درمان تضمینی و فوری شب ادراری کودکان دبستانی در سن ۱۱، ۱۲، ۱۳ سال

شب ادراری کودکان ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ساله موضوعی شرم آور محسوب می شود که باید برای بهبودی شرایط را مدیریت کرد. کنترل ادرار شبانه یکی از نقاط عطف روند رشد کودکی محسوب می شود که می تواند اعتماد بنفس شایانی را به کودک ببخشد. در صورتی که برخی نتوانند همچون سایر هم سن و سالان به چنین مهارتی دست یابند، از نظر بهداشت روان تحت تاثیر قرار می گیرند. بی جهت نیست که پزشکان نیز توصیه می‌کنند، خانواده‌ها دقت زیادی نسبت به این موضوع داشته باشند.

منظور از شب ادراری چیست؟

شب ادراری پدیده ای است که به صورت غیر ارادی صورت می گیرد که می تواند مشکلاتی را برای فرد درگیر فراهم کند. زمانی می‌توان برای بروز چنین مشکلی نگران بود که فرد درگیر بیش از ۵ سال سن دارد. در ادامه یک تقسیم بندی کلی صورت میگیرد:

گروه نخست که در واقع قربانیان گروه اولیه هستند همواره رختخواب خود را به طور مداوم خیس میکنند.

شب ادراری ثانویه اغلب مرتبط با بزرگسالان است که علی‌رغم رهایی طولانی مدت، به یک باره شاهد عود مشکل هستند.

شب ادراری چگونه به وقوع می پیوندد؟

اگرچه نمی توان برای قضاوت درباره شب ادراری، یک علت خاص را تعیین کرد اما پزشکان معتقدند که علت آن تاخیر در توسعه حداقل یکی از سه منطقه زیر است:

مثانه: فضای کمی برای جمع آوری ادرار طی شب وجود دارد.

کلیه: حجم ادرار زیادی تولید می شود.

مغز: قادر به بیدار کردن فرد در زمان خواب نیست.

در نوزادان و کودکان نوپا نمی توان برای پدیده شب ادراری احساس نگرانی داشت، با توجه به آنکه پیوندهای بین مغز و مثانه تاکنون کامل نشده است که نتیجه آن را می‌توان به شکل بی اختیاری در کنترل ادرار شبانه شاهد بود. با بزرگتر شدن می توان شاهد ایجاد چنین کانال‌های ارتباطی بود، بی جهت نیست که رفته رفته می آموزند کنترل تخلیه مثانه را در دست داشته باشند.

انواع شب ادراری کودکان

شرایط دیگری نیز تعیین‌کننده عارضه شب ادراری هستند از جمله این که کودک می بایست بیش از ۵ سال سن داشته باشد و حداقل دو بار طی یک هفته، رختخواب خود را خیس کند و مدت دست و پنجه نرم کردن با این عارضه نیز بیش از شش ماه باشد.

از دیگر تقسیم بندی شب ادراری می توان نوع اولیه و ثانویه را اشاره کرد. کودکانی که درگیر شب ادراری اولیه هستند، معمولاً از بدو تولد با چنین عارضه ای، دست و پنجه نرم کرده‌اند اما گروه درگیر با نوع ثانویه پس از یک دوره آموزش توالت و خشک بودن رختخواب حداقل ۶ ماه دوباره با این صحنه مواجه می شوند. 

کودکان درگیر شب ادراری، معمولاً الگوی خواب طبیعی دارند که مشخص شده است، این پدیده مستقل از عمق خواب باشد.

کمبود ترشح هورمون ضد ادراری می تواند منجر به تولید بیش از حد ادرار در مثانه شود که کنترل آن را با چالش مواجه می کند. اگرچه عوامل روانی نمی توانند به تنهایی منجر به درگیری فرد با مشکل شب ادراری شوند اما می‌تواند تبعاتی را در تشدید این عارضه به جای گذارد. 

بنابراین خانواده ها نیاز است برای حفظ سلامت روان فرزندشان، آرامش محیط را حفظ کنند و از رفتارهای خاص بپرهیزند، در غیر این صورت کیفیت زندگی روزمره و مهارت هایی همچون یادگیری نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.

دلایل مختلفی می تواند عامل بروز شب ادراری شوند اما در مواردی فرد به یک دلیل چنین شواهدی را نشان می دهد و در گروهی نیز ترکیبی از عوامل تاثیر گذارند. 

مشاوره با متخصصان درمانگر می تواند با واکاوی از ریشه های این مشکل، کمک کند خدمات درمانی تأثیرگذاری را شاهد بود، علاوه بر آن که اعتماد به نفس و عزت نفس کودک نیز مخدوش نشود.

بهترین زمان برای مشاوره و راهنمایی درباره شب ادراری کودکان

بهترین زمان برای مشاوره و راهنمایی درباره شب ادراری کودکان از سن ۶ سالگی است که نسبتاً درک خوبی درباره خود و وجود چنین اختلالاتی، کسب کردند.

علت بروز این مشکل در تمامی کودکان یکسان نیست بنابراین قبل از هرگونه اقدام درباره خدمات درمانی نیاز است عوامل تاثیرگذار را شناخت. در مواردی ممکن است کودک با یبوست دست و پنجه نرم کند و یا به علت عفونت چنین شواهدی را نشان دهد. 

والدین می توانند با کمک متخصصان مشاوره تخصصی دریافت کنند و شاهد تاثیر دو چندانی نیز باشند، با توجه به آنکه کودک می‌تواند برنامه درمانی را گام به گام با انگیزه پیش ببرد.

شیوع شب ادراری در پسران دو برابر از دختران گزارش شده است، جالب آنکه بیش از نیمی قربانیان نیز افرادی هستند که در خانواده قبلاً دیگر اعضا از مشکل شب ادراری رنج برده اند.

به یاد داشته باشید کودک چنین رفتاری را عمدا انجام نمی‌دهد بنابراین نباید با تنبیه و سرزنش موجب ناامیدی و کاهش اعتماد بنفس فرزندتان شوید.

شایع ترین دلایل شب ادراری کودکان

برای جمع بندی علل شب ادراری نیاز است با پزشک متخصص مشورت کنید اما معمولا دلایلی همچون وراثت را از جمله عوامل تاثیرگذار بیان می‌کنند. همچنین در مواردی، نارس بودن سیستم عصبی و یا تنش های عاطفی، می‌توانند باعث شب ادراری کودک شوند. پیشنهاد می شود در یک دفترچه یادداشت شواهد و زمان‌های خاصی که کودک با عارضه شب ادراری دست و پنجه نرم می‌کند، بنویسید تا در جلسات مشاوره بتوان از این داده‌های تجربی استفاده بیشتری کرد.

شاید عجیب به نظر برسد که مدت زمان مدفوع کردن می تواند بر عارضه شب ادراری نیز تاثیر بگذارد، بی جهت نیست که پزشکان درباره سابقه یبوست نیز از خانواده ها سوالاتی را میپرسند تا با استفاده از برنامه درمانی بتوان شاهد بهبودی نیز بود.

شب ادراری در واقع ادرار کردن ناخودآگاه و غیر ارادی هنگام خواب است که می توان با استفاده از خدمات درمانی این مشکل را برطرف کرد به طوری که کودک همچون سایر هم سن و سالان، شاهد کیفیت زندگی روزمره باشد.

مروری بر عوامل تاثیر گذار بر بروز شب ادراری

شب ادراری کودکان به دلایل مختلف بروز می‌کند که در ادامه به چند مورد اشاره می‌شود:

وراثت

از مهمترین دلایلی که می تواند بر بروز شب ادراری تاثیرگذار باشد، می توان وراثت را نام برد به طوری که در صورت وجود سابقه این مشکل در بین والدین، احتمال درگیری کودک حدود ۴۴ درصد خواهد بود اما برای افرادی که هر دو والدین در گذشته سابقه شب ادراری داشته اند، خطر به ۷۷ درصد افزایش می‌یابد.

اختلالات هورمونی

مشکل در ترشح هورمون ضد ادراری می تواند منجر به شب ادراری شود بنابراین پزشک، آزمایشاتی را برای تشخیص نهایی صورت می دهد.

مشکل در بیدار شدن

اگرچه تحقیقات نشان داده است که نمی‌توان خواب عمیق تری را برای درگیران شب ادراری انتظار داشت اما معمولاً در زمانی که مثانه پر است و نیاز به تخلیه ادرار می باشد ممکن است با مشکل در بیدار شدن از خواب مواجه شد.

درگیری با بیماری های ارگانیک

در برخی از قربانیان، درگیری با بیماری های ارگانیک مانند دیابت و بدشکلی دستگاه ادراری و یا عفونت ادراری می تواند منجر به نشت ادرار طی خواب شبانه شود.

اختلال عاطفی

در مواردی اختلالات عاطفی مانند طلاق والدین، تغییر مدرسه، خشونت جنسی و استرس می توانند یکی از دلایل بروز شب ادراری ثانویه شوند.

ممکن است فرزند شما در برهه نوجوانی قرار داشته باشد اما همچنان رختخواب خود را خیس کند که نیاز به درمان است بنابراین نباید استفاده از خدمات درمانی را به تعویق بیندازید با این بهانه که شب ادراری، پدیده‌ رایجی است.

آپنه یا خروپف

در موارد نادری، شب ادراری ناشی از آپنه یا خروپف است به طوری که گروه درگیر از انسداد راه هوایی رنج می برند که می تواند با بر هم زدن تعادل شیمیایی در مغز، موجب شب ادراری شود.

مثانه و روده در بدن انسان مجاور یکدیگر قرار گرفتند به همین دلیل، درگیری با یبوست، منجر به مسدود شدن روده میشود، میتواند تخلیه مثانه را نیز با مشکلاتی مواجه نماید. 

دیگر شرایط پزشکی و یا عوارض مصرف داروها

در موارد نادری ممکن است درگیری با بیماری هایی همچون دیابت منجر به شب ادراری شود. همچنین برخی از کودکان به علت بیش فعالی چنین چالشی را تجربه کنند.

تبعات ناشی از شب ادراری

شب ادراری کودکان در مواردی تنها محدود به خیس کردن رختخواب است اما گروهی با عارضه های دیگر نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که مشاوره می‌تواند مداخلات درمانی تاثیرگذاری را پیشنهاد دهد.

معمولاً در جلسات مشاوره ای، متخصصان مطالبی جامع و تاثیرگذار را درباره مراقبت های بهداشتی گوشزد می کنند که کمک می کند، کودکان به کنترل ادرار شبانه دست یابند اما به طور جدی باید علل شب ادراری مشخص شود.

شب ادراری در مواقع عارضه ای است که کودک قادر نیست تخلیه ادرار را کنترل کند و به شکل غیر ارادی رختخواب را خیس میکند. اشکال مختلف نشت ادرار را بی اختیاری ادراری گفته می شود البته باید دانست که متفاوت با عدم کنترل ادرار طی روز است.

سوالات مطرح شده در جلسات مشاوره ای برای شب ادراری 

از مهمترین سوالاتی که در جلسات مشاوره ای، پزشک از خانواده می پرسد، سابقه بروز مشکل شب ادراری است به طوری که چنین عباراتی شنیده خواهد شد:

در خانواده فرد یا افرادی با این عارضه دست و پنجه نرم کرده اند؟ کودک چه مدت دچار شب ادراری شده است؟ شواهد رفتاری شب ادراری طی این مدت چگونه بوده است؟ چرا برای درمان به پزشک مراجعه کرده‌اید؟ انتظارات شما از پزشک چیست؟

مطمئنا تنها پاسخ دادن به این پرسش ها به دریافت داده های تجربی کمک نمی کند  بلکه باید اطلاعات دقیق علمی را به دست آورد بنابراین پزشکان آزمایش‌های مختلفی را تجویز می کنند تا مشخص شود بیماری های زمینه ای و یا عفونت نیز عامل بروز شب ادراری هستند یا خیر؟

تبعات روانشناختی شب ادراری

شب ادراری می تواند از نظر روانی نیز تبعاتی به دنبال داشته باشد. اگر چه می بایست برای بهبودی علل وقوع را شناخت اما می توان با کاهش هیجانات منفی از نظر روانی نیز آرامشی را احساس کرد.

اگر مشکل شب ادراری همچنان ادامه یابد، نباید خانواده وحشت کنند مطمئناً گروه سنی ۱۱، ۱۲ و ۱۳ ساله در واقع نوجوانانی با درک هستند که می‌توانند مسیر درمان را با انگیزه خویش دنبال کنند.

شب ادراری می‌تواند روند زندگی خانوادگی و اجتماعی تمامی اعضا را متحول کند بنابراین نباید نسبت به آن بی اهمیت بود بلکه می بایست از مشاوره با متخصصین درمانگر، کمک گرفت تا چالش‌ها برطرف شود.

بد نیست بدانید که این وضعیت شایع می‌تواند برای اغلب افراد به وقوع بپیوندد اما نحوه مقابله با آن بسیار مهم است تا تجربه تلخی رخ ندهد.

نحوه رفتار درست خانواده ها نسبت به مشکل شب ادراری کودکان

خانواده محیطی است که کودک در آن متولد و رشد می‌یابد. والدین افرادی هستند که زمان زیادی را با کودک سپری می کنند، مطمئناً نحوه رفتار می تواند کیفیت زندگی را تعیین کند. در صورتی که کودک مدام تحت استرس روانی قرار بگیرد و یا آموزش اصولی نداشته باشند، می تواند منجر به تداوم شب ادراری نیز شود.

اگر فرزندتان تاکنون یاد نگرفته است که کنترل ادرار را طی شب نگه دارد به جای برچسب زدن و نکوهش با یک گفتگوی صمیمانه به او اطمینان دهید که می‌تواند از این چالش نیز عبور کند و در موارد بسیاری علت وقوع شب ادراری فارغ از آموزش و شیوه های برخورد است که می تواند عوامل بیولوژیکی دخیل باشد.

خانواده ها می بایست، یک قانون برای ممنوعیت نوشیدن مایعات خاص مانند چای، قهوه و دیگر نوشیدنی های حاوی کافئین برای کودک تعیین کنند تا منجر به خیس شدن رختخواب نشود. این گروه از مایعات می توانند اثر ادرارآور داشته باشند، همچنین بهتر است قبل از خواب از خوردن نوشیدنی صرف نظر کرد.

آموزش ادرار کردن طی روز نیز بسیار کارآمد واقع خواهد شد بنابراین والدین می‌توانند، فرزندشان را با روی خوش و گشاده همراهی کنند تا به چنین مهارتی دست یابند.

انگیزه کودک و والدین تعیین کننده پیشرفت درمان است، بنابراین می‌بایست در یک گفتگوی صمیمانه به کودک توضیح داد که استفاده از وسایل خاص می تواند به کاهش شدت شب ادراری، کمک شایانی کند.

استفاده از ساعت زنگ دار نیز معمولا موفقیت بسیاری به همراه دارد اما می بایست تاثیر عواملی همچون کیفیت دستگاه و راهنمایی والدین را نیز مدنظر قرار داد تا به الگوی خواب نیز کمک کرد.

در مواردی پزشک ممکن است درمان دارویی را برای کودک تجویز کند. دیدگاه های مختلفی نسبت به این نوع خدمات وجود دارد، برخی از خانواده ها ترجیح می دهند از شیوه‌های دیگری استفاده کنند اما گروهی نیز چندان مقاومتی ندارند که آگاهی خود را نسبت به عوارض جانبی احتمالی نیز افزایش می‌دهند.

بهترین رفتار با گروه درگیر شب ادراری

برای رفتار با گروه درگیر شب ادراری نیاز است، نکاتی رعایت کرد. مشاوران می‌توانند در این باره به شما پیشنهاداتی را بدهند. 

به کودک اعتماد به نفس بدهید و او را همراهی کنید تا برای پذیرش این عارضه آمادگی داشته باشد.

بهتر است، مسئولیت های روزانه را به او محول کنید و برای تمیز کردن ملافه ها نیز از کودک کمک بگیرید.

تنبیه، چندان معقول نیست و حتی می تواند شرمندگی را نیز ماندگار کند.

بهتر است در مقابل سایرین درباره این اختلال و مشکل شرم‌آور صحبت نشود.

به یاد داشته باشید مجازات کردن نه تنها تاثیری در کاهش مشکل شب ادراری ندارد بلکه می‌تواند به تقویت و ماندگاری آن نیز بینجامد.

همچنین خانواده‌ها می‌توانند کودک را به استفاده از سرویس بهداشتی در طول روز تشویق کنند تا زمانی که مشغول بازی هستند، با این یادآوری ریسک شب ادراری کاهش یابد.

نوشیدنی های گازدار و یا مایعاتی که حاوی کلسیم هستند بهتر است در ساعات پایانی روز مصرف نشوند که می‌تواند به تشدید مشکل شب ادراری بینجامد.

استفاده از شیوه‌های غیر مستقیم مانند تصاویر کمک می‌کند، کودک بهتر مشکل شب ادراری را درک کند و برای مقابله با آن نیز آماده شود.

شب ادراری کودکان ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ساله 

شب ادراری کودکان ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ساله در واقع مشکلی است که در مواردی، ناشی از رفتار جنسی پرخطر و بیماری‌های مقاربتی ممکن است بروز یابد بنابراین نباید تنها، دلایل ظاهری را در نظر گرفت.

البته گروهی نیز با کاهش مواد حاوی کافئین و میوه‌های اسیدی توانستند، شدت این عارضه را کاهش دهند اما بهترین شیوه درمانی می بایست متناسب با نظر پزشک انتخاب شود. در سنین میانسالی و جوانی بیماری‌هایی مانند دیابت و دیابت بی مزه ممکن است تاثیر مستقیم بر این اختلال داشته باشند.

نحوه درمان شب ادراری کودکان ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ساله

کودکان ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ ساله اغلب هیجانات ناشی از بلوغ را نیز تجربه می‌کنند، بنابراین درگیری با چنین مشکلی نیز می تواند شرایط را بغرنج تر کند به گونه‌ای که علاقه‌ای به انجام تکالیف مدرسه نیز نداشته باشند تا با استرس و اضطراب فزاینده نیز و پنجه نرم کنند.

والدین می توانند با کمک معلمان و آموزگاران چنین چالش‌هایی را کمرنگ کنند، همچنین پزشکان توصیه میکنند، رفتار اعضای خانواده به‌گونه‌ای باشد که شخص دچار احساس خجالت و شرمساری نشود و برای روند بهبودی نیز آمادگی داشته باشد.

از آن جهت نمی توان درمان کلی برای شب ادراری تجویز کرد که عامل ایجاد آن مرتبط با برهمکنشهای اعصاب و غدد درون ریز، روانشناسی، ژنتیک و سبک زندگی است.

بنابراین پزشک متخصص، برای قضاوت درست درباره علت تجویز درمان، نیاز به آگاهی بالایی دارد تا دلایلی همچون تولید ادرار بیش از حد در خواب، خواب سنگین یا ظرفیت عملکرد کند مثانه را عامل اصلی بیان کند.

خوشبختانه حال شیوه هایی همچون روان درمانی، رفتار درمانی و توصیه‌های طب سنتی چینی مثمرثمر واقع شده اند. همچنین بهتر است در خانواده یک الگوی زندگی سالم برقرار باشد تا کودک بیاموزد که چگونه برای خوردن، آشامیدن و خوابیدن زمان خویش را تنظیم کند.

دلایل بروز بی اختیاری ادرار در روز

بی اختیاری ادراری اگر چه پدیده ای است که معمولاً در زمان خواب شبانه رخ می دهد اما ممکن است در مواردی فرد از بی اختیاری ادرار در روز نیز رنج ببرد.

معمولاً دختران به دلیل عادت ناسالم چنین شواهدی را بیشتر مشاهده می کنند، از جمله می‌توان به عادت نامناسب چمپاته زدن و دفع ادرار به ندرت یا ادرار در وضعیت نادرست اشاره کرد.

البته برای درک بهتر نیاز است بدانید منشاء چنین اتفاقی متفاوت با ادرار ناگهانی در کودکان است که بر اثر عفونت های باکتری دستگاه ادراری و عفونت های ویروسی است که فرد را تحت فشار روانی قرار می دهند.

تاثیر ژنتیک بر ایجاد شب ادراری کودکان

یکی از سوالات رایج والدین درباره پدیده شب ادراری کودکان، نقش عوامل ژنتیکی در خانواده هایی است که فرزندان درگیر چنین پدیده‌ای دارند، احتمال برای نوزاد جدید حدود ۵۰ درصد افزایش می یابد. بد نیست بدانید خانواده هایی که والدین هر دو در گذشته با چنین معضلی دست و پنجه نرم کردند، ممکن است به احتمال ۷۵ درصد نوزاد درگیر این مشکل شود.

بنابراین آگاهی از سابقه خانوادگی کمک می کند، والدین برای مراجعه زود هنگام و استفاده از خدمات درمانی موثر آمادگی بهتری داشته باشند. فراموش نکنید شب ادراری مشکلی نیست که با شوخی و خنده به راحتی از کنار آن رد شوید. این موضوع می‌تواند تمام زندگی آینده را نیز تحت تاثیر قرار دهد به طوری که کودک در آینده شخصیتی خجالتی و ضعیف داشته باشد.

سخن آخر

شب ادراری، معضلی است که معمولاً با افزایش سن بیش از ۲ و ۳ سالگی می بایست کاهش یابد اما گروهی از کودکان در کنترل خود، چالش دارند بنابراین والدین می بایست با آموزش کارآمد، زنگ خطرهای هشدار دهنده این مشکل را بشناسند تا بهداشت روان فرزندشان دچار چالش نشود، در غیر اینصورت کاهش اعتماد به نفس و نداشتن عزت نفس دور از انتظار نخواهد بود.

درمان شب ادراری در نوجوانان به صورت خود به خودی حدود ۱ تا۲ درصد اتفاق می‌افتد، بنابراین نباید در استفاده از خدمات درمانی تعلل کرد که می‌تواند شب و روزهای ناامید کننده ای را برای فرد رقم زند و کیفیت زندگی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد بطوری که آینده ای ترسناک به وقوع خواهد پیوست.

به یاد داشته باشید نوجوانی برهه ای است که علاوه بر تغییرات هورمونی، فرد دچار هیجانات خاص است و دست و پنجه نرم کردن با چنین عارضه ای، بسیار خجالت آور خواهد بود به طوری که لذت های روزمره را نیز کمرنگ می کند که نتیجه آن را می‌توان به شکل عدم اعتماد بنفس شاهد بود.