با کودک لجباز چه کنیم + راه کارهای تعامل با کودک لجبار

این سوال دغدغه اغلب خانواده ها است. مراوده کوتاه با کودکان لجباز نیز می‌تواند خسته کننده، یکنواخت و ناراحت کننده باشد. همانطور که بچه ها بزرگ میشوند و شخصیت آنها در حال شکل‌گیری است، مدیریت رفتار تبدیل به چالشی سختتر برای خانواده ها میشود. پیروی از قوانین و رفتار درست در این قبیل موقعیت ها، ممکن است درگیری هایی  را به همراه داشته باشد. برای رهایی از سرکشی، می‌بایست صبور بود و مرزها را به درستی مشخص کرد. در این مطلب نکات مفیدی اشاره شده است.

شناخت شواهد لجبازی کودکان

کودکانی که لجباز هستند با شخصیت مستقل خود همواره در گروه ها در تلاشند رهبری دوستان خود را حتی در بازی های کوچک نیز بر عهده بگیرند. مخالفت می تواند منجر به واکنش های دیگری مانند جیغ و داد و پا کوبیدن و پافشاری شود.

والدین نیز برای تربیت کودکان لجباز، مشکلات بیشتری را تجربه می کنند به طوری که برای کوچکترین امور می بایست یک مبارزه دائمی داشته باشند. انعطاف رفتاری و صبوری می تواند بهترین راه حل برای آموزش این گروه از کودکان باشد.

کودکان لجباز اغلب باهوش و خلاق هستند و کنجکاوی بسیاری نسبت به امور مختلف دارند. این خصوصیات مثبت را می توان برای کاهش رفتارهای مخرب نیز در نظر گرفت.

داشتن تعهد و اراده پولادین کمک می کند، سریع تر از سایرین به آنچه که می خواهند برسند. عصبانیت و پافشاری در اغلب کودکان دیده می‌شود، اما این گروه بیشتر از سایرین چنین واکنش هایی دارند. استقلال و نمایش کفایت خود را نیز باید اشاره کرد. برای جلب توجه اطرافیان از حربه های مختلف استفاده می کنند.

چالش تربیت کودک لجباز

قبل از آنکه بیان شود با کودک لجباز چه کنیم؟ باید بدانید که مهم نیست، کودک چند سال دارد، اگر لجباز باشد، برای تربیت درست، والدین سختی های بیشتری را متحمل می شوند. در چند ماهگی این گروه ممکن است تمایلی به ماندن در گهواره نداشته باشند یا وقتی بزرگتر شدند، غذا را رد کنند.

مطمئنا سرزنش و تنبیه آنها تاثیرگذار نیست بلکه می‌تواند به اعمال خشونت نیز منجر شود. با بزرگتر شدن دایره انتخاب و پافشاری کودک وسیعتر میشود.

باید ارتباط دوطرفه بین اعضای خانواده و کودک برقرار باشد، مطمئناً والدین دوست دارند فرزندشان به حرفها و نصیحت ها گوش دهد. باید پذیرفت کودکان لجباز اغلب پافشاری در نظرات خود دارند و تمایل به مشاجره ممکن است مراودات را تحت تاثیر قرار دهد.

این گروه اگر احساس کنند که حرف آنها شنیده می‌شود، مطمئنا احتمال نافرمانی نیز کاهش می‌یابد. گفت و گوی آزاد و انعطاف رفتاری می تواند عصبانیت و خشم را کاهش دهد.

اگر فرزندتان از خوردن غذای خاصی اجتناب می‌کند به جای تنبیه، می بایست از او بپرسید که چرا نمی خواهد غذا بخورد و به آنچه میخواهد، گوش دهید.  ممکن است به دلیل پنهان تمایل به بازی و یا حتی درد شکم باشد بنابراین آرامش و صبوری می تواند از ایجاد درگیری نیز ممانعت کند.

همراهی با کودک نیز از شیوه‌های تاثیرگذاری است که می‌تواند بازخورد فوق‌العاده را به همراه داشته باشد. اگر فرزندتان دوست دارد که پس از بیداری به تماشای تلویزیون بنشیند به جای محدود کردن و پافشاری به خوردن غذا، می توانید همراه با او برنامه تلویزیونی را پیگیری کنید تا بدون درگیری، احساس خوبی را در او برانگیزد.

تفاوت لجبازی با اراده بالای کودکان

ممکن است برای شناخت لجبازی با مصمم بودن نتوان عملکرد درخشانی داشت. مطمئنا کودکان مصمم مورد تشویق اطرافیان نیز قرار می گیرند به نحوی که برای پشت سر گذاشتن موانع و کسب موفقیت‌ها، اراده پولادین دارند. این رفتار را می توان به خانواده ها و حضور در محیط هایی که همواره بر اراده افراد تاکید دارد نیز مرتبط دانست.

اما لجبازی متفاوت بوده و ارتباطی با اهداف مشخص و مثبت ندارد. این گروه از کودکان برای نمایش قدرت استقلال خود پافشاری دارند که ممکن است رفتارهایی مانند جیغ زدن، گریه کردن و نقد کردن را نیز نشان دهند.

شناخت خصوصیات بارز کودکان لجباز

• این کودکان اغلب برای جلب نظر دیگران اقدام به رفتارهای لجبازانه می کنند.
• استقلال و خودکفایی نیز در اغلب رفتارها قابل شناسایی است.
• بدرفتاری نیز ممکن است همواره والدین را آزار دهد.
• برای اتمام فعالیت های مورد علاقه تلاش مضاعفی دارند.
• اغلب مایلند به عنوان رئیس و اتمام کننده، مسئولیت ها را انجام دهند.

محیط مناسب کودکان لجباز

کودکان لجباز می توانند ایده های مخصوص به خود داشته باشند، همیشه دوست ندارند تحت فشار والدین باشند. انتخاب گزینه های بیشتر می تواند بازخورد خوبی به همراه داشته باشد به طور مثال، می توانید به او بگویید که دوست دارد قبل از خواب داستانی که دوست دارد، بشنود یا با اسباب بازی خود بازی کند.

اما اگر اصرار به رفتن درون رختخواب داشته باشید، مطمئنا کودک عربده کشی میکند و با عصبانیت رفتار خواهد کرد بنابراین آرامش رفتاری نیز اهمیت بسیاری دارد. رمز رابطه خوب با کودک لجباز را میتوان یک الگوی گفتگوی مناسب، درک رفتار آنها و داشتن قوانین روشن بیان کرد.

این کودکان معمولاً نمی توانند مطیع هنجارها و قوانینی قرار گیرند که توسط والدین تعیین شده است بنابراین سرکشی و رفتار سرسختانه ممکن است تنش هایی را در خانواده ایجاد کند.

کودکان لجباز از حدود دو سالگی با رفتارهای خاص، علائم هشدار دهنده را به اطرافیان نشان می دهند.

البته باید پذیرفت لجبازی تنها محدود به سنین کودکی نیست، بسیاری در نوجوانی با ویژگی های شخصیتی خاص، والدین را آشفته می کنند. لجبازی را می‌توان نوعی سلاح برای این گروه از افراد دانست که دیگران را وادار به تسلیم در مقابل خواسته های خود می کنند.

دستورالعمل های تاثیرگذار برای مواجهه با لجبازی کودکان

• تشویق کودک برای بیان خواسته های خود، می تواند از استرس و ناامیدی ممانعت کند. برخی از کودکان به دلیل ناتوانی برای بیان نگرش خود و عدم اطمینان، چنین رفتارهایی را نشان میدهند.
• این کودکان از هوش بالایی برخوردار هستند و هرگونه لحن کلام عصبانی و خشن می‌تواند مقابله رفتاری را به دنبال داشته باشد. تخلیه انرژی در فضایی ایمن مانند پارک و استخر بادی می تواند تاثیرگذار باشد.
• حضور در بازی‌های خلاقانه که مبتنی بر کاربرد مهارت های دستی است، می تواند به بهبود تمرکز نیز کمک کند.
• زمانی که کودک رفتار درستی متناسب با قوانین رایج و خانوادگی ندارد، باید الگوی رفتاری مناسب را بیاموزد البته نباید خانواده‌ها در این زمینه، سختگیری بیش از حد داشته باشند که می تواند عزت نفس و شخصیت را نیز تضعیف کند.
• اگر فرزندتان می خواهد کار اشتباهی انجام دهد، به جای سرزنش و تنبیه، سعی کنید حواستان را پرت کنید تا توجه به امور دیگری جلب شود.
• خانواده هایی که الگوی رفتاری مبتنی بر مهربانی و احترام به دیگران را استفاده می کنند، بازخورد بهتری نیز شاهد هستند. استفاده از تنبیه نه تنها تاثیرگذار نیست بلکه نتیجه معکوس را به همراه دارد.
• این گروه از کودکان مقاومت خوبی دارند و تقابل خانواده‌ها می‌تواند استرس بسیاری را به روان آنها تحمیل کند. اگر والدین برای درک پیامد رفتاری کودک، توضیحاتی را ارائه کند، می تواند به همراهی دوچندان منجر شود.
• بسیاری از رفتارهای لجبازانه کودک نتیجه شرایطی است که اطرافیان صورت می‌دهند. مطمئنا این گروه واکنش تدافعی نسبت به دستورات، پیشنهادات، درخواست و نصیحت دارند.
• لجبازی در اغلب شرایط ثابت است، این کودکان به هر چیزی که والدین می پرسند ممکن است همواره بدون فکر کردن پاسخ منفی بدهند.
• بسیاری از خانواده ها همواره از رفتار کودک آشفته هستند. اگرچه آموزش می تواند به کودکان کمک کند تا مسئولیت های روزمره را به درستی انجام دهند اما باید پذیرفت در این گروه جزئیات متفاوت هستند.
• رفتار های لجبازانه کودک از بیان استقلال شخصیتی نیز منشا میگیرد. برخی از خانواده ها در مقابل درخواست های کودکان لجباز، همواره جبهه می‌گیرند که می‌تواند به سرکشی و رفتارهای خشونت آمیز کودک منجر شود. در چنین موقعیت هایی باید به کودک اجازه داد تا خواسته ها و مخالفت های خود را بدون خفه کردن شخصیت بیان کند.
• مطمئنا امر و نهی کردن و تنبیه می تواند به مرور نه تنها از نظر روانی فشاری را تحمیل کند بلکه مراودات را نیز تحت تاثیر قرار دهد. ممنوعیت بدون توضیح نمی تواند به متقاعد کردن کودک منجر شود.
• برقراری ارتباط با کودک لجباز را میتوان یک آزمون سخت برای والدین و دیگر اعضای خانواده توصیف کرد. این گروه به سختی برای امور ساده و روزمره همچون حمام رفتن نیز اقدام به پافشاری می کند به نحوی که اغلب دیگران را تسلیم خواسته خود می کند.

نحوه برخورد درست با کودکان لجباز

کودکان لجباز نه تنها خود اقدام به کج خلقی می کنند بلکه ممکن است اطرافیان را نیز عصبانی، آشفته و آزرده خاطر کنند. حتی در سنین پایین، دو و سه سالگی ممکن است برای معمول ترین اتفاقات مانند غذا خوردن نیز سرکشی داشته باشند و حتی قاشق و چنگال را عمدتاً بر روی زمین بیندازند.

صبوری و انعطاف رفتاری والدین می‌تواند به کاهش تنش ها کمک کند. متخصصان، معتقدند نباید نقش استعداد ژنتیکی را در بروز چنین رفتارهایی کمرنگ دانست البته در مواردی نیز بازخورد نادرست والدین در نمایش چنین واکنش‌هایی بی تاثیر نبوده است.

برای رهایی از چنین تلاش هایی در ادامه به مواردی اشاره شده است تا شاهد کاهش چشمگیر لجبازی کودکان بود.

فراهم کردن فرصتی برای شنیده شدن

انسان موجودی اجتماعی است که همواره برای برقراری ارتباط، انگیزه دارد. کودکان لجباز نیز از این قاعده مستثنا نیستند، برای داشتن رابطه درست با فرزندتان می بایست از فاز نصیحت و تنبیه و یا امر و نهی کردن رها شد.

اگر کودک احساس کند، برای شنیدن نیازهایش، واکنش درستی وجود ندارد نه تنها فرصت بیان را از بین میبرد بلکه اقدام به لجبازی مضاعف می کند. انعطاف رفتاری، صبوری و خوش اخلاقی در یک گفتگوی سالم می تواند فرصتی برای تشریح علت درخواست نیز باشد.

داشتن ارتباط نزدیک با کودک

محدود کردن کودکان لجباز نه تنها تأثیرگذار نیست بلکه باید عواقبی همچون نافرمانی را پذیرفت و به جای امر و نهی کردن که می‌تواند به مقاومت منجر شود، بهتر است یک ارتباط نزدیک و دوستانه را داشت.

به طور مثال ممکن است کودک در ساعات پایانی شب تمایل به تماشای کارتون داشته باشد بنابراین به جای محدود کردن و هدایت به تخت خواب، می توانید همراهی داشته و برنامه مفرح را دنبال کنید. چنین اقدامی می‌تواند به همکاری دو چندان در موقعیت های دیگر نیز کمک کند.

فراهم کردن حق انتخاب برای کودک لجباز

نافرمانی در کودکان لجباز بیشتر به چشم می‌خورد اما می توان با فراهم کردن محیط، چنین موقعیت هایی را فراهم کرد بنابراین به جای امر و نهی مستقیم، در اموری که مورد علاقه مندی است، حق انتخاب قائل شوید.

به طور مثال برای تنظیم ساعت خواب به جای آن که تاکید بر رفتن به رختخواب داشته باشید، می توانید بگویید دوست دارد کدام کتاب داستان را قبل از خواب بشنود؟

شنیدن داستان های مورد علاقه می تواند به کاهش پافشاری کمک کند. ممکن است فرزندتان همچنان بر مخالفت خود پافشاری داشته باشد اما والدین در چنین موقعیت هایی نباید آرامش خود را از دست بدهند بلکه با جدیت حرف خود را بیان کنند.

بهتر است در این گزینه ها، یک انتخاب وجود داشته باشد. تاکید چندباره، می تواند به واکنش های تدافعی کودک پایان دهد. چنین ترفندی را می توان برای امور مختلف نیز پیاده سازی کرد. به طور مثال انتخاب لباس به سلیقه کودک، ممکن است تبدیل به چالشی طاقت‌فرسا شود. پیشنهاد می شود، چند ست لباس را برای کودک در نظر گرفت تا خود مطابق نظر و خواسته، یکی را برگزیند، نباید تعداد انتخاب ها را زیاد یا کم را درنظر گرفت.

حفظ آرامش کلامی

مطمئنا آرامش کلامی و داشتن رابطه سالم بین کودک و والدین چندان ساده نیست. برخی از خانواده ها با داد و بیداد مسیر گفتگو را از ریل آرام خارج می کنند. بروز تقابل و حتی داد و بیداد موجب آزار خود و یا دیگران شده که می‌تواند نتیجه چنین رفتاری باشد.

خانواده‌ها باید در چنین موقعیت هایی آرامش خود را حفظ کنند و با هدایت مسیر گفتگو به سمتی که بتوان یک جمع بندی درست داشت، کودک را وادار به صلح کنند. از شیوه هایی که به تقویت آرامش مادر منجر میشود، میتوان مراقبه، ورزش و موسیقی را نیز اشاره کرد.

انتخاب موسیقی های آرامبخش بشدت توصیه می‌شود. برخی از خانواده ها برای نتیجه بهتر اقدام به آموزش سازهای مختلف می کنند تا برای فرزندشان نیز قطعات آرام بخشی را بنوازند.

همکاری امیدوار بخش با کودک

نمیتوان منکر روحیه حساس کودکان شد. البته گروه لجباز در این زمینه حساسیت بیشتری دارند بنابراین خانواده ها باید ارزیابی بیشتری نسبت به کاربرد درست زبان بدن و واژگان داشته باشند. در چنین موقعیت هایی، رفتارهای پرخاشگرانه ناشی از برخورد نامناسب اطرافیان است بنابراین به جای استفاده از جملات دستوری از واژگانی استفاده کنید که این مفهوم را برساند که قصد همکاری و همراهی دارید.

بازی های سرگرم کننده نیز می تواند به اشتیاق دوچندان منجر شود به طور مثال برای وادار کردن کودک به جمع آوری اسباب بازیها  می توان خود نخست خود اقدام کرده سپس به او نقش دستیار را بدهید.

انتخاب کادوی مورد علاقه برای فردی که زودتر اسباب بازی ها را مرتب کند نیز می‌تواند به همراهی دوچندان منجر شود بنابراین چنین ترفندهایی ساده و تاثیرگذاری را میتوان پیاده سازی کرد.

احترام به کودک

احترام به کودک می تواند نوعی حس اطمینان و امنیت را نیز فراهم کند علاوه بر آنکه به مشارکت دوچندان در موقعیتهای مختلف نیز منجر می شود. مطمئناً کودکان لجباز از نظر حرف شنوی، چندان مورد پسند خانواده ها نیستند اما برای داشتن رابطه سالم و توام با احترام می توان با کاربرد جملات مثبت، کمک کرد تا احتمال سرکشی کاهش یابد.

متاسفانه برخی از والدین با اتخاذ قوانین مختلف برای فرزندان خود این تفکر را پررنگ می کنند که تفاوت بسیاری بین آنها وجود دارد بنابراین از تعیین قوانین متناقض پرهیز کنید. شنیدن افکار و احساسات کودک می تواند به رابطه بهتر منجر شود.

برخی از خانواده ها فرصت انجام مسئولیت ها و امور معمولی را نیز از فرزندشان می گیرند، در حالی که می بایست برای جلب نظر و اعتماد، فرصت همراهی را فراهم کرد. تناقض در رفتار و بیان جملات می‌تواند ضربه‌ای به اعتماد کودکان وارد کند.

والدین به عنوان الگوی رفتاری فرزندشان همواره تحت نظر هستند، بنابراین باید در این زمینه دقت نظر داشته باشند.

مذاکره و بیان دیدگاه‌های کودک

کودکان لجباز می بایست علت برآورده نشدن درخواست خود را بدانند تا کجخلقی و پافشاری مداوم را نشان ندهند. والدین می بایست با کاربرد جملات مثبت، علت مخالفت را بیان کنند. همچنین برای مشارکت دوچندان کودک در چنین موقعیت هایی می توان از پرسش‌هایی شروع کرد تا کودک را ترغیب به گفتگو شود.

مطمئنا تسلیم درخواست کودک شدن، هدف نیست بلکه داشتن رابطه ای که بیانگر احترام به افکار کودک است.

درک درست کودک با شناخت زاویه دید او

مطمئنا نگاه کودکان و والدین در موقعیت های مختلف یکسان نیست که می‌تواند اختلاف نظر، بد خلقی و پرخاش را نیز به همراه داشته باشد. بهتر است، والدین خود را به جای کودک بگذارند تا نه تنها شناخت کاملتری از جزئیات به دست آورند بلکه احترام متقابل را نیز شاهد بود.

ممکن است فرزندتان برای انجام تکالیف تعلل کند و یا با رفتار های لجبازانه، عصبانیت را منجر شود. برنامه ریزی بر اساس بخش های کوچکتر می تواند به پایان دادن سریعتر تکالیف نیز منجر شود. داشتن استراحت های چند دقیقه ای نیز الزامی است.

کاهش تشنج های محیطی

کودکان همواره در حال رصد محیط اطراف و گرفتن بازخورد مناسب هستند. والدین باید نسبت به اعمال و رفتار خود قطعیت نظر داشته باشند. هرگونه بحث و تنش کلامی و بدنی می تواند الگوی رفتاری نامناسبی را منتقل کند.

اختلافات زناشویی بهتر است در محیطی که کودک حضور ندارد، برطرف شود، مطمئناً احتمال پرخاش و لجبازی نیز کاهش می یابد.

تقویت رفتار مثبت کودک

کودکان لجباز نیز جنبه های مثبت شخصیتی دارند که میتوان با تقویت چنین رفتارهایی شاهد کاهش عصبانیت و پرخاشگری نیز بود.

متخصصان توصیه می‌کنند به جای تمرکز بر واکنش های منفی باید شرایطی مهیا شود که کودک در امور مورد علاقه مشارکت داشته باشد و درک شایانی نیز صورت گیرد.

مشکلات شایع والدین با کودکان لجباز

تربیت درست و آموزش مناسب، بدیهی‌ترین امور برای کودکان لجباز بوده که چدان ساده نیست اما می‌تواند والدین را آشفته کند‌.

آموزش توالت رفتن

اگر فرزندتان سه سال دارد نیز می تواند درک مناسبی از جملات داشته باشد بنابراین نیاز است که توضیح ساده‌ای صورت گیرد اما پافشاری تاثیر گذار نیست. برخی از کودکان برای تفهیم طرز صحیح کاربرد توالت نسبت به سایرین لجبازترهستند، صبوری و انعطاف رفتاری می تواند عبور از این مرحله را آسان کند.

غذا دادن به کودک لجباز

سلیقه غذایی تمامی کودکان، متفاوت است بنابراین طبیعی است که برخی از غذاها را علاقه نداشته باشند. دریافت منابع غذایی متنوع ضروری است بنابراین باید غذا خوردن را در موقعیت هایی مفرح، پیاده‌سازی کرد.

برخی از والدین با خلاقیت و ایده های جذاب در چیدمان بشقاب غذا، اقدام به جلب نظر کودک می کنند. پیشنهاد می‌شود از کودک برای آماده کردن میز کمک گرفت. انتخاب یک جایزه برای اتمام غذا نیز با استقبال همراه شده است.

نحوه تنبیه کودک های لجباز

کودکان باید از سنین پایین با قوانین و نظم و انضباط آشنا شوند. مطمئناً چنین اقداماتی می تواند به درک پیامدهای مثبت و منفی کمک کند. برخی از کودکان لجباز ممکن است چندان اعتنایی به چنین قواعدی نداشته باشند. بهترین ایده برای همراهی کودکان اقدامات سریع بوده تا بداند چنین پیامدی نتیجه این رفتار است.

محروم سازی موقتی همانند نشستن کودک بر روی صندلی و یا گوشه اتاق به مدت محدود و کاهش زمان بازی و پیگیری برنامه های تلویزیون، نوعی آموزش غیر مستقیم محسوب می‌شود که می‌تواند به کودکان لجباز رفتار درست را گوشزد کند.

مطمئناً تمامی کودکان به یک شیوه آگاه نمی شوند و والدین شناخت بهتری از روحیات و شخصیت فرزندشان دارند بنابراین به جای سرزنش و تنبیه کلامی و بدنی، این قبیل راهکار های آموزشی را به کار ببرند تا از اشتباه خود درس بگیرد.