگری، رفتارهایی خارج از چارچوب قوانین از خود نشان می‌دهند که می‌تواند منجر به درگیری‌های قانونی، جریمه‌ها و حتی مشکلات قضایی شود.

جالب است بدانید: حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD تمایل به سرپیچی از قوانین و مقررات دارند که می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری در مدرسه شود.

برای مثال، یک فرد بزرگسال با ADHD ممکن است هنگام رانندگی به دلیل تکانشگری و ناتوانی در تمرکز، مرتکب تخلفات رانندگی مانند عبور از چراغ قرمز یا رعایت نکردن قوانین رانندگی شود. این رفتارها می‌تواند به دریافت جریمه‌های مکرر و حتی تعلیق گواهینامه منجر شود. در محیط کار نیز، ممکن است فرد قادر به پیروی از قوانین محل کار نباشد و با بی‌نظمی در انجام وظایف یا نادیده گرفتن دستورالعمل‌های مدیران، به مشکلات جدی برخورد کند.

یکی از مراجعین موسسه نورولند به نام سارا در کلاس درس نمی‌توانست مقررات ساده مثل نوبت گرفتن در بازی‌ها یا حتی نشستن در جای خود را رعایت کند. متخصصین خبره این موسسه به کمک والدین سارا توانستند این مشکل رفتاری سارا را به بهترین و علمی ترین روش های روز دنیا کنترل و زندگی بهتری برای او فراهم کنند. شما نیز اگر با چنین مشکلاتی روبرو هستید می توانید با یک تماس با موسسه نورولند و تعیین وقت به بهترین درمان ها در این زمینه دسترسی داشته باشید.

مشکلات توجه در فعالیت‌های غیر جذاب

 

یکی از چالش‌های اساسی افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)، ناتوانی در حفظ تمرکز و توجه در فعالیت‌هایی است که برای آن‌ها جذاب یا تحریک‌کننده نیستند. این مشکل به‌ویژه در وظایف روزمره و تکراری، مانند انجام تکالیف مدرسه، وظایف خانه یا امور اداری بروز می‌کند. افراد مبتلا به ADHD به دلیل ناتوانی در کنترل توجه، به سرعت علاقه خود را به فعالیت‌هایی که هیجان‌انگیز نیستند از دست می‌دهند و به فعالیت‌های جانبی یا منحرف‌کننده روی می‌آورند.

این مشکل در دوران کودکی می‌تواند در محیط‌های آموزشی مانند کلاس درس شدیدتر باشد، جایی که کودک باید ساعت‌ها تمرکز خود را روی موضوعاتی که ممکن است برای او خسته‌کننده باشد، حفظ کند. اما این ناتوانی تمرکز می‌تواند منجر به افت تحصیلی و تکمیل نکردن وظایف محوله شود. در بزرگسالی نیز، نداشتن توانایی در پیگیری فعالیت‌های غیر جذاب می‌تواند بر کار و زندگی روزمره فرد تاثیر منفی بگذارد.

به عنوان مثال، کودک مبتلا به ADHD ممکن است در کلاس ریاضی که برای او جذاب نیست، به سرعت توجه خود را از دست بدهد و به جای گوش دادن به معلم، شروع به بازی با وسایل شخصی یا نگاه کردن به اطراف کند. این رفتار باعث می‌شود او نتواند به درستی مطالب درس را یاد بگیرد و در امتحانات یا انجام تکالیف عملکرد ضعیفی داشته باشد. در بزرگسالی نیز ممکن است در محیط کاری نتواند تمرکز خود را روی پروژه‌های طولانی و غیر جذاب حفظ کند و مرتباً از کار منحرف شده و وظایف خود را به تعویق بیاندازد.

رضا مراجعه کننده موسسه نورولند نیز در انجام تکالیف ریاضی خود دائماً با مشکل مواجه می‌شود، اما هنگام بازی‌های کامپیوتری بسیار متمرکز است. متخصصین موسسه نورولند برای رضا نیز با بهترین روش های درمانی در حال درمان و برطرف کردن این اختلال در او هستند تا رضا بتواند بر این مشکل خود غلبه کرده و زندگی بهتری داشته باشد.

لازم به ذکر است: مطالعات بسیاری نشان می‌دهند کودکان مبتلا به ADHD تنها ۲۰ درصد از زمان کلاس به درس توجه می‌کنند، در حالی که در فعالیت‌های پرهیجان تمرکز بیشتری دارند.

کمبود مهارت‌های سازمان‌دهی

 

یکی از مشکلات رایج در افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)، ناتوانی در سازمان‌دهی فعالیت‌ها و حتی وظایف روزمره است. این افراد به دلیل مشکلاتی در برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و ترتیب‌بخشی به کارها، اغلب دچار بی‌نظمی و سردرگمی می‌شوند. کمبود مهارت‌های سازمان‌دهی می‌تواند منجر به ناتوانی در انجام وظایف مهم، فراموشی فعالیت‌های روزانه و حتی ایجاد استرس ناشی از ناتمام ماندن کارها شود.

در کودکان، این مسئله به شکل نداشتن توانایی در آماده‌سازی کیف مدرسه، گم‌کردن لوازم تحصیلی یا فراموشی تکالیف دیده می‌شود. در بزرگسالی، مشکلات سازمان‌دهی می‌تواند به ناتوانی در مدیریت زمان، فراموشی جلسات مهم و حتی ناتوانی در پیگیری وظایف کاری و شخصی ختم شود.

مثال: تصور کنید یک بزرگسال مبتلا به ADHD می‌خواهد یک پروژه کاری را به پایان برساند، اما به دلیل ناتوانی در سازمان‌دهی کارها، نمی‌تواند وظایف مرتبط را به ترتیب انجام دهد و مرتباً بین فعالیت‌های مختلف جابه‌جا می‌شود. او ممکن است ابزار یا اطلاعات لازم برای پروژه را گم یا مهلت‌های تعیین‌شده را فراموش کند. این بی‌نظمی نه تنها بر عملکرد او در محل کار تاثیر منفی می‌گذارد، بلکه باعث افزایش استرس و اضطراب نیز می‌شود. به همین ترتیب، در کودکان این مشکل می‌تواند به شکل فراموش کردن لوازم مدرسه یا ناتوانی در انجام تکالیف به موقع ظاهر شود.

به  عنوان مثال: کیف مدرسه نرگس یکی دیگر از مراجعین موسسه نورولند نیز همیشه به هم ریخته است و او هیچ‌وقت نمی‌داند کتاب‌های مورد نیازش کجا قرار دارند. متخصصین این موسسه برای برطرف کردن این قبیل مشکلات نیز بهترین و به روز ترین درمان ها را بکار میگیرند تا به کمک خانواده ها و این قبیل از کودکان بیایند و زندگی بهتری را برای آنها بسازند.

جالب است بدانید: در مطالعه‌ای مشخص شده است، حدود ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD مشکلاتی در سازمان‌دهی و همچنین مدیریت زمان دارند.

ناخودآگاه بودن رفتارها

یکی از ویژگی‌های رایج افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) این است که بسیاری از رفتارهای آن‌ها به صورت ناخودآگاه و حتی بدون فکر قبلی انجام می‌شود. این قبیل رفتارها ناشی از تکانشگری و ناتوانی در کنترل تمایلات آنی است. افراد مبتلا به ADHD معمولاً بدون اینکه زمانی برای فکر کردن درباره عواقب رفتار خود بگذارند، به سرعت دست به عمل می‌زنند. این رفتارهای ناخودآگاه می‌تواند در موقعیت‌های اجتماعی، تحصیلی یا کاری به بروز مشکلات مختلف منجر شود.

در کودکان، این قبیل رفتارها به شکل انجام اعمالی مانند وسط حرف دیگران پریدن، بلند شدن از جای خود بدون اجازه در کلاس یا انجام حرکات ناگهانی و پرخطر دیده می‌شود. در بزرگسالی نیز، این نوع رفتار می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های عجولانه و بی‌توجهی به نتایج بلندمدت منجر شود که گاه پیامدهای منفی اجتماعی یا اقتصادی به همراه دارد.

تحقیقات نشان داده است: رفتارهای تکانه‌ای در حدود ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD بسیار شدید است.

برای مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است در کلاس درس بدون فکر کردن، وسط صحبت معلم یا همکلاسی‌ها بپرد و حرف بزند. او ممکن است حتی متوجه نشود این کار باعث اختلال در روند کلاس شده است و موجب ناراحتی دیگران می‌شود. همین کودک ممکن است بدون اینکه به خطرات فکر کند، به طور ناگهانی از جای خود بلند شود و به سمت پنجره برود. در بزرگسالی، فردی با ADHD ممکن است بدون بررسی جزئیات، خرید بزرگی انجام دهد یا در محل کار تصمیمات ناگهانی و نادرستی بگیرد که باعث مشکلات مالی یا شغلی برای او شود.

کامران نیز یکی دیگر از مراجعین موسسه نورولند است. والدین او اظهار کرده اند کامران بدون اینکه به خطر فکر کند، ناگهان در خیابان می دود تا به توپ برسد. برای کنترل بروز این قبیل رفتارها نیز راهکارهای خاصی است که متخصصین نورولند در اختیار مراجعه کنندگان موسسه قرار می دهند. اگر شما نیز چنین رفتارهایی در فرزند خود مشاهده می کنید متخصصین نورولند می توانند بهترین خدمات درمانی و مشاوره ای را در اختیار شما قرار دهند.

تحمل نکردن شکست

افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) معمولاً در مواجهه با شکست یا ناکامی، واکنش‌های شدیدتر و متفاوت‌تری نسبت به دیگران نشان می‌دهند. به دلیل مشکلاتی در تنظیم احساسات و کنترل تکانشگری، این افراد ممکن است نتوانند شکست را به‌عنوان بخشی طبیعی از یادگیری و زندگی بپذیرند. در نتیجه، با هر ناکامی یا حتی کوچک‌ترین مشکل، احساس ناامیدی، خشم یا ناراحتی زیادی را تجربه می‌کنند. این واکنش‌های شدید به شکست می‌تواند مانع از پیشرفت فرد و تلاش مجدد برای دستیابی به اهداف شود.

در کودکان، تحمل نکردن شکست معمولاً به شکل ترک کردن بازی‌ها یا فعالیت‌هایی که در آن‌ها موفق نیستند، یا نشان دادن خشم و عصبانیت به دنبال از دست دادن یک فرصت دیده می‌شود. در بزرگسالان نیز، این واکنش‌ها می‌تواند منجر به ترک پروژه‌ها یا مشاغل و ایجاد حس ناتوانی در مقابله با چالش‌ها شود.

به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است هنگام بازی با پازل، در مواجهه با سختی یا ناتوانی در تکمیل پازل، به سرعت بازی را رها کند و ناراحت یا خشمگین شود. او ممکن است پازل را به کناری پرتاب کرده و از ادامه بازی امتناع کند. در افراد بزرگسال، فردی با ADHD که در انجام یک پروژه کاری به مشکلی برخورد می‌کند، ممکن است به‌جای تلاش برای حل مشکل یا یادگیری از آن، پروژه را به کلی رها کند یا احساس کند هرگز نمی‌تواند آن کار را انجام دهد. این نوع واکنش‌ها می‌تواند بر موفقیت شغلی و حتی شخصیت فرد تاثیر منفی بگذارد.

به طور مثال: امیر که با مشکل اختلال بیش فعالی روبرو است و یکی از مراجعه کنندگان موسسه نورولند است وقتی در بازی شطرنج شکست می‌خورد، بلافاصله بازی را ترک می کند و شروع به فریاد زدن یا حتی گریه کردن می کند. برای برطرف کردن این قبیل رفتارها پزشکان و متخصصان موسسه راهکارهای مناسب به خانواده ارائه می دهند تا با برطرف کردن آن مشکلات بیشتری در مسیر زندگی افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی پیش نیاید.

مشکل مسئولیت‌پذیری

افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) معمولاً با مشکلات جدی در مسئولیت‌پذیری روبه‌رو هستند. این مسئله ناشی از عواملی مانند ناتوانی در مدیریت زمان، مشکلات توجه به جزئیات و نداشتن توانایی در پیگیری وظایف محوله است. این افراد اغلب در انجام دادن کارهایی که بر عهده دارند دچار مشکل می‌شوند و به دلیل ناتوانی در اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی صحیح، به تعویق انداختن وظایف یا فراموش کردن در آن‌ها بسیار رایج است. مطمئنا مشکل در مسئولیت‌پذیری می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس فرد یا نارضایتی دیگران از عملکرد او شود.

در کودکان، این مشکل به شکل نداشتن توانایی در انجام تکالیف مدرسه، فراموشی وظایف خانگی یا نداشتن تعهد به قول‌هایی که داده‌اند دیده می‌شود. در بزرگسالی، مشکلات در مسئولیت‌پذیری می‌تواند بر کار و روابط فرد تاثیر منفی بگذارد؛ به طوری که فرد نتواند تعهدات کاری یا خانوادگی خود را به درستی انجام دهد.

بسیاری از تحقیقات علمی نشان داد کودکان مبتلا به ADHD در تطبیق با وظایف روزانه مانند انجام تکالیف دچار مشکل هستند و این مشکلات در ۵۰ درصد از آنها مشاهده می‌شود.

به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است به طور مکرر فراموش کند تکالیف خود را به موقع انجام دهد یا لوازم مدرسه‌اش را آماده کند، حتی اگر والدین یا معلمان بارها به او یادآوری کرده باشند. این کودک ممکن است وعده دهد اتاقش را مرتب کند، اما به دلیل حواس‌پرتی و نداشتن توانایی در مدیریت زمان، نتواند به قول خود عمل کند. در افراد بزرگسال، فردی با ADHD ممکن است در محیط کار به دلیل نداشتن توانایی در تحویل به موقع پروژه‌ها یا فراموشی وظایف مهم، دچار مشکل شود. به طور قطع این ناتوانی در پذیرش و انجام مسئولیت‌ها می‌تواند بر حرفه و روابط شخصی او تاثیر منفی بگذارد.

مثلا: علی مراجعه کننده موسسه نورولند نیز در گذشته همیشه فراموش می‌کرد تکالیفش را بنویسد و هیچ‌وقت به موقع آماده نبود. اما با مراجعه او به این موسسه و گرفتن درمان های لازم این مشکل در او رو به بهبودی است و تقریبا در حال کنترل است.

بروز مشکلات در برقراری دوستی‌های پایدار

 

کودکان و حتی بزرگسالان مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) ممکن است در ایجاد و حفظ دوستی‌های پایدار با چالش‌های جدی روبرو شوند. این مشکل به دلیل ویژگی‌های خاص این اختلال، مانند تکانشگری، مشکل در تنظیم احساسات و ناتوانی در توجه به جزئیات اجتماعی بروز می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است این افراد به دلیل حواس‌پرتی یا نداشتن توانایی در تمرکز بر روی گفتگوها، نتوانند روابط عمیق‌تری با دیگران برقرار کنند. همچنین، تکانشگری می‌تواند باعث شود آن‌ها در موقعیت‌های اجتماعی رفتارهایی نشان دهند که باعث ایجاد تنش یا سوءتفاهم شود.

در کودکان، این مشکلات ممکن است به شکل طرد شدن از سوی همسالان، ناتوانی در پیروی از قواعد بازی‌ها و نداشتن توانایی در نشان دادن همدلی در تعاملات اجتماعی بروز کند. در بزرگسالی نیز، این چالش‌ها می‌تواند منجر به روابط سطحی و ناپایدار شود که به دلیل نداشتن توانایی در حفظ ارتباطات عمیق و معنادار، به راحتی از بین می‌روند. طبق تحقیقات، ۴۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD نمی‌توانند دوستی‌های پایدار برقرار کنند.

مثال: به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است هنگام بازی با دوستان، به‌طور ناگهانی و بدون فکر قبلی قاعده بازی را نادیده بگیرد یا وسط صحبت دیگران بپرد. این رفتارها می‌تواند باعث ناراحتی و سردرگمی دوستانش شود و در نتیجه او به تدریج از گروه دوستان خود طرد شود. در بزرگسالی، فردی با ADHD ممکن است در یک جمع دوستانه نتواند به‌خوبی به صحبت‌های دیگران توجه کند و به جای مشارکت در مکالمه، نظرات تکانشی و غیر مرتبطی بیان کند. این رفتارها می‌تواند باعث شود دوستانش او را نادیده بگیرند یا از ارتباط با او اجتناب کنند که در نهایت منجر به روابط ناپایدار و سطحی می‌شود.

مثلا: مهدی مراجعه کننده موسسه نورولند که یک کودک بیش فعال است در طول سال تحصیلی چندین دوست پیدا کرده، اما به دلیل رفتارهای تکانه‌ای و بی‌قراری او، دوستانش بعد از مدتی از او دوری کرده اند. بعد از مراجعه مهدی به متخصصین موسسه و با گرفتن مشاوره های درمانی او در حال حاضر دو دوست صمیمی دارد که می تواند به مرور زمان به تعداد آنها نیز بیفزاید.

نداشتن توانایی در گوش دادن فعال

 

اشخاص مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) معمولاً در گوش دادن فعال به دیگران دچار مشکل هستند. گوش دادن فعال به معنای توجه کامل به گوینده، درک عمیق پیام او و پاسخ‌دهی مناسب به آن است. اما افراد مبتلا به ADHD به دلیل مشکلات تمرکز و حواس‌پرتی، ممکن است نتوانند به‌خوبی به سخنان دیگران توجه کنند. این مسئله می‌تواند منجر به درک نکردن صحیح پیام‌ها، نادیده‌گرفتن اطلاعات مهم و ایجاد سوء تفاهم در ارتباطات شود.

در کودکان، نداشتن توانایی در گوش دادن فعال معمولاً به شکل ناتوانی در پیگیری دستورات معلمان یا والدین بروز می‌کند. در بزرگسالان نیز، این مشکل می‌تواند بر روابط شخصی و حرفه‌ای فرد تاثیر بگذارد، به‌طوری که فرد نتواند به‌خوبی با همکاران یا دوستان ارتباط برقرار کند.

بسیاری از مطالعات علمی نشان داد بیش از ۶۰ درصد از کودکان ADHD توانایی گوش دادن فعال و تمرکز بر روی مکالمات را ندارند.

به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است هنگام صحبت معلم در کلاس، نتواند به او گوش دهد و به جای آن، به جزئیات دیگر مانند صداهای محیط یا حرکات همکلاسی‌ها توجه کند. این امر ممکن است باعث شود او دستورات مهم معلم را فراموش کند یا نتواند به سؤالات او پاسخ دهد. در بزرگسالی، فردی با ADHD ممکن است در یک جلسه کاری، در حالی که یکی از همکاران درباره یک پروژه صحبت می‌کند، به‌جای توجه به سخنان او، به فکر مسائل دیگری باشد. مطمئنا این بی‌توجهی می‌تواند منجر به نادیده گرفتن نکات کلیدی و آسیب به روابط کاری و عملکرد شغلی او شود.

کاهش انگیزه در فعالیت‌های طولانی مدت

افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) به‌طور معمول در حفظ انگیزه برای انجام فعالیت‌های طولانی‌مدت با مشکل مواجه هستند. این مشکل به دلیل ناتوانی در تمرکز و توجه به جزئیات، حواس‌پرتی و بی‌قراری بروز می‌کند. هنگامی که فعالیت‌ها نیاز به صرف زمان و توجه مداوم دارند، افراد مبتلا به ADHD ممکن است احساس خستگی، بی‌حوصلگی یا ناکامی کنند و به سرعت از ادامه‌ی آن فعالیت منصرف شوند. این کاهش انگیزه می‌تواند به نتایج منفی در تحصیل، کار و حتی زندگی شخصی منجر شود.

بسیاری از تحقیقات علمی نشان داد ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD به سرعت از فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز و پیگیری مداوم دارند، خسته می‌شوند.

در کودکان، این مشکل می‌تواند در انجام تکالیف مدرسه، پروژه‌های گروهی یا فعالیت‌های ورزشی بروز کند. در بزرگسالی، افراد مبتلا به ADHD ممکن است در پیگیری پروژه‌های کاری، انجام وظایف خانگی یا تحقق اهداف شخصی با مشکل مواجه شوند.

به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است در شروع پروژه‌ای برای کلاس، مانند نوشتن یک مقاله، بسیار هیجان‌زده باشد. اما به محض اینکه کار به مراحل پیچیده‌تری نیاز پیدا کند و زمان بیشتری صرف شود، ممکن است به سرعت انگیزه خود را از دست بدهد و پروژه را ناتمام رها کند. او ممکن است به جای ادامه کار، به فعالیت‌های سرگرم‌کننده یا سریع‌تری مانند بازی‌های ویدئویی روی بیاورد. در بزرگسالی، فردی با ADHD که به دنبال نوشتن یک گزارش کاری است، ممکن است در مراحل اولیه بسیار مشتاق باشد، اما پس از گذشت زمان و مواجهه با جزئیات پیچیده، به دلیل کاهش انگیزه، کار را نیمه‌کاره رها کند و به فعالیت‌های دیگر مانند مرور شبکه‌های اجتماعی یا تماشای تلویزیون مشغول شود.

مثلا: نرگس که یکی از مراجعین موسسه نورولند است وقتی به کتاب داستان بلند خود می‌رسد، علاقه‌اش را از دست می‌دهد و دیگر به خواندن ادامه نمی‌دهد. متخصصین مجموعه نورولند برای اختلالاتی که ممکن است افراد مبتلا به ADHD با آن روبرو باشند درمان های لازم ارائه می دهند و به این دسته از افراد کمک می کنند تا زندگی بهتری داشته باشند و بر مشکلات خود غلبه کنند.

راهکارهای درمانی

درمان‌های مختلفی برای مدیریت اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) وجود دارد که به ترکیب روش‌های دارویی و غیردارویی می‌پردازند. دارو درمانی معمولاً شامل تجویز داروهایی است که می‌توانند علائم بیش‌فعالی و کم‌توجهی را کاهش دهند. این داروها معمولاً به تقویت مواد شیمیایی در مغز کمک می‌کنند که بر روی توجه و کنترل رفتار بسیار تاثیر می‌گذارند. اما درمان‌های غیردارویی نیز به اندازه دارو درمانی اهمیت دارند و می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کنند.

روش‌های شناخت درمانی به افراد مبتلا به ADHD کمک می‌کند نحوه تفکر و احساسات خود را درک کرده و به جای واکنش‌های تکانشی، راهکارهای سالم‌تری برای مدیریت مشکلات خود پیدا کنند. این روش‌ها معمولاً شامل شناسایی الگوهای تفکر منفی و جایگزینی آن‌ها با الگوهای مثبت‌تر می‌شود. همچنین، آموزش‌های لازم به والدین نیز بسیار حیاتی است. والدین باید یاد بگیرند چگونه رفتارهای فرزندان خود را درک کنند و با ایجاد محیطی مثبت و حمایتی به آن‌ها کمک کنند.

یکی از نکات کلیدی در درمان این اختلال، ایجاد محیطی حمایتی و امن برای کودکان است. محیطی که در آن کودک احساس امنیت کند و بتواند بدون ترس از قضاوت یا طرد شدن، رفتارهای خود را بیان کند. این محیط می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی خود را بهبود بخشد.

به‌طور کلی، تشخیص و مدیریت به‌موقع بیش‌فعالی می‌تواند تاثیرات مثبتی بر روی کیفیت زندگی کودکان داشته باشد و آن‌ها را در دستیابی به موفقیت‌های تحصیلی و اجتماعی یاری دهد. برای مثال، اگر کودکی در مدرسه مشکل دارد، می‌توان با همکاری معلم و خانواده، برنامه‌های آموزشی خاصی برای او تنظیم کرد که شامل فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های گروهی باشد. این برنامه‌ها نه تنها در بهبود تمرکز کودک موثر است بلکه مهارت‌های اجتماعی او را نیز تقویت می‌کند.

ایجاد برنامه‌های روزانه منظم و به کارگیری تکنیک‌های مدیریت زمان می‌تواند به کودک در بهبود تمرکز و کاهش رفتارهای تکانه‌ای کمک کند. این برنامه‌ها شامل زمان‌بندی مشخص برای مطالعه، بازی، ورزش و استراحت می‌شوند. به‌علاوه، می‌توان از تکنیک‌هایی مانند تقسیم کارها به بخش‌های کوچک‌تر و استفاده از یادآورها و لیست‌های انجام کارها بهره برد.

به عنوان یک مثال دیگر، والدین می‌توانند با استفاده از سیستم‌های پاداش برای تقویت رفتارهای مثبت، به کودک خود انگیزه دهند. مثلا، اگر کودکی بتواند تکالیف خود را به موقع و با کیفیت انجام دهد، والدین می‌توانند او را با یک فعالیت مورد علاقه یا یک جایزه کوچک تشویق کنند. این نوع تقویت مثبت می‌تواند به بهبود رفتارهای کودک و افزایش انگیزه او کمک شایانی کند.

در نهایت، همکاری و ارتباط نزدیک میان والدین، معلمان و متخصصان بهداشت روان در موسسات معتبر می‌تواند به طور قابل توجهی بر روند درمان و مدیریت ADHD تاثیر مثبت بگذارد و به کودک کمک کند توانایی‌های خود را به بهترین شکل توسعه دهد. موسسه نورولند یکی از بهترین موسساتی است که می تواند با وجود متخصصین خبره و با تجربه به خصوص در زمینه مدیریت اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) به کمک خانواده هایی بیاید که با چنین مشکلاتی روبرو هستند.

نتیجه‌گیری

شناخت علائم و نشانه‌های بیش فعالی در کودکان امری ضروری است که می‌تواند به والدین و معلمان در تشخیص و مدیریت به‌موقع این اختلال کمک کند. با توجه به تاثیرات عمیق این اختلال بر زندگی روزمره کودکان، نیاز به آموزش و آگاهی‌رسانی در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.