تعریف و انواع لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان

اگر بگوییم آدمی به وسیله زبان با محیط و اشیاء پیرامون خود نیز ارتباط برقرار می کند، اغراق نکرده ایم. تعریف دقیقی برای زبان وجود ندارد اما اگر بخواهیم از دیدگاه زبان شناسان آن را بررسی کنیم، زبان مجموعه ای از علائم و نمادها و اصواتی است که پیام را منتقل می کند.

هدف اصلی زبان، ایجاد ارتباط و ارسال پیام به مخاطب است. ممکن است به دلایل مختلفی از جمله لکنت زبان، در این راه ارتباطی اختلال ایجاد شود. تصور این موقعیت کار چندان دشواری نیست. فقط سعی کنید به مدت چند ساعت صحبت نکرده و کارهای روزمره خود اعم از مراجعه به بانک، خرید و ... را به تنهایی انجام دهید. درک این موضوع و زندگی با این شرایط به راحتی تصور کردن آن نیست. افراد زیادی در جهان با انواع اختلالات گفتاری دست به گریبان هستند. یکی از شناخته شده ترین انواع اختلال گفتاری، لکنت زبان است.

در این مقاله قصد داریم در مورد انواع لکنت زبان و راه های درمان آن صحبت کنیم.

لکنت زبان چیست؟

لکنت یکی از مهم ترین و شایع ترین نوع اختلالات گفتاری است. در طول زندگی خود، حداقل یک بار با یک شخص مبتلا به لکنت زبان برخورد داشته اید. در تعریف لکنت زبان می توان گفت که افراد مبتلا به این اختلال، کلمات یا هجاها را طولانی تر از حد معمول بیان می کنند یا به عبارت بهتر می کشند یا اینکه کلمات یا صداها را تکرار می کنند. افراد مبتلا به لکنت زبان، نمی توانند به صورت پیوسته صحبت کنند.

به همین علت یکی از بزرگ ترین آسیب های روحی و روانی که به اشخاص مبتلا به لکنت زبان وارد می شود، از جانب بی حوصلگی اطرافیان است. به طوری اطرافیان اغلب جملات و کلمات را به جای خود شخص دارای مشکل لکنت کامل کرده و باعث کاهش اعتماد به نفس و از بین رفتن روحیه او می شوند. افرادی که لکنت دارند، می توانند صحبت کنند و بسته به شدت اختلال، منظور خود را بیان می کنند اما این مسئله به سختی صورت می گیرد. افرادی که لکنت دارند، در حرف زدن های طولانی مدت و سخنرانی و ارائه، مشکل دارند و اغلب نمی توانند به درستی از پس آن بر بیایند.

سن شروع لکنت زبان

نکته جالب در خصوص لکنت زبان این است که معمولا از ۲ تا ۴ سالگی شروع می شود و یک پدیده خاص دوران کودکی است. در حقیقت لکنت می تواند به عنوان بخشی از فرآیند یادگیری زبان در کودکان باشد و در بعضی مواقع ممکن است به عنوان مرحله طبیعی در طول یادگیری زبان تلقی شود. اما لکنت زبان می تواند در سن بلوغ و حتی بزرگسالی نیز نمود پیدا کند. اما معمولا از ۲ تا ۴ سالگی آغاز شده و اغلب در ۷ سالگی که کودک به مدرسه می رود، به صورت جدی تر نمود پیدا می کند. ورود به مدرسه برای کودکان به خودی خود چالش برانگیز است، از محیط هایی که در مرکز توجه هستند وارد محیط هایی می شوند که مقدار توجه به آن ها بسیار کمتر خواهد بود.

کودکان در خانه فرصت بیشتری برای صحبت کردن با خانواده و انتقال منظورشان دارند اما در مدرسه به دلایل مختلف این فرصت برای آن ها کوتاه تر است همین اتفاق ساده، فشار استرسی زیادی بر کودک قرار می دهد. از طرف دیگر کودکانی که دچار اختلال های گفتاری هستند بیشتر این استرس را می چشند چون فرصت تعامل برای آن ها به منظور انتقال مفاهیم کوتاه تر است.

علت ایجاد لکنت زبان

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، علت دقیق و منشا درست لکنت زبان کاملا مشخص نیست. همچنین نمی توان تنها یک علت واحد را برای لکنت یا کندی زبان بیان کرد. لکنت می تواند به دلیل مسائل مختلف زیستی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، عاطفی و .... ایجاد شود. در حقیقت مشکل اصلی که متخصصین گفتار درمانی در تشخیص علت و منشا لکنت با آن رو به رو می شوند، این است که اغلب افرادی که لکنت زبان دارند، دارای یک سری مشکلات عصبی و اجتماعی مثل ناسازگاری اجتماعی هستند.

به طور مثال خانواده هایی که به شدت سخت گیر هستند و تمایل به تنبیه کودک به خاطر هر اشتباه بزرگ و کوچکی دارند، می توانند باعث ایجاد لکنت در کودک خود شوند. بنابراین روانشناسان و متخصصین گفتار درمانی در مورد علت لکنت یا کندی زبان همچنان اختلاف نظر دارند. به طور کلی می توانیم علت ایجاد لکنت را در یکی از سه گروه علل زیستی، روانی و محیطی قرار دهیم. در ادامه قصد داریم تا علل مختلف ایجاد لکنت زبان را بیان کرده و نظر تعدادی از متخصصین این حوزه را مورد بررسی قرار دهیم.

بررسی علل زیستی ایجاد لکنت یا کندی زبان

عوامل زیستی ایجاد لکنت، شامل عوامل ژنتیکی یا وراثتی و عوامل مادرزادی می شود. طبق تحقیقات انجام شده، حدود ۷۰ درصد افرادی که دچار مشکل لکنت زبان هستند، به احتمال خیلی زیاد حداقل یک نفر در خویشاوندانشان به این مشکل دچار بوده است. در بررسی عوامل وراثتی مشکل لکنت زبان، محققان به این نتیجه رسیده اند که در کودکانی که به این مشکل دچار هستند، یک والد یا هر دوی آن ها، دارای ژن ایجاد لکنت زبان هستند.

جدای از مسئله ژنتیک و وراثت، محققان به این نتیجه رسیده اند که لکنت می تواند در نتیجه عواملی غیر از وراثت ایجاد شود. به عبارت بهتر تعداد قابل توجهی از کودکان دارای لکنت یا کندی زبان، هیچ سابقه خانوادگی ندارند. یعنی هیچ کدام از والدین یا خویشاوندان آن ها دچار لکنت نیستند. اما این مشکل در اثر عوامل خارجی مثل بیماری یا ضربه فیزیکی و یا عوامل روان شناختی به وجود آمده است. اگر این عوامل نزدیک تولد یا در حین به دنیا آمدن کودک رخ دهد، عوامل مادرزادی نامیده می شوند.

بررسی علل روانی ایجاد لکنت یا کندی زبان

علل روانی بروز لکنت، بسیار زیاد و گسترده هستند. به طوری که نمی توان آن ها را در یک یا دو مورد خلاصه کرد. در این بخش سعی داریم تا به طور خلاصه، سه مورد از عوامل روانی بروز لکنت را بررسی کنیم. پیشتر اشاره کردیم که تحقیقات نشان داده است که کودکانی که والدین سخت گیر دارند، احتمالا بیشتر به لکنت زبان دچار می شوند. والدینی که کودکان خود را به خاطر هر اشتباهی به شدت مواخذه و تنبیه می کنند، ریسک بروز لکنت را در فرزندان خود به میزان زیادی افزایش می دهند.

در حقیقت، یکی از بارزترین و اصلی ترین علل بروز اختلالات گفتاری از جمله لکنت یا کندی زبان، استرس و اضطراب است. به کودکان خود اضطراب وارد نکنید. به هیچ عنوان آن ها را نترسانید. همانطور که در بحث منشا استرس صحبت کردیم، یکی از انواع لکنت زبان، لکنت روان شناختی یا Psychogenic است. در این نوع از لکنت تحت تاثیر عواملی از جمله ترس شدید و ناگهانی، بخشی از مغز که مربوط به کنترل تفکر و استدلال است، دچار اختلال می شود و در نتیجه کودک به لکنت دچار می شود. پس قرار گرفتن کودک در معرض ترس های شدید و ناگهانی، می تواند باعث لکنت شود. مسائل حسی و عاطفی نیز تاثیر به سزایی بر ایجاد لکنت دارند.

مثلا جدایی والدین از یک دیگر می تواند باعث بروز این مشکل شود. یا جدایی ناگهانی کودک از والدین، انواع سختی ها و محرومیت ها می تواند باعث بروز لکنت شود. مسئله جدایی از والدین، علاوه بر جنبه عاطفی، اضطراب شدیدی را به دنبال دارد که باعث بدتر شدن ماجرا می شود. به همین علت است که ما نمی توانیم یک علت واحد را برای لکنت عنوان کنیم.

بررسی علل محیطی ایجاد لکنت زبان

علل محیطی لکنت یا کندی زبان، بسیار گسترده است و تا حد زیادی با علل روانی هم پوشانی دارد. به طور مثال، استرس و اضطراب محیطی را در دسته علل روانی ایجاد لکنت قرار دادیم اما می تواند در این گروه نیز قرار گیرد. همانطور که گفتیم، لکنت زبان در سنین ۶ تا ۷ که آغاز زمان مدرسه رفتن است، به صورت جدی تر نمود پیدا می کند. یکی از عوامل شدت یافتن این لکنت، استرسی است که از سوی محیط ناشناخته یعنی مدرسه به کودک وارد می شود. گم شدن در دوران کودکی، ترسیدن از شخصی خاص، هراس داشتن از اتفاقی به خصوص و... همگی می توانند باعث بروز لکنت شوند. بیماری، ضربه به سر، تب و تشنج و.... از جمله عوامل محیطی بروز لکنت هستند. حتی سکته مغزی در بزرگسالی نیز می تواند باعث ایجاد لکنت شود.

انواع لکنت زبان

لکنت زبان زمانی به وجود می آید که دستگاه تکلم انسان به گروهی از تشنج ها گرفتار شده باشد. شیوع مشکل لکنت زبان حدود یک درصد است. به عبارت بهتر حدود یک درصد از مردم جهان به این اختلال گفتاری دچار می شوند. از طرف دیگر شیوع لکنت در میان پسران چهار برابر دختران است. لکنت زبان به دو دسته کلی لکنت تونیک و لکنت کلونیک تقسیم می شود. در ادامه هر کدام از این موارد را به صورت مجزا بررسی کرده و ویژگی های آن را بیان می کنیم.

لکنت تونیک: لکنت تونیک با نام «لکنت توقف در تلفظ» نیز شناخته می شود. همانطور که از نام این نوع از لکنت زبان پیداست، فرد به مدت چند لحظه در هنگام صحبت کردن و تلفظ واژه، دچار مکث می شود به گونه ای که اطرافیان گمان می کنند فک شخص قفل شده است. سپس فرد مبتلا به لکنت یا کندی زبان، واژه یا سیلابی از یک کلمه را با شدت و به صورت ناگهانی بیان می کند. مثلا: « من درس خوان دن را دوس ت دا رم. » یا « می خوام غ ذا ب خورم.» این نوع لکنت به دلیل انقباض عضلات تلفظی، دهان، حلق، حنجره و ... به وجود می آید. به دلیل همین انقباض است که کلمات با شدت و فشار زیاد خارج می شوند. این اختلال گفتاری، منشا روانی دارد.

لکنت کلونیک: لکنت کلونیک با نام «ایجاد حالت تکراری در بیان کلمه»، شناخته می شود. فرد مبتلا به نوع از اختلال گفتاری، یک سیلاب از واژه را با شدت، تشنج و سرعت تکرار می کند. در این نوع از لکنت یا کندی زبان، سیلاب اول واژه بیشتر تکرار می شود. مانند: ش ش ش شیر، د د د درس و.... این نوع اختلال گفتاری معمولا جنبه ارثی و خانوادگی دارد. طبق گفته متخصصین گفتار درمانی، این مشکل ریشه در اختلالات فیزیولوژیکی عصبی-عضلانی دارد.

انواع لکنت زبان بر اساس منشا آن

لکنت زبان را علاوه بر تقسیم بندی عنوان شده در بخش قبلی، می توان از نظر منشا بروز اختلال نیز طبقه بندی شوند. البته توجه به این نکته بسیار ضروری است که تعیین علت و منشا دقیق اختلال گفتاری لکنت یا کندی زبان، امکان پذیر نیست. از طرف دیگر، نمی توان یک دلیل واحد را برای بروز لکنت زبان، عنوان کرد.

ایجاد لکنت همیشه پیش زمینه های مختلفی از جمله عوامل زیستی، اجتماعی، فیزیکی، خانوادگی، روانی، عاطفی، هیجانی و... دارد. انواع لکنت زبان در این تقسیم بندی که بیشتر برای کودکان به کار می رود، شامل لکنت زبان تکاملی یا Developmental، نوروژنیک یا Neurogenic و روان شناختی یا Psychogenic می شود. در ادامه هر کدام از این موارد را به صورت جداگانه بررسی کرده و ویژگی ها و خصوصیات هر کدام را بررسی می کنیم.

لکنت زبان تکاملی یا Developmental: این نوع اختلال، شایع ترین نوع لکنت زبان در کودکان زیر پنج سال است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، لکنت زبان ممکن است در طی فرآیند یادگیری، به عنوان مرحله ای طبیعی از یادگیری زبان رخ دهد. این نوع از لکنت، در گروه لکنت تکاملی یا Developmental قرار می گیرد. به عبارت بهتر این اختلال، زمانی رخ می دهد که کودک در حال بهبود و گسترش توانایی های صحبت کردن خود است. این نوع لکنت یا کندی زبان در پسربچه ها بیشتر دیده می شود. در اغلب موارد، این مشکل به صورت خود به خودی برطرف شده و نیاز به درمان خاصی ندارد.

لکنت زبان نوروژنیک یا Neurogenic: این اختلال همانطور که از نامش پیداست، به سیستم عصبی بدن مربوط می شود. سیستم عصبی بدن ما، از تعداد بی شماری سلول عصبی تحت عنوان نورون ساخته شده است. نورون ها پیام عصبی یا به عبارت بهتر سیگنال هایی را به سایر نورون و همچنین به بخش های مختلف بدن از جمله عضلات می فرستند. در لکنت کلونیک توضیح دادیم که این لکنت به خاطر اختلال فیزیولوژیک عصبی_عضلانی به وجود می آید. در حقیقت در لکنت یا کندی زبان نورولوژیک، ناهنجاری یا اختلالی در سیگنال بین مغز و اعصاب یا عضلات ایجاد می شود.

لکنت زبان روانشناختی یا Psychogenic: لکنت زبان روانشناختی یا Psychogenic، مستقیما از خود مغز منشا می گیرد. مغز ما انسان ها، از قسمت های گوناگونی تشکیل شده است. هر کدام از این بخش ها وظیفه ای را بر عهده دارند یا به عبارت بهتر، کنترل بخشی از اعمال بدن را برعهده می گیرند. در لکنت یا کندی زبان روانشناختی، بیماری، ناهنجاری یا یک نوع اختلال بر قسمتی از مغز که وظیفه کنترل تفکر و استدلال را بر عهده دارد، تاثیر می گذارد.

این مورد را احتمالا در کودکانی که ترسیده اند، مشاهده می کنید. وقتی کودکی به شدت می ترسد و شکه می شود، ممکن است که دچار لکنت زبان شود. این نوع لکنت یا کندی زبان، از نوع روانشناختی است. یا کودکانی که به علت بیماری دچار تب های طولانی مدت و گاها تشنج می شوند. این کودکان نیز ممکن است دچار لکنت شوند. این لکنت اغلب بعد از بهبودی از بیماری از بین نمی رود و نیاز به مراجعه به متخصصین گفتار درمانی دارد.

تشخیص لکنت زبان در کودکان

تشخیص لکنت زبان به آزمایش به خصوصی نیاز ندارد. از طرف دیگر، اشخاص غیر متخصص صلاحیت لازم برای تشخیص اختلالات گفتاری را ندارند. این مسئله فقط باید توسط یک پزشک یا متخصص گفتار درمانی بررسی شده و به اطلاع والدین برسد. با توجه به نشانه هایی که کودکان دارای لکنت از خود نشان می دهند، مثل کشیدن کلمات یا محکم گفتن بعضی سیلاب ها، والدین می توانند به وجود این مشکل پی ببرند. البته بازهم تشخیص نهایی بر عهده پزشک یا درمانگر است.

چه زمانی لکنت زبان خطرناک می شود؟

برای اینکه بدانیم چه زمانی لکنت خطرناک می شود، باید ریسک فاکتورهای آن را بشناسیم. در حقیقت از روی همین عوامل خطر یا ریسک فاکتورها می توانیم تشخیص بدهیم که آیا لکنت زبان دارد خطرناک می شود یا خیر. مهم ترین نکته در خصوص لکنت این است که هرچقدر زمان بگذرد، مشکل سخت تر و پیچیده تر می شود. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، لکنت زبان اغلب بین ۲ تا ۴ سالگی اتفاق می افتد و در بیشتر موارد به عنوان یک اتفاق طبیعی تلقی می شود. به عبارت بهتر در حین یادگیری زبان و گسترش محدوده توانایی صحبت کردن، ممکن است که کودک دچار لکنت زبان شود. در بیشتر این موارد، لکنت با گذشت زمان و بزرگ تر شدن کودک از بین می رود.

اما ممکن است که تا بزرگسالی نیز همراه با او باقی بماند. در اغلب موارد، در سنین ۶ تا ۷ و با آغاز مدرسه رفتن کودک، این اختلال گفتاری در کودکان، نمود بیشتری پیدا می کند. بنابراین، والدین و اطرافیان کودک باید تمام همت و تلاش خود را به کار گیرند و از تمام امکانات موجود استفاده کنند تا جلوی پیشرفت مشکل را بگیرند. بنابراین قبل از آغاز درمان، شما باید ریسک فاکتورها یا به عبارت دیگر، عوامل خطر لکنت یا کندی زبان را بشناسید و سپس نسبت به درمان آن اقدام کنید. ریسک فاکتورهای لکنت زبان و به طور کلی ریسک فاکتورهای انواع اختلالات زبانی بسیار زیاد و گسترده هستند. در ادامه به بررسی چند مورد از اصلی ترین ریسک فاکتورها یا عوامل خطر این مشکل می پردازیم.

وراثت، مهم ترین فاکتور خطر لکنت زبان

اگر کودک شما دچار لکنت زبان است و در عین حال یکی از اعضای خانواده یا یکی از خویشاوندانی که با کودک نسبت خونی دارد، به همین مشکل دچار است، به احتمال زیاد کودک شما دچار لکنت زبان وراثتی است. به طور کلی اگر در خانواده و خویشاوندان شخص مبتلا به لکنت زبان دارید، باید گوش به زنگ بوده و در صورت مشاهده کوچک ترین علائم، مسئله را با پزشک متخصص یا متخصصین گفتار درمانی مطرح کنید.

جنسیت کودک، موثر در ایجاد لکنت زبان

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، پسر بچه ها بیشتر از دختر بچه ها دچار لکنت زبان می شوند. بعضی از تحقیقات، نسبت ۴ به ۱ را برای آن بیان می کنند و بعضی دیگر عنوان می کنند که آمار ابتلای پسر بچه ها نسبت به دختر بچه ها ۷۰ به ۳۰ است. پس جنسیت کودک نیز می تواند نقش مهمی در این اختلال داشته باشد.

سن کودک، یک ریسک فاکتور حیاتی

بارها تکرار کردیم که سن شروع لکنت، بین ۲ تا ۴ سالگی است. بعضی منابع این رنج سنی را از ۲ تا ۵ سالگی عنوان می کنند. بنابراین شروع لکنت در این سن می تواند نشان دهنده یک اتفاق طبیعی و جزئی از فرایند یادگیری او باشد. اما طبق گفته متخصصان کودکانی که قبل از ۳.۵ سالگی دچار لکنت شوند، معمولا مشکلشان برطرف می شود. البته توجه داشته باشید که این موضوع به معنای سهل و بی اهمیت انگاشتن این مشکل نیست. بلکه در صورت مشاهده هرگونه اختلالی، کودک را نزد پزشک ببرید. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، ما دقیقا نمی توانیم مشخص کنیم که آیا اختلال می تواند باعث بروز مشکل ثانویه شود یا اینکه یک مشکل روانشناختی، عصبی و.... باعث بروز این اختلال کندی زبان شده است.

وجود ناهنجاری ها و مشکلات گفتاری و زبانی ثانویه

اگر در کنار لکنت زبان، احساس کردید که فرزندتان مشکلاتی از جمله کندی در فهم مطالب و اختلال در صحبت کردن دارد، حتما کودک را نزد پزشک و متخصص گفتار درمانی ببرید. در این موارد معمولا مشکلات دیگری باعث بروز لکنت شده اند که در صورت درمان به موقع، برطرف می شوند. نکته مهم در خصوص این ریسک فاکتور این است که معمولا این نوع لکنت با بزرگ شدن کودک به صورت خود به خودی برطرف نمی شود.

مدت زمان لکنت، لندمارک مهم اختلال کندی زبان

اختلال لکنت زبان کودک، اگر بیش از ۶ ماه طول بکشد، معمولا خود به خود برطرف نمی شود. البته این مسئله به شما این اجازه را نمی دهد که مراجعه به پزشک و متخصص گفتار درمانی و شروع درمان را به مدت شش ماه به تاخیر بیندازید. بلکه در صورت مشاهده هرگونه اختلالی سریعا پیگیری کرده و درمان را آغاز کنید.

پیشگیری از لکنت زبان درکودکان

همانطور که در بحث وراثت عنوان کردیم، ژنتیک یک عامل بسیار مهم در ایجاد لکنت است. اگر در خانواده شما کسی دچار لکنت است، باید تمام توجه خود را معطوف کودک خود کنید. صحبت کردن را با او تمرین کنید و در صورت نیاز با یک درمانگر مشورت کنید. از طرف دیگر فراهم آوردن یک محیط آرام و مطمئن تاثیر به سزایی در کاهش استرس کودک و در نتیجه جلوگیری از ایجاد لکنت دارد. حروفی را که کودک در تلفظش مشکل دارد، به خصوص حروفی مثل س،ش،ب،پ را با کودک تمرین کنید.

درمان لکنت زبان

اگر مشکل لکنت یا کندی زبان کودک تا ۵ سالگی برطرف نشد، حتما باید به دنبال درمان و راه حل این مشکل باشد. قطعا قدم اول برای درمان، مراجعه به یک درمانگر یا متخصص گفتار درمانی است. متاسفانه بسیاری از والدین، کودک خود را نزد درمانگر نمی برند. چرا که می ترسند خودآگاهی کودک نسبت به مشکلش افزایش یافته و لکنتش شدت پیدا کند. متخصص گفتار درمانی با کودک شما صحبت می کند و در صورت نیاز جلسات گفتار درمانی بعدی را هماهنگ می کند.

همچنین تمریناتی را به شما و فرزندتان آموزش می دهد تا در منزل انجام دهید. با نهایت دقت این تمرینات و همچنین جلسات گفتار درمانی را پیگیری کنید. توجه داشته باشید که نکته مهم در خصوص درمان لکنت خصوصا در کودکان، صبر و حوصله و استمرار در درمان است. توقع نداشته باشید که بعد از ۱۰ روز نتیجه کاملا ایده آل به دست بیاید. صبر داشته باشید و به صورت جدی تمرینات را پیگیری کنید. به هیچ عنوان در کار پزشک یا درمانگر خود مداخله نکنید یا سراغ خود درمانی یا راهکارهای عجیب و غریب نروید. اجازه دهید که درمان، روند طبیعی خود را طی کند.

تمرینات مناسب لکنت زبان

درمانگر تمرینات مختلفی را به شما و فرزندتان آموزش می دهد. یکی از این تمرینات، تمرکز بر روی کنترل سرعت صحبت کردن است. سعی کنید به آرامی و با طمانینه صحبت کنید. این مسئله را به کوکان خود نیز آموزش دهید. سریع صحبت کردن، باعث شدت یافتن لکنت می شود. از جملات کوتاه استفاده کنید. تمریناتی را برای کنترل تنفس خود انجام دهید. نفس عمیق بکشید. دم و بازدم خود را کنترل کنید. حتی زمانی که صحبت نمی کنید هم روی تنفس تمرکز داشته باشید. مورد مهم بعدی، کنترل اضطراب و استرس است. استرس و حتی هیجانات مثبت را کنترل کنید. برای این کار می توانید از یک روانپزشک کمک بگیرید. به دنبال ریشه مشکل خود باشید. شاید یک اختلال روانی یا عصبی باعث بروز لکنت شده باشد.

بازی های مناسب برای لکنت زبان

درمانگر با توجه به نوع لکنت و شدت آن، بازی های متنوعی را به کودک شما آموزش می دهد. این بازی ها با توجه به شدت مشکل، می تواند متفاوت باشد. یکی از این بازی، همان تفریحی است که ما در دوران کودکی و حتی در بزرگسالی انجام می دادیم. بازی تکرار کلمات یا جملات. یک جمله را به کودک خود یاد بدهید و از او بخواهید که سه بار آن را تکرار کند. اگر هر سه بار بدون خطا بود، برنده می شود. بازی بعدی، بازی کردن در نقش یک خبرنگار است. خبرنگار شوید و با کودک خود مصاحبه کنید. می توانید جای خود را با هم عوض کرده و کودکتان از شما سوال بپرسد. از کودک خود بخواهید صدای اشیا و حیوانات مختلف را تقلید کند. این ها نمونه هایی از بازی های مناسب کودکان برای درمان لکنت است.

آیا کودک من به گفتاردرمانی نیاز دارد؟

این مسئله به درجه و شدت مشکل کودک شما بستگی دارد. در هر صورت می توانید به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. اگر کودک شما نیاز به گفتاردرمانی داشته باشد، مطمئنا درمانگر این مسئله را به شما اطلاع می دهد. به خاطر ترس از درمان، آینده و اعتماد به نفس کودک خود را به خطر نیندازید. ممکن است که اختلالات دیگری در پس این لکنت وجود داشته باشد. از طرف دیگر درمانگر با تخصص و مهارت خود و همچنین بازی های خلاقانه، جلوی پیشرفت مشکل را می گیرد و از پیچیده تر و سخت تر شدن لکنت جلوگیری می کند. پس برای آگاهی از این موضوع حتما به پزشک یا درمانگر مراجعه کنید.

طرز برخورد با کودک دارای لکنت در خانه یا مدرسه

گفتار درمانی، نیاز به دانش و تخصص دارد و هر کسی نمی تواند از عهده آن بر بیاید. اما علاوه بر جلسات گفتار درمانی، شما می توانید به کودک خود کمک کنید تا هرچه سریع تر از این مشکل رهایی پیدا کند. یکی از اصلی ترین تمرینات، این است که به هیچ عنوان صحبت فرزند خود را قطع نکنید، کلمات او را تکمیل نکنید یا تذکر ندهید که زودتر صحبتش را تمام کند. این کار علاوه بر بدتر کردن مشکل کودک، به شدت اعتماد به نفس و روحیه او را تحت تاثیر قرار می دهد.

نکته مهم دیگر این است که والدین باید حساسیت خود را نسبت به صحبت کردن و لکنت کودک کاهش دهند. هرچقدر که شما حساسیت بیشتری نشان دهید، کودک شما نگران تر شده و استرس می گیرد. استرس به شدت بر روی روند درمان تاثیر گذاشته و جلوی پیشرفت کار را می گیرد. بر خلاف تصور عموم مردم، وادار کردن کودک به صحبت کردن، همیشه موثر نیست. در زمان هایی که کودکتان احساس ناراحتی می کند و تمایل به صحبت ندارد یا لکنتش افزایش یافته، او را مجبور به صحبت کردن نکنید. بلکه کودک را تشویق کنید که در آن زمان، فعالیت هایی را انجام دهد که نیاز به صحبت ندارد.

محیط خانه را امن و آرام نگه دارید. با کودکتان یا با اطرافیان به آرامی و با طمانینه صحبت کنید. در هنگام صحبت با کودک، ارتباط چشمی خود را حفظ کنید تا فرزندتان متوجه شود که به او و صحبت هایش اهمیت می دهید. به کودکتان در مورد کنترل لکنت راهکار ندهید. جملاتی مثل نفس عمیق بکش، قبل حرف زدن فکر کن، آرام تر صحبت کن و... نه تنها کمکی نمی کنند، بلکه باعث افزایش اضطراب کودک می شوند. اجازه دهید که درمانگر در مورد این مسائل صحبت کند. در نهایت به این نتیجه می رسیم که بهترین راه درمان لکنت در کودکان، داشتن آرامش و اطمینان خاطر است. شما وظیفه دارید این احساس آرامش را به کودک خود القا کنید.

آیا لکنت زبان درمان دارویی دارد؟

 در حال حاضر داروی خاصی برای درمان لکنت زبان وجود ندارد. اما پزشکان از یک سری دارو که برای درمان اختلالات دیگر کاربرد دارند، برای درمان لکنت استفاده می کنند. مصرف دارو حتما باید با تجویز پزشک صورت بگیرد. معمولا از سه قرص آلپرازولام، سروتونرژیک و سیتالوپرام برای درمان لکنت استفاده می کنند. بازهم تاکید می کنیم که مصرف این داروها فقط باید با تجویز پزشک انجام شود. همانطور که گفتیم، لکنت در بزرگسالان، پیچیده تر از کودکان است. بنابراین درمان آن به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. نکته بسیار مهمی که باید به خاطر داشته باشید، استمرار و پیگیری درمان است. به هیچ عنوان  ناراحت و دلسرد نشوید. درمان لکنت، بسیار زمانبر است و نیاز به صبر و حوصله فراوان دارد.

انتخاب آسیب شناس گفتار زبان

انتخاب یک آسیب شناس کاربلد و ماهر، به معنای طی کردن نیمی از مسیر درمان است. یک آسیب شناس ماهر، به درستی علت مشکل شما را پیدا کرده و نسبت به درمان آن اقدام می کند. در طی گفتاردرمانی، شما مسئله بسیار مهم و حیاتی صحبت کردن را به شخص درمانگر می سپارید. بنابراین اگر در انتخاب آسیب شناس یا درمانگر دقت کافی را به خرج ندهید، ممکن است آسیب های جبران ناپذیری را به سلامت روح و جسم کودک خود وارد کنید. پس نهایت دقت را به خرج دهید. تحصیلات و مهارت درمانگر را بررسی کنید و سپس کودک خود را به او بسپارید.

در این مقاله سعی کردیم تا اطلاعاتی جامع و کاربردی را در مورد لکنت زبان در اختیار شما قرار دهیم. توجه داشته باشید که درمان اصولی این مشکل، تنها توسط پزشک یا متخصص گفتار درمانی صورت می گیرد. فلذا از انجام درمان های ناشناخته و مصرف خود سرانه دارو، به طور جد خودداری کنید.